قسمت
قسمت به تمییز حقوق گویند. [۱]
اگر پسر بزرگ میّت بیش از یکی باشد ، مثلاً از دو زن او در یک وقت دو پسر بدنیا آمده باشند ، باید چیزهای گذشته را بطور مساوی بین خودشان قسمت کنند . و این حکم مختص بزرگترین پسر است ، هر چند خواهرانی بزرگتر از خود داشته باشد .
عنوان مسئله:
اگر پسر بزرگ میّت بیش از یکی باشد ، مثلاً از دو زن او در یک وقت دو پسر بدنیا آمده باشند ، باید چیزهای گذشته را بطور مساوی بین خودشان قسمت کنند . و این حکم مختص بزرگترین پسر است ، هر چند خواهرانی بزرگتر از خود داشته باشد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] در باب قضای نماز پدر بر پسر بزرگتر چنانچه پسر بزرگتر فاسق است و قضایی بجا نمیآورد امّا میّت سال داشته، آیا بر وارث واجب است که نماز و روزه میت را از مال او بدهند یا واجب نیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه صورتی قرآن، انگشتر و شمشیر و لباس میت به پسر بزرگتر او نمی رسد؟
- [آیت الله سبحانی] در صورتی که ترکه میت منحصر به حبوه باشند آیاباز حبوه به پسر بزرگتر می رسد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از موارد حبوه یعنی اختصاصی های پسر بزرگتر در ماترک میت بیش از یکی داشته باشد تکلیف چیست؟
- [آیت الله خوئی] زید فوت نموده وصیت کرده از ثلث مبلغ معین را بعد از فوت برایش خرج کنند و معین نکرده که در چه راهی مصرف شود، میّت نام برده نماز و روزه قضایی هم دارد که بر پسر بزرگتر واجب است، حال پسر بزرگتر میخواهد نماز و روزه پدر را از همین ثلث، اجیر بگیرد، جایز است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی پسر دوم خود را وصی و پسر اول را که بزرگتر است ناظر در امر وصایت کرده است. چنانچه وصی برای انجام کارهای میت، از قبیل نماز و غیره تعلل و مسامحه کند، تکلیف ناظر چیست؟ آیا می تواند بدون اجازه وصی اقدام در کارهای میت کند، یا آنکه خود وصی باید انجام دهد؟ یا آنکه باید با اجازه حاکم شرع عمل کند.
- [آیت الله سبحانی] گر نماز یا روزه پدر بر پسر بزرگتر واجب شود آیا فقط باید خودش بگیرد یا می تواند اجیر بگیرد؟ در موقع اجیر گرفتن آیا می تواند از اصل مال میّت بردارد؟
- [آیت الله اردبیلی] میّتی از دنیا رفته و به خاطر نذر کردن، غسلی بر او واجب شده؛ ولی انجام نداده است. آیا باید خود میّت را علاوه بر غسل میّت، به نیّت غسل نذری هم غسل داد یا انجام دادن غسل نذری (مثل نمازهای قضا) به پسر بزرگتر میّت منتقل میشود؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی وصیت کرده که یک سال نماز و روزه برای او به جا آورند. آیا میتوان مبلغ لازم برای انجام این کار را به یکی از فرزندان خود میّت (چه پسر بزرگتر و چه غیر او) داد تا این کار را انجام دهد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] حدود یک قرن قبل در یکی از قریههای افغانستان شخصی بنام سیّد محمّد فرزند سیّد خواجه زندگی میکرده که از ایشان سه پسر بنامهای سیّد میرزا، سیّد حیدرعلی و سیّد حسن باقی مانده و یکی از پسران بنام سیّد حیدر علی در زمان حیات پدرش فوت نموده واز وی یک پسر بنام سیّد خداداد باقی مانده و یک دختر (این دختر حین فوت پدر هنوز به دنیا نیامده بود) مرحوم سیّد محمّد زمینهای خویش را طیّ یک سند در تاریخ 1304 به سه تقسیم مساوی بین