حلال زاده
حلال‌زاده به زاده شده از راه مشروع يا در حکم مشروع گفته می شود.
اگر مرد نداند که زن در عدّه است و با او ازدواج کند ، چنانچه زن هم نداند و بچّه ای از آنان به دنیا بیاید ، حلال زاده است و شرعاً فرزند هر دو می باشد ؛ ولی اگر زن می دانسته که در عدّه است و می دانسته که در عقد عدّه حرام است شرعاً بچّه ؛
فرزند پدر است و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به یکدیگر حرام می باشند .
عنوان مسئله:
اگر مرد نداند که زن در عدّه است و با او ازدواج کند ، چنانچه زن هم نداند و بچّه ای از آنان به دنیا بیاید ، حلال زاده است و شرعاً فرزند هر دو می باشد ؛ ولی اگر زن می دانسته که در عدّه است و می دانسته که در عقد عدّه حرام است شرعاً بچّه ؛
فرزند پدر است و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به یکدیگر حرام می باشند .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زنی به مدّت یک سال متعه شده بود و از دبر دخول شده و پس از انقضاء مدت که میبایست به مدت دو حیض عده نگه میداشت و تزویج نمیکرد، به علت ندانستن مسئله و جاهل بودن به موضوع و حکم، قبل از انقضاء عده به عقد مرد دیگری در آمد و مرد هم از اینکه زن قبلاً متعه مردی شده اطلاعی نداشته و ندارد: الف- آیا بر شخص عالم لازم و واجب است که زن و مرد را مطلع نماید و یا لازم نیست؟ ب- آیا عقد مزبور صحیح است و یا باطل؟ و اگر باطل است، احتیاج به عقد جدید دارد و یا موجب حرمت ابدی میشود؟ آیا احتیاج به طلاق دارد؟ و یا اینکه حکم مسئله در صورت وقوع دخول قبل از انقضاء عده و در صورت وقوع دخول بعد از انقضاء عده و یا در صورتی که اصلاً دخول محقق نشده باشد متفاوت است؟ لطفاً حکم فروض را بیان فرمایید:
- خانمی در حین عدّه، زید را وکیل نمود تا او را بعد از انقضاء عدّهاش در یک روز جمعه به عقد فلان مرد در آورد ولی خود همان خانم، در همان روز جمعه با یک مرد دیگر ازدواج کرد، البته بدون اطلاع و فسخ وکالت از زید، و زید نیز که وکیل آن خانم بود، ایشان را به عقد همان مرد اوّلی در آورد بخاطر عدم اطلاع، یعنی دو عقد در آنِ واحد در روز جمعه اتفاق افتاده، حال کدام از این دو عقد صحیح است؟ آیا هر دو باطل است؟ و خلاصه این زن، همسر کدام مرد میباشد؟
- اگر کسی با زنی عقد موقّت بسته است، آیا بعد از اتمام مدّت یا بخشش مدّت مقرّر، مرد میتواند با این زن عقد مجدّد ببندد در حالیکه زن در عدّه میباشد؟
- در رساله توضیح المسائل حضرتعالی آمده است: (اگر زن حامله را طلاق دهند عدهاش تا دنیا آمدن یا سقط شدن بچه اوست.) حال اگر زن حامل که در حال عده است بچه را عمداً سقط کند اگرچه آنچه سقط میکند به صورت علقه یا مضغه باشد حکم وضع حمل را دارد؟ یعنی عده تمام میشود یا حکم دیگری دارد؟
- آیا ازدواج کردن مرد با زن بدکاره و متهمه حرام است؟ و اگر حرام نیست آیا میتوان به سخن آنان مبنی بر اینکه شوهر ندارند یا در عده نیستند اعتماد کرد یا باید درباره آنان تحقیق نمود؟ همچنین در مورد زنانی که زیاد صیغه میشوند و این احتمال وجود دارد که از آن دسته زنهایی باشند که عده نگه نمیدارند در صورتی که بگویند در عده نیستم آیا باید سخن آنها را قبول کرد یا در مورد آنان تحقیق نمود؟
- زن و مردی که صیغه عقد موقت شده باشند و از لحاظ آمیزشی تماسهای ظاهری با هم داشته باشند و هیچگونه دخولی صورت نگرفته باشد، بعد از تمام شدن صیغه آیا آن زن باید عدّه نگه دارد؟
