امانت
امانت به معنی ضد خیانت می باشد و نیز به مال به امانت گذاشته شده نزد امین اطلاق می شود.
اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معیّن کند ، ولی از گفته او چنین فهمیده شود که آن محل در نظر او خصوصیتی ندارد ، امانت دار می‌تواند آن را به جای دیگری که مال در آنجا محفوظ تر ، یا مثل محل اولی است ببرد ، و چنانچه مال در آنجا تلف شود ، ضامن نیست .
عنوان مسئله:
اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معیّن کند ، ولی از گفته او چنین فهمیده شود که آن محل در نظر او خصوصیتی ندارد ، امانت دار می‌تواند آن را به جای دیگری که مال در آنجا محفوظ تر ، یا مثل محل اولی است ببرد ، و چنانچه مال در آنجا تلف شود ، ضامن نیست .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی تعهّد کرده اموال کسی را از مسیری به مسیر دیگری ببرد در وسط راه اموال صاحب مال به توسط آفت آسمانی از بین رفت در این صورت چه کسی مقصّر است آیا کسی که تعهّد کرده ضامن است یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] ملک موقوفه که مثلاً گندم کار است و جریبی ده من گندم مال الاجاره او هست آیا شخص می‌تواند که چند سال به همین مقدار مال الاجاره اجاره کند و هر ساله این مال الاجاره را بپردازد و به مصرف برساند و اما ملک را به خرج خودش به صورت محوطه و باغ در بیاورد و غرس اشجار نماید و انتفاع از ثمره و اشجارش تا موعد معین مثلاً سی سال یا بیشتر ببرد، یا از برای همیشه به این نحوه در ید خودش یا وارثش باشد و همین مال الاجاره را بپردازد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در بعضی مناطق رسم است که صاحبان سرمایه، جهت نگهداری چند رأس دام را در اختیار فرد دیگری قرار می دهند تا پس از پایان سال (مدت مقرر) از نتایج و عوائد حاصله به طور مساوی بین یکدیگر تقسیم کنند که عرفاً به این قرارداد (نیم سودنامه) می گویند و مرسوم است که ابتدا دامها را قیمت گذاری می کنند تا پس از گذشت مدت مقرر، ابتدا سرمایه اولیه به صاحب آن مسترد و سپس مازاد سرمایه اولیه بین طرفین به طور مساوی تقسیم گردد. حال بفرمایید: اولاً: این قرارداد با کدامیک از عقود شرعی تطبیق دارد (مقررات کدامیک از عقود باید اجرا شود)؟ ثانیاً: اگر در فرض مسأله سهواً یا عمداً سرمایه اولیه قیمت گذاری نشود مسأله چه حکمی پیدا می کند؟ ثالثاً: با توجه به اینکه مال از اموال تلف شدنی است چنانچه تمام یا قسمتی از مال تلف شود حکم مسأله چیست؟
- [سایر] باسلام بنده فرزند بزرگ یک خانواده مذهبی ام و 4خواهر و 2 برادر دارم و دو خواهرم (اولی و چهارمی) ازدواج کرده اند و برادرانم دانشجو و آخرین فرزندان خانواده اند.پدرم کارگر بازنشسته(نانوا و شاغل در حال حاضر)و مادرم خانه دار و خودم فرهنگی و صاحب دو دخترم . دو خواهر مجرد من با اختلاف یکسال(متولد 57 و 58)می باشند تعدادی خواستگار داشته اند(خواهر بزرگتر به علت معلولیت فلج اطفال در 6 ماهگی و استفاده از کفش طبی درحال حاضر ازدواج نکرده است ضمن اینکه خواستگاران معلول داشته و تحصیلاتش نیز فوق لیسانس می باشد)نگرانی من بیشتر به خاطر خواهر مجرد بعدی ام است(تحصیلات لیسانس) ایشان هم سال گذشته خواستگاری داشته که تحصیلاتش دیپلم است و شغل آرایشگری دارد و دو سال