دو پسرش سیّد میرزا و سیّد حسن و نوهاش سیّد خداداد تقسیم نموده است و این سند هم موجود است بعدها که سیّد محمّد فوت نمود و یکی دیگر از پسران وی مرحوم سیّد میرزا نیز فوت مینماید پسر سیّد میرزا یعنی سیّد عوض آخوند کربلایی بنا به تسلّط و نفوذی که داشته تقسیم نامه جدّش را نادیده گرفته و قسمت مربوط به خداداد را (یک سوّم مساوی بوده) به چهار قسمت تقسیم نموده و سه قسمت آن را به سیّد خداداد واگذار و یک قسمت آن را خود و برادرانش تصرّف و به زمینهای خویش ضمیمه نمود حال بیان فرمائید که آیا سیّد عوض آخوند کربلایی مجاز بوده که تقسیم نامه جدّش را نادیده بگیرد و آیا اکنون ورثه مرحوم سیّد خداداد میتواند یک چهارّم از زمینهایشان را که جبرادر تصرّف پسر عموهایشان قرار گرفته بازپس گیرد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر و یک یا چند پسر باشند ، مال را شش قسمت میکنند : یک قسمت آن را پدر یا مادر . و پنج قسمت را پسر میبرد ، و اگر چند پسر باشند ، آن پنج قسمت را به طور مساوی تقسیم مینمایند .
- اگر وارث میّت فقط پدر و مادر و یک پسر باشد ، مال را شش قسمت میکنند : پدر و مادر هر کدام یک قسمت ، و پسر چهار قسمت آن را میبرد ، و اگر چند پسر یا چند دختر باشند ، آن چهار قسمت را به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند ، و اگر پسر و دختر باشند ، آن چهار قسمت را طوری تقسیم میکنند که هر پسری دو برابر یک دختر ببرد .
- اگر میّت اولاد نداشته باشد ، نوه پسری او اگر چه دختر باشد ، سهم پسر میّت را میبرد ، و نوه دختری او اگر چه پسر باشد ، سهم دختر میّت را میبرد ، مثلاً اگر میّت یک پسر از دختر خود ، و یک دختر از پسرش داشته باشد ، مال را سه قسمت میکنند : یک قسمت را به پسرِ دختر ، و دو قسمت را به دخترِ پسر میدهند . و در ارث بردن نوهها ، نبودن پدر و مادر شرط نیست . ارث دسته دوم
- اگر میّت قرض داشته باشد ، چنانچه قرضش به اندازه مال او یا زیادتر باشد ، باید پسر بزرگتر چیزهائی هم که مال اوست و در مسأله پیش گفته شد ، به قرض او بدهد ، و یا به مقدار قیمت آنها از مال خود بدهد ؛ و اگر قرض میّت کمتر از مال او باشد ، چنانچه بقیه اموالش غیر از آن چند چیزی که به پسر بزرگتر میرسد کافی برای اداء قرضش نباشد ، باید پسر بزرگتر از آن چیزها یا از مال خود به نسبت به قرض او بدهد ، واگر بقیه اموالش کافی به قرض باشد ، باز هم احتیاط لازم آن است که پسر بزرگتر به کیفیت گذشته در ادای قرض میّت شرکت کند ، مثلاً اگر همه دارائی میّت شصت تومان است و به مقدار بیست تومان آن از چیزهائی است که مال پسر بزرگتر است و سی تومان قرض دارد ، پسر بزرگ باید به مقدار ده تومان از آن چیزها را بابت قرض میّت بدهد .
- اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر و چند دختر باشد ، مال را پنج قسمت میکنند : یک قسمت را پدر یا مادر میبرد ، و چهار قسمت را دخترها به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند .
- اگر میّت وصیّت کرده باشد که برای نماز او اجیر بگیرند ، اگر وصیت او نافذ باشد ، بر پسر بزرگتر قضا واجب نیست .
- اگر وارث میّت فقط پدر یا مادر با چند پسر و دختر باشد ، مال را شش قسمت میکنند : یک قسمت آن را پدر یا مادر میبرد ، و بقیه را طوری قسمت میکنند ، که هر پسری دو برابر دختر ببرد .