- اگر مرد در ضمن عقد نکاح منقطع تعهد کند که پس از انقضای مدت، زن را به نکاح دائمی خود در اورد و یا در ضمن عقدی لازم تعهد کند زنی را به عقد نکاح دائمی خود درآورد، آیا تعهد مزبور لازم الوفاء میباشد؟ در صورت امتناع مرد از انجام تعهد، آیا حاکم طبق قاعده (الحاکم ولی المتنع) میتواند زن را به نکاح دائم مرد (متعهد) در آورد؟
- ایا شرعا ازدواج موقت با زن زناکار جائز ست و در صورت جائز بودن اگر مد بی اطلاع باشد آیا شرعا میتواند قول وی را در نداشتن شوهر و عدم عده و یائسگی قبول کند و با وی ازدواج موقت نماید؟
- مردی که با زنی ازدواج نموده همسر دیگری دارد که دارای چندین فرزند دختر و پسر میباشد آیا اولاد از همسر دوم از اموال ایشان نیز سهم دارند (البته همسر دوم زندگی و اموالش جداگانه است) این مرد میگوید اینها (همسر دوّمِ مرد همراهِ دو دخترش) از اموالم که قبل از ازدواج با همسر دوّم داشتم حقّی ندارند، شرعاً حکم چیست؟
- در شب عقد، دختر میگوید من میخواهم ادامه تحصیل بدهم مرد موافقت میکند و بعد هم که ازدواج میکند در رشته پزشکی قبول میشود و میخواهد به دانشگاه برود شوهر مخالفت میکند، شرعاً وظیفه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا ازدواج پدر با مادر زن فرزند خویش شرعا جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از ازدواج مرد مسیحی و زنی مسلمان فرزندی ایجاد شود ، حکم این بچه چیست؟ آیا او حرام زاده است؟
- [آیت الله سبحانی] دختری باکره که می دانسته برای ازدواج، اذن پدر لازم است، اگر به عقد موقت یا دائم کسی درآید، آیا عده دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی پس از مسافرتی که یک سال طول کشیده برمی گردد می بیند همسرش پسری زائیده پس از نزاع و درگیری زن را طلاق داده و زن پس از مدتی از دنیا می رود. بعد از بزرگ شدن این فرزند و طلب کردن حقش از پدر، پدر او را نفی می کند، این در حالی است که زن تا آخر عمر می گفته این فرزند از شوهر من است و مرد هم به مؤمنه بودن زن اعتراف می کند، در این رابطه: 1 آیا قول مرد قبول است؟ 2 اگر مسأله مشکوک باشد که این طفل بعد از دوازده ماه به دنیا آمده یا قبل آن وظیفه چیست؟ 3 حکم ارث و محرمیت این پسر با بچه های دیگر این مرد چیست؟ و آیا کودک حلال زاده است؟
- [سایر] اگر دختری به اجبار و تهدید راضی به ازدواج شود و بعد از عقد بچهدار شود، آیا عقد صحیح و بچهی او حلال زاده است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مردی گرچه مسلمان زاده ولی کافر است و ضروریاتی مانند اعتقاد به نبی و نماز و روزه و حج و ... را نه اعتقاد دارد و نه انجام میدهد بلکه گاها تمسخر نیز می کند فرزند حاصل از ازدواج این مرد با زنی مسلمان از نظر شرع حرام زاده محسوب می شود یا حلال زاده است؟(جد پدری و جد مادری و مادر این فرزندمسلمانند ولی پدرش کافر)
- [آیت الله مکارم شیرازی] مردی گرچه مسلمان زاده ولی کافر است و ضروریاتی مانند اعتقاد به نبی و نماز و روزه و حج و ... را نه اعتقاد دارد و نه انجام میدهد بلکه گاها تمسخر نیز می کند فرزند حاصل از ازدواج این مرد با زنی مسلمان از نظر شرع حرام زاده محسوب می شود یا حلال زاده است؟(جد پدری و جد مادری و مادر این فرزندمسلمانند ولی پدرش کافر)
