خواهرزاده
خواهرزاده فرزند خواهر است.
در صورتی که میّت برادر یا خواهر دارد ، برادرزاده یا خواهرزاده او ارث نمی‌برد ، ولی این حکم در جائی که ارث برادرزاده یا خواهرزاده با برادر یا خواهر مزاحمت نکند جاری نیست ، مثلاً اگر میّت برادرِ پدری و جدّ مادری داشته باشد ، برادرِ پدری دو ثلث و جدّ مادری یک ثلث ارث می‌برد ، و در این صورت اگر میّت پسر برادرِ مادری داشته باشد ، پسر برادر با جدّ مادری در ثلث شریک می‌باشند .
ارث دسته سوم
عنوان مسئله:
در صورتی که میّت برادر یا خواهر دارد ، برادرزاده یا خواهرزاده او ارث نمی‌برد ، ولی این حکم در جائی که ارث برادرزاده یا خواهرزاده با برادر یا خواهر مزاحمت نکند جاری نیست ، مثلاً اگر میّت برادرِ پدری و جدّ مادری داشته باشد ، برادرِ پدری دو ثلث و جدّ مادری یک ثلث ارث می‌برد ، و در این صورت اگر میّت پسر برادرِ مادری داشته باشد ، پسر برادر با جدّ مادری در ثلث شریک می‌باشند .
ارث دسته سوم
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث میت شامل (برادر و خواهر ابوینی) و (برادر و خواهر پدری) و (برادر و خواهر مادری) باشد چگونه ارث تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث میت فقط برادر و خواهر پدری و یک یا چند برادر یا خواهر مادری باشد ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله بروجردی] چه میفرمایید در این مسأله شرعیه که: سه برادر محمّد علی و محمّدحسین و محمّد رضا جمع المال بودند، برادر وسط به نام محمّد حسین فوت میکند، دارایی سه برادر ضیاع و عقار و سرمایه تجاری و مستقلّات و غیرها و ازجمله شش دانگ یک دستگاه کارخانه با متفرّعات می‌باشد، بعد از فوت برادر وسطی بین دو برادر زنده و ورثه متوفّی برای تقسیم دارایی که بالمثالثه بودهاند اختلافاتی تولید می‌شود که دنباله اختلافات به محاکم دادگستری میکشد. ورثه متوفّی عبارتند از: مادر و یک عیال و چند پسر و دختر، در این مشاجرات مادر متوفّی که یکی از ورّاث است شرکت نکرده ورثه متوفّی مدّعی بودند سهم متوفّی از دو برادر زنده بیش از یک ثُلث دارایی بوده است، بعد از مدّتی مشاجره و مرافعه بالأخره بین محمّد رضا و ورثه متوفّی در قسمت کارخانه که مهمتر از سایر اقلام داراییست تسالم می‌شود به این نحو سهمی محمّد رضا از کارخانه که دو دانگ بوده نیم دانگ کمتر برده و ورثه هم در عوض پنجاه هزارتومان وجه به ایشان بپردازند و این تسالم در یکی از محاضر اسناد رسمی وزارت دادگستری به ثبت میرسانند. مدّت مدیدی پس از انجام این توافق، مادر متوفّی تمام حصّه از کل ما تَرَک را که به ارث می‌برد به موجب سند رسمی به دو پسر خود محمّد علی و محمّد رضا مصالحه کرده که اکنون مالک سُدس ماتَرَک متوفّی محمّد علی و محمّد رضا می‌باشند. موضوع نیم دانگ کارخانه - که به شرح معروضه جزء ماتَرَک متوفّی قرار گرفته - اختلاف نظر تولید شده به این طور ورثه میگویند: چون مادر متوفّی دراقامه دعوی شرکت نکرده سهمی نمی‌برد و از طرف دیگر دو برادر - که مالک سُدس می‌باشند - اظهار میدارند: این نیم دانگ جزء ماتَرَک شده و حصّه مادر هم از کل ماتَرَک است که بین ورثه باید مطابق احکام مقدّسه اسلام تقسیم شود. آیا در این مسأله شرعیه که تا کنون حصّه مادر از ماتَرَک مجزّی و تسلیم نشده است نسبت به نیم دانگ سابق الذکر حق به جانب کدام طرف است؟ و آیا مادر هم از نیم دانگ سهم می‌برد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر میّت برادر و خواهر پدر و مادری دارد ، برادر و خواهر پدری که از مادر با میّت جدا است ، ارث نمی‌برد ، و اگر برادر و خواهر پدر و مادری ندارد ، چنانچه فقط یک خواهر ، یا یک برادر پدری داشته باشد ، همه مال به او میرسد ، و اگر چند برادر یا چند خواهر پدری داشته باشد ، مال به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود ، و اگر هم برادر و هم خواهر پدری داشته باشد ، هر برادری دو برابر خواهر می‌برد .