- اگر وارث میّت فقط یک جدّ یا یک جدّه است ، چه پدری باشد یا مادری ، همه مال به او میرسد ، و با بودن جدّ میّت ، پدرِ جدّ او ارث نمیبرد . و اگر وارث میّت فقط جدّ و جدّه پدری باشد ، مال سه قسمت میشود : دو قسمت را جدّ و یک قسمت را جدّه میبرد . و اگر جدّ و جدّه مادری باشند ، مال را بطور مساوی بین خودشان قسمت میکنند .
- اگر وارث میّت فقط پدر و مادر او باشند ، مال سه قسمت میشود : دو قسمت آن را پدر ، و یک قسمت را مادر میبرد . ولی اگر میّت دو برادر یا چهار خواهر ، یا یک برادر و دو خواهر داشته باشد که همه آنان مسلمان و آزاد و پدر آنان با پدر میّت یکی باشد ، خواه مادرشان هم یکی باشد یا نه ، و بشرط اینکه بدنیا آمده باشند ، اگر چه تا میّت پدر و مادر دارد اینها ارث نمیبرند ، امّا بواسطه بودن اینها ، مادر یک ششم مال را میبرد وبقیه را به پدر میدهند .
- اگر معلوم نباشد که پسر بزرگتر کدام است ، قضای نماز پدر بر هیچکدام از پسرها واجب نیست ، ولی احتیاط مستحب آن است که نماز او را بین خودشان قسمت کنند ، یا برای انجام آن قرعه بزنند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر پسر بزرگ میت بیش از یکی باشد. مثلاً از دو زن او در یک وقت دو پسر به دنیا آمده باشد، باید لباس و قرآن و انگشتر و شمشیر میت را به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پسر بزرگ میت بیش از یکی باشد، مثلاً از دو زن او در یک وقت دو پسر به دنیا آمده باشند، باید لباس و قرآن و انگشتر و شمشیر میت را به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پسر بزرگ میت بیش از یکی باشد مثلا از دو زن او در یک وقت دو پسر به دنیا آمده باشد؛ باید لباس و قرآن و انگشتری و شمشیر میت را به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- [آیت الله بروجردی] اگر پسر بزرگ میت بیش از یکی باشد مثلاً از دو زن او در یک وقت دو پسر به دنیا آمده باشد باید لباس و قرآن و انگشتری و شمشیر میت را به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- [امام خمینی] اگر پسر بزرگ میت، بیش از یکی باشد، مثلا از دو زن او در یک وقت دو پسر به دنیا آمده باشد، باید لباس و قرآن و انگشتر و شمشیر میت را به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- [آیت الله خوئی] اگر پسر بزرگ میت، بیش از یکی باشد، مثلًا از دو زن او در یک وقت دو پسر به دنیا آمده باشد، باید لباس و قرآن و انگشتر و شمشیر میت را به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- [آیت الله بهجت] اگر پسر بزرگ میت بیش از یکی باشد، مثلاً از دو زن او در یک وقت دو پسر بهدنیا آمده باشد اگر چنین فرضی صحیح باشد باید لباس، قرآن، انگشتر و شمشیر میت را بهطور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر پسر بزرگ میت بیش از یکی باشد مثل ان که از دو زن او در یک وقت دو پسر به دنیا امده باشند باید انچه را که در مساله قبل ذکر شد به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پسر بزرگ میّت بیش از یکی باشد ، مثلاً از دو زن او در یک وقت دو پس به دنیا آمده باشد ، باید لباس و قرآن و انگشتر و شمشیر میّت را بطور مساوی بین خودشان قسمت کنند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط یکنفر از دسته اوّل باشد مثلاً پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر باشد، همه مال میّت به او میرسد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند همه مال بطور مساوی بین آنان قسمت میشود، و اگر یک پسر ویک دختر باشد مال را سه قسمت میکنند، دو قسمت را پسر ویک قسمت را دختر میبرد و اگر چند پسر وچند دختر باشند، مال را طوری قسمت میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.