از خواهرم بزرگتر است و چون این جوان را خودم نیز می شناسم و آدم فهمیده و زحمتکشی است دوست داشتم که بی دلیل خواستگار را رد نکنند چون سن خواهرانم نیز رو به افزایش است و شاید هم یک خواستگار با تحصیلات بالاتری برای او بیاید ولی از کجا معلوم که آدم فهمیده ای باشد!000جوابی که از مادرم با عصبانیت شنیدم این بود که "تو اگر به فکر خواهرات بودی..." یا " تو که ازدواج کرده ای و خرت از پل گذشته..." پدرم کمتر دخالت می کند و مادرم بیشتر با نگرانی خاطر صبر و تحمل می کند . دقیق نمیدانم ولی شاید تا الان بیش از بیست مورد خواستگار جواب رد داده اند(به خاطر شغل پدرم یا محل سکونت فعلی پدرم و...)جالب اینکه این آقای آرایشگر را روحانی مسجد محل ما که همسایه شان می باشد به من معرفی کرده و به مادرم هم گفته ام امام صادق(ع) می فرماید اگر یک خواستگار خوب و دیندار برای دخترتان آمد و او را رد کردید و خواستگاری نیامد کسی را ملامت نکنید جز خودتان! ...بلکه این نوشته را خواهرانم نیز بخوانند و کمی تامل کنند. باتشکر
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی یک باب مغازه در سال 1360 (ه-. ش) به مبلغ معلومی طبق قرارداد منعقده فیما بین مالکین و خریدار به سرقفلی خریده و مبلغ قرارداد آن روز را پرداخت نموده است. در پایین قرارداد عبارت ذیل آمده است (مورد معامله سرقفلی و حقّ اولویّت و انتقال به دیگری است ولی باید در موقع فروش رضایت مالکین اصلی را طبق قانون سرقفلی از سود مورد معامله جلب نماید و در ضمن اجاره از زمان تحریر لغایت دو سال تمام به مبلغ ماهیانه یکصد تومان منظور و مقرر گردید) با توجّه به شرایط ذکر شده فوق: الف) آیا مالکین یا مالک از نظر شرعی می‌تواند بدون رسیدن به توافق با صاحب سرقفلی مبلغ مال الاجاره را هر سال افزایش دهد؟ ب) در صورت افزایش فرق بین سرقفلی و اجاره چه خواهد بود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] قطعه زمینی جهت احداث مؤسسه ای عام المنفعه از طرف موجر در قبال مبلغ معینی مال الاجاره و برای مدت 29 سال اجاره داده شده و در مقدمه عقد اجاره آمده است که در ضمن عقد خارج لازم، شرایط ذیل بین مؤجر و مستأجر تعهد و مورد قبول طرفین واقع شده است، یکی از شرایط اینکه کلیه تأسیسات و ساختمانهای احداثی که طبق معمول محل در زمین مورد اجاره نصب و احداث می گردد پس از انقضاءمدت اجاره مجاناً و بلاعوض متعلق به عین مستأجره می باشد. سؤال این است: 1 با توجه به عبارت ضمن عقد خارج لازم شرط شده است... آیا تحقق چنین شرایط نیاز به تحقق عقد خارج لازم دارد یا با انعقاد قرارداد اجاره مستقر می شود؟ 2 با توجه به اینکه ساختمان در زمان انعقاد عقد از نظر کمی و کیفی مشخص نبود آیا این شرط باطل و مبطل است یا فقط مبطل است؟ 3 وقتی که شرط شود ساختمان باید در ظرف سه سال در زمین مستأجر ساخته شود آیا شرط تملیک ساختمانهای احداثی به صاحب عین مستأجره بلاعوض به ساختمانهای احداثی بعد از انقضای سه سال سرایت می کند؟ و آیا شرط تملیک مجاناً و بلاعوض هر چه روی زمین ساخته شود در انتهای مدت اجاره بدون اینکه در زمان انعقاد قرارداد مشخص و یا وجود خارجی داشته باشد و یا اینکه در مالکیت شرط دهنده درآمده باشد صحیح است؟