- اگر میّت برادر و خواهرِ پدر و مادری ، و برادر و خواهرِ پدری ، و چند برادر و خواهرِ مادری داشته باشد ، برادر و خواهرِ پدری ارث نمی‌برد و مال را سه قسمت میکنند : یک قسمت آن را برادر و خواهرِ مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و بقیه را به برادر و خواهرِ پدر و مادری میدهند و هر برادری دو برابر خواهر می‌برد .
- اگر میّت برادر و خواهر پدر و مادری و برادر و خواهر پدری و یک برادر یا یک خواهر مادری داشته باشد ، برادر و خواهر پدری ارث نمیبرند و مال را شش قسمت میکنند : یک قسمت آن را به برادر یا خواهر مادری ، و بقیه را به برادر و خواهر پدر و مادری میدهند ، و هر برادری دو برابر خواهر می‌برد .
- اگر میّت خواهر و برادر نداشته باشد ، سهم ارث آنان را به اولادشان میدهند ، و سهم برادرزاده و خواهرزاده مادری به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود ، و امّا سهمی که به برادرزاده و خواهرزاده پدری یا پدر و مادری میرسد بنابر مشهور هر پسری دو برابر دختر می‌برد ، ولی بعید نیست که بین اینها هم بالسویّه قسمت شود و بنابر احتیاط واجب باید مصالحه کنند .
- کسانی که بواسطه خویشی ارث میبرند سه دسته ، هستند : دسته اول : پدر و مادر و اولاد میّت است ، و با نبودن اولاد ، اولادِ اولاد هر چه پائین روند ، هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث می‌برد ، و تا یک نفر از این دسته هست دسته دوم ارث نمیبرند . دسته دوم : جد یعنی پدر بزرگ ، و جدّه یعنی مادر بزرگ ، و خواهر و برادر است ، و با نبودن برادر و خواهر ، اولاد ایشان هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث می‌برد ، و تا یک نفر از این دسته هست دسته سوم ارث نمیبرند . دسته سوم : عمو و عمه و دائی و خاله و اولاد آنان است ، و تا یک نفر از عموها وعمهها و دائیها و خالههای میّت زندهاند ، اولاد آنان ارث نمیبرند ، ولی اگر میّت یک عموی پدری و یک پسر عموی پدر و مادری داشته باشد ، و دائی و خاله نداشته باشد ، ارث به پسر عموی پدر و مادری میرسد ، و عموی پدری ارث نمی‌برد ، لیکن اگر عمو یا پسر عمو متعدد باشد ، و یا اینکه همسر میت حیات داشته باشد ، این حکم خالی از اشکال نیست .
- اگر وارث میّت فقط برادر و خواهرِ پدری و یک برادرِ مادری یا یک خواهرِ مادری باشد ، مال را شش قسمت میکنند : یک قسمت آن را برادر یا خواهرِ مادری می‌برد و بقیه را به برادر و خواهرِ پدری میدهند ، و هر برادری دو برابر خواهر می‌برد .
- اگر وارث میّت فقط یک جدّ یا یک جدّه است ، چه پدری باشد یا مادری ، همه مال به او میرسد ، و با بودن جدّ میّت ، پدرِ جدّ او ارث نمی‌برد . و اگر وارث میّت فقط جدّ و جدّه پدری باشد ، مال سه قسمت می‌شود : دو قسمت را جدّ و یک قسمت را جدّه می‌برد . و اگر جدّ و جدّه مادری باشند ، مال را بطور مساوی بین خودشان قسمت میکنند .
- اگر وارث میّت فقط برادر و خواهرِ پدری و چند برادر و خواهرِ مادری باشد ، مال را سه قسمت میکنند : یک قسمت آن را برادر و خواهرِ مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند ، و بقیه را به برادر و خواهرِ پدری میدهند ، و هر برادری دو برابر خواهر می‌برد .
- دسته دوم از کسانی که بواسطه خویشی ارث میبرند ، جد یعنی پدر بزرگ ، و جدّه یعنی مادر بزرگ ، و برادر ، و خواهر میّت است ، و اگر برادر و خواهر نداشته باشد ، اولادشان ارث میبرند .