- [سایر] با سلام و آرزوی سلامتی و توفیقات شما متاسفانه وضعیت اقتصادی جاری برای عموم مردم به نحوی است که امکان تامین هزینه زندگی خود را ندارند و برای تامین مایحتاج ضروری خود و ... محتاج خریدهای اقساطی و یا دریافت وام و یا شیوه های دیگری هستند. 1. در شرایط کنونی امکان خرید منزل و یا اخذ وام بانکی برای خرید منزل و یا خودرو و یا سفر حج و ... از محل حقوق دریافتی و درآمدهای عادی در زندگی مردم وجود ندارد. عموم کارکنان مجبورند برای تامین نیازهای واقعی خود بجای خرید یکدفعه از محل درآمدهی خود بدلیل عدم کفایت درآمدهای خود، اندک اندک از درآمدهای جاری خود کسر نمایند و نهایتا بعد از مدتی امکان خرید موارد مورد نیاز خود را داشته باشند. در واقع آنچه به عنوان مایحتاج زندگی است دیگر یکباره قابل تامین نیست بلکه لازم است در طول سالیانی آنرا تامین کرد. آیا آنچه از این بابت کسر می‌شود و البته در واقع پس انداز نیست زیرا پس انداز جمع آوری مبالغ مازاد بر نیاز است که در طول سال اتفاق می افتد ولی در این مورد جمع آوری مال از محل کسر اقساطی از حقوق خودشان است که باید برای رفع نیاز واقعی زندگی آنها در طول سال و یا سالیانی کسر شود تا امکان تامین مایحتاج زندگی فراهم شود و لذا این کسورات برای رفع نیاز واقعی است که بدلیل شرایط اقتصادی عموم مردم یکباره قابل تهیه نیست. در واقع این مواردی که از حقوق کسر شده و برای تامین نیاز ضروری کنار گذاشته می‌شود جزء هزینه های ضروری و رفع مایحتاج محسوب می شد آیا به آنها خمس تعلق میگیرد؟ 2. عیناً اگر بخشی از درآمد سال در حسابهای پس انداز امانت نهاده شود تا بتوان از امکان وام بانکی خربد منزل استفاده کرد، با توجه به اینکه این بخش در واقع وجوه لازم برای خرید منزل است و نه سرمایه گذاری برای درآمد بعدی ولی در واقع امانتی است تا با اخذ وام امکان خرید منزل فراهم شود. آیا اینها جزء هزینه های سال محسوب می‌شود و یا به آنها خمس تعلق میگیرد؟ 3. یا پولی که برای سفر حج بناست هزینه شود ولی چون اکنون امکان سفر طبق مقررات دولت فراهم نیست و باید این وجوه را برای سفر حج در بانکی نزد دولت قرار داد تا در صورت تعیین نوبت بموقع بتوان عازم شد آیا در صورت کنار گذاردن بعنوان هزینه می‌تواند منظور شود و یا چون اکنون امکان سفر فراهم نیست باید به آن خمس تعلق گیرد؟ لطفاً در موارد فوق با توجه به تغییر شرایط اقتصادی خانوارها و رفع تکلیف اعلام نظر فرمائید. ضمناً اینجانب در این موارد چون اقدام نموده و این اقساط را جزء هزینه های ضروری خود محاسبه و پس انداز و یا مازاد بر نیاز تلقی نمیکرده ام خمس آنها را نداده ام در اینصورت تکلیف اینجانب چیست با این فرض که قطعاً بدلیل کمی امکان اقتصادی اگر خمسی به این اموال تعلق گیرد باید با فروش آنها خمس بدهم زیرا از محل درآمد جاری خود امکان پرداخت خمس این اموال را قطعاً در طی چندین سال نخواهم داشت.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معیّن کند و به کسی که امانت را قبول کرده است بگوید : که باید مال را در اینجا حفظ کنی هر چند احتمال بدهی که از بین برود ، نمیتواند آن را به جای دیگر ببرد ، و اگر به جائی دیگر ببرد و تلف شود ، ضامن است ، مگر اینکه یقین داشته باشد مال در آنجا تلف می‌شود ، که جایز است در این صورت آن را به جای امنی منتقل سازد .