- اگر وارث میّت فقط برادر و خواهر و زن او باشد ، زن ارث خود را به تفصیلی که بعداً گفته می‌شود ، می‌برد ، و خواهر و برادر به طوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را میبرند . و نیز اگر زنی بمیرد و وارث او فقط خواهر و برادر و شوهر او باشد ، شوهر نصف مال را می‌برد ، و خواهر و برادر به طوری که در مسائل پیش گفته شد ارث خود را میبرند ، ولی برای آنکه زن یا شوهر ارث می‌برد ، از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمیشود و از سهم برادر و خواهرِ پدر و مادری یا پدری کم می‌شود ، مثلاً اگر وارث میّت شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشد ، نصف مال به شوهر میرسد ، و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادری میدهند ، و آنچه میماند مال برادر و خواهرِ پدر و مادری است ، پس اگر همه مال او شش تومان باشد : سه تومان به شوهر ، و دو تومان به برادر و خواهر مادری ، و یک تومان به برادر و خواهرِ پدر و مادری میدهند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] در صورتی که میت برادر یا خواهر دارد برادر زاده یا خواهرزاده او ارث نمی برد ولی این حکم در جایی که ارث برادر زاده یا خواهر زاده با ارث برادر یا خواهر مزاحمت نکند جاری نیست مثلا اگر میت برادر پدری و جد مادری داشته باشد برادر پدری دو ثلث و جد مادری یک ثلث ارث می برد و در این صورت اگر میت پسر برادر مادری نیز داشته باشد پسر برادر با جد مادری در ثلث شریک می باشند
- [آیت الله مظاهری] اگر میّت خواهر و برادر نداشته باشد سهم ارث آنان را به اولادشان میدهند و سهم برادرزاده و خواهرزاده مادری به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و از سهمی که به برادرزاده و خواهرزاده پدری یا پدر و مادری میرسد هر پسری دو برابر دختر می‌برد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر میت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولادشان میدهند، و سهم برادرزاده و خواهرزاده مادری به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود، و از سهمی که به برادرزاده و خواهرزاده پدری، یا پدر و مادری میرسد، هر پسری دو برابر دختر می‌برد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که میت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم آنان به اولادشان می رسد، سهم برادر زاده و خواهرزاده مادری بطور مساوی بین آنها تقسیم می شود و سهم برادرزاده و خواهرزاده پدری یا پدر و مادری چنان تقسیم می شود که پسر دو برابر دختر می برد، ولی اگر برادرزاده پدری، یا پدر و مادری، همه از یک برادر باشند احتیاط آن است که در مقدار تفاوت میان پسر و دختر، باهم مصالحه کنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر میت برادر و خواهر پدر و مادری دارد، برادر و خواهر پدری که از مادر با میت جداست ارث نمی‌برد و اگر برادر و خواهر پدر و مادری ندارد، چنانچه فقط یک خواهر یا یک برادر پدری داشته باشد، همه مال به او میرسد و اگر چند برادر یا چند خواهر پدری داشته باشد مال به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و اگر هم برادر و هم خواهر پدری داشته باشد، هر برادر دو برابر خواهر ارث می‌برد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولاد آنها میدهند و سهم برادرزاده و خواهر زاده مادری به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و از سهمی که به برادرزاده و خواهرزاده پدری یا پدر و مادری میرسد، هر پسری دو برابر دختر می‌برد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر میت برادر و خواهر نداشته باشد، سهم الارث هر یک از آنان را به اولادشان میدهند یعنی نخست فرض می‌شود که اگر برادر و خواهر میت زنده بودند، سهم ارث هر یک از آنان چه مقدار بود، سهم الارث هر کدام را به اولادشان میدهند، سهم برادرزاده و خواهرزاده مادری به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و از سهمی که به برادرزاده و خواهرزاده پدری یا پدر و مادری میرسد، هر پسری دو برابر دختر می‌برد.
- [آیت الله مظاهری] اگر وارث میّت جد یا جده، یا هر دو با برادر یا خواهر یا هر دو، یا برادرزاده یا خواهرزاده یا هر دو باشد در همه این صورتها جد حکم یک برادر و جده حکم یک خواهر را دارد، ولی مانع از ارث برادرزاده و خواهرزاده نمیشود. ارث دسته سوّم: عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان هستند در صورتی که از طبقه اوّل و دوّم کسی نباشد.
- [آیت الله خوئی] کسانی که به واسط خویشی ارث میبرند سه دسته هستند: دست اول: پدر و مادر و اولاد میت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هر چه پائین روند هر کدام آنان که به میت نزدیکتر است ارث می‌برد و تا یک نفر از این دسته هست دست دوم ارث نمیبرند. دست دوم: جد یعنی پدر بزرگ و جده یعنی مادر بزرگ و خواهر و برادر است و با نبودن برادر و خواهر، اولاد ایشان هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است ارث می‌برد و تا یک نفر از این دسته هست دست سوم ارث نمیبرند. دست سوم: عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آنان است و تا یک نفر از عموها و عمهها و داییها و خالههای میّت زندهاند اولاد آنان ارث نمیبرند، ولی اگر میّت عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد، ارث به پسر عموی پدر و مادری میرسد و عموی پدری ارث نمی‌برد.
- [آیت الله بروجردی] اگر میت برادر و خواهر پدر و مادری دارد، برادر و خواهر پدری که از مادر با میت جداست ارث نمی‌برد و اگر برادر و خواهر پدر و مادری ندارد، چنانچه فقط یک خواهر یا یک برادر پدری داشته باشد، همهی مال به او میرسد و اگر چند برادر یا چند خواهر پدری داشته باشد، مال را به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و اگر هم برادر و هم خواهر پدری داشته باشد، هر برادری دو برابر خواهر می‌برد.