- اگر انسان به صاحب مال بفهماند که حاضر به نگهداری مال او نیست و مال را از او نگیرد ، ولی او مال را بگذارد و برود و آن مال تلف شود ، امانت دار ضامن نیست ، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر ممکن باشد آن را نگهداری نماید .
- کسی که نمیتواند امانت را نگهداری نماید ، در صورتی که امانت گذار ملتفت حال او نباشد ، باید قبول نکند ، و اگر قبول کرد و تلف شد ، ضامن است.
- اگر صاحب مال بمیرد ، ودیعه باطل می‌شود ، پس اگر مال متعلق حق دیگری نباشد و به وارث او منتقل شود ، باید امانت دار مال را به وارث او برساند ، یا به وارث خبر دهد ، در غیر این صورت اگر مال تلف شود ، ضامن است ، ولی اگر برای تحقیق از ورثه و انحصار آنها مال را نگه دارد و تلف شود ، ضامن نیست .
- کسی که امانت را قبول میکند ، اگر در نگهداری آن کوتاهی نکند و تعدّی یعنی تصرف غیر مجاز هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود ، ضامن نیست ، ولی اگر در نگهداری آن کوتاهی کند ، مثلاً آن را در جائی بگذارد که مأمون از آن نباشد که ظالمی بفهمد و آن را ببرد ، یا تعدّی کند مثلاً لباس را بپوشد ، یا حیوان را سوار شود ، چنانچه تلف شود باید عوض آن را به صاحبش بدهد .
- اگر انسان از نگهداری امانت منصرف شود ، و ودیعه را بهم بزند ، باید هر چه زودتر مال را به صاحب آن ، یا وکیل ، یا ولیّ صاحبش برساند ، یا به آنان خبر دهد که به نگهداری حاضر نیست ، و اگر بدون عذر مال را به آنان نرساند و خبر هم ندهد ، چنانچه مال تلف شود ، باید عوض آن را بدهد .
- هرگاه در شهر خودش مستحقی نباشد می‌تواند خمس را به شهر دیگر ببرد ، بلکه اگر در شهر خودش مستحق باشد نیز می‌تواند به شهر دیگر ببرد در صورتی که سهل انگاری در پرداخت خمس نباشد ، و در هر صورت اگر تلف شود هر چند در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد ضامن است ، ونمیتواند مخارج بردن آن را از خمس بردارد .
- اگر صاحب مال برای همیشه دیوانه ، یا بیهوش شود ، ودیعه باطل می‌شود و امانت دار باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند ، یا او را از امانت آگاه سازد ، در غیر این صورت اگر مال تلف شود باید عوض آن را بدهد ، و اگر دیوانگی ، یا بیهوشی صاحب مال گاه گاهی است احتیاط واجب این است که همین کار را بکند .
- اگر چیزی را که عاریه گرفته است به مالک ، یا وکیل ، یا ولیّ ، او بدهد و بعداً آن چیز تلف شود ، گیرنده ضامن نیست ، ولی اگر بدون اجازه صاحب مال یا وکیل ، یا ولیّ ، او آن را به جائی ببرد اگر چه جائی باشد که صاحبش معمولاً به آنجا میبرده است ، مثلاً اسب را در اصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده است ببندد و بعداً تلف شود ، یا کسی آن را تلف کند ، ضامن است .
- اگر از بچهای چیزی را بدون اذن صاحبش بطور امانت قبول کند ، باید آن را به صاحبش بدهد ، و اگر آن چیز مال خود بچه است ، لازم است آن مال را به ولیّ او برساند ، و چنانچه پیش از رساندن مال به آنان تلف شود ، باید عوض آن را بدهد ، ولی اگر مال در معرض تلف باشد و گرفتن مال از بچه برای حفظ و رساندن آن به ولیّ باشد ، اگر در نگهداری ، یا رساندن آن کوتاهی نکند ، و تصرف غیر مجاز نیز نکند ، ضامن نیست ، و همچنین اگر امانت گذار دیوانه باشد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معین کند و کسی که امانت را قبول کرده بداند آن محلّ در نظر صاحب مال خصوصیّتی نداشته بلکه یکی از موارد حفظ آن بوده، می تواند آنرا به جای دیگری که مال در آنجا محفوظ تر یا مثل محلّ اوّلی است ببرد و چنانچه مال در آنجا تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معین کند و به کسی که امانت را قبول کرده بداند آن محل در نظر صاحب مال خصوصیتی نداشته بلکه یکی از موارد حفظ آن بوده، می‌تواند آن را بهجای دیگری که مال در آنجا محفوظتر یا مثل محل اولی است ببرد و چنانچه مال در آنجا تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معین کند و کسی که امانت را قبول کرده بداند آن محل در نظر صاحب مال خصوصیتی نداشته بلکه یکی از موارد حفظ آن بوده؛ می تواند آن را به جای دیگری که مال در آنجا محفوظتر یا مثل محل اولی است ببرد و چنانچه مال در آنجا تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را نام ببرد و کسی که امانت را قبول کرده بداند آن محلّ در نظر صاحب مال خصوصیّتی نداشته، بلکه یکی از موارد حفظ آن بوده، می‌تواند آن را به جای دیگری ببرد که مال در آنجا محفوظتر یا مثل محلّ اوّلیست و چنانچه مال در آنجا تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معین کند ولی به کسی که امانت را قبول کرده نگوید که آن را به جای دیگر نبر، چنان چه امانت دار احتمال دهد که در آنجا از بین برود، می تواند آن را به جای دیگری که مال در آنجا محفوظ تر است ببرد و چنان چه مال در آنجا تلف شود ضامن نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر صاحب مال برای نگهدار ی مال خود جائی را معیّن کند ولی به کسی که امانت را قبول کرده نگوید که ان را به جای دیگر نبر ، چنانچه امانت دار احتمال دهد که در آنجا از بین می رود باید آن را به جای دیگری که مال در آنجا محفوظ تر است ببرد و چنانچه مال در انجا تلف شود ضامن نیست مگر آنکه صاحب مال هم احتمال تلف شدن مال را درآنجا بدهد در این صورت لازم نیست از انجا ببرد .
- [آیت الله بروجردی] اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معین کند، ولی به کسی که امانت را قبول کرده نگوید که آن را به جای دیگر نبر، چنانچه امانتدار احتمال دهد که در آن جا از بین برود، می‌تواند آن را به جای دیگری که مال در آن جا محفوظتر است ببرد و چنانچه مال در آن جا تلف شود، ضامن نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معیّن کند ولی به کسی که امانت را قبول کرده نگوید که آن را به جای دیگر نبرد، چنانچه امانتدار احتمال دهد که در آنجا از بین برود، می‌تواند آن را به جای دیگریکه مال در آنجا محفوظتر است ببرد و چنانچه مال در آنجا تلف شود، ضامن نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معیّن کند و به کسی که امانت را قبول کرده بگوید که باید مال را در اینجا حفظ کنی و به جای دیگر نبری، امانتدار حقّ ندارد آن را به جای دیگر ببرد و اگر ببرد و تلف شود ضامن است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جایی را معیّن کند و به کسی که امانت را قبول کرده بگوید که باید مال را در اینجا حفظ کنی و اگر احتمال هم بدهی که از بین برود، نباید آن را به جای دیگر ببری نمیتواند آن را به جای دیگر ببرد و اگر به جای دیگر ببرد و تلف شود ضامن است.