- [آیت الله سبحانی] کسی درحال حیض زن خود را طلاق داده مطلقه بعد از انقضاء عده با شخصی ازدواج نموده و اکنون دارای دو فرزند می باشد طلاق و ازدواج مجدد او شرعاً چگونه است و فرزندان اخیر او چه حکمی دارند؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مردی با زنی صیغه عقد موقت جاری ساخته باشند و مجامعت نیز واقع شده باشد چنانچه به منظور تبدیل عقد مؤقت به دائم (میان همان مرد و زن) صیغه موقت را فسخ نمایند آیا قبل از جاری ساختن عقد دائم زن می بایستی عده نگه دارد؟ به بیان دیگر آیا برای تبدیل عقد موقت به دائم میان یک زن و مرد واحد نیز می بایستی توسط زن مدت عده رعایت شود؟
- [آیت الله سیستانی] اگر مردی با زنی صیغه عقد موقت جاری ساخته باشند و مجامعت نیز واقع شده باشد چنانچه به منظور تبدیل عقد مؤقت به دائم (میان همان مرد و زن) صیغه موقت را فسخ نمایند آیا قبل از جاری ساختن عقد دائم زن می بایستی عده نگه دارد؟ به بیان دیگر آیا برای تبدیل عقد موقت به دائم میان یک زن و مرد واحد نیز می بایستی توسط زن مدت عده رعایت شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که از زنا به دنیا آمده ، اگر زن بگیرد و بچّه ای پیدا کند آن بچّه حلال زاده است .
- اگر زنی را برای خود عقد کند و بعد معلوم شود که در عدّه بوده چنانچه هیچکدام نمی دانسته اند زن در عدّه است و نمی دانسته اند که عقد کردن زن در عدّه حرام است ، در صورتی که مرد با او نزدیکی کرده باشد ،آن زن بر او حرام ابدی می شود.
- اگر زنی که در حال احرام است با مردی که در حال احرام نیست ازدواج کند ، عقد او باطل است ، واگر زن می دانسته که ازدواج کردن در حال احرام حرام است ، واجب است بعداً با آن مرد ازدواج نکند .
- اگر زنی را که در عدّة دیگری است برای خود عقد کند ، چنانچه مرد و زن ، یا یکی از آنان بدانند که عدّة زن تمام نشده و بدانند عقد کردن زن در عدّه حرام است آن زن بر او حرام می شود ، اگر چه مرد بعد از عقد کردن با آن زن نزدیکی نکرده باشد .
- اگر کسی در حال احرام که یکی از کارهای حجّ است ، با زنی ازدواج نماید عقد او باطل است ، وچنانچه می دانسته که زن گرفتن بر او حرام است ، دیگر نمی تواند آن زن را عقد کند .
- اگر کسی بازنی که شوهر ندارد و در عدّة کسی هم نیست ، زنا کند ، چنانچه بعد او را عقد کند و بچّه ای از آنان پیدا شود ، در صورتی که ندانند از نطفةحلال است یا حرام ، آن بچّه حلال زاده است .
- اگر زن بفهمد شوهرش برادر زاده و خواهر زادة او را عقد کرده و حرفی نزند ؛ چنانچه بعداً رضایت ندهد عقد آنان باطل است .
- هر گاه مرد در روزة ماه رمضان یا در حال حیض زن با او نزدیکی کند معصیت کرده ، ولی اگر بچپه ای از انان به دنیا بیاید حلال زاده است .
- مردی که از پدر و مادر غیر مسلمان به دنیا امده و مسلمان شده اگر پیش از نزدیکی با عیالش مُرتدّ شود ، عقد او باطل می گردد و اگر بعد از نزدیکی مرتّد شود ، چنانچه زن او درسن زنهائی باشد که حیض می بینند باید آن زن به مقداری که در احکام طلاق گفته می شود عدّه نگهدارد ، پس اگر پیش از تمام شدن عدّه ، شوهر او مسلمان شود عقد باقی وگرنه باطل است .
- زنی که صیغه شده اگر نداند که حق خرجی وهم خوابی ندارد عقد او صحیح است ، وبرای آنکه نمی دانسته حقّی به شوهر پیدا نمی کند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد نداند که زن در عده است و با او ازدواج کند، چنانچه زن هم نداند و بچه ای از آنان به دنیا بیاید، حلال زاده است و شرعاً فرزند هر دو می باشد ولی اگر زن می دانسته که در عدّه است و می دانسته که ازدواج در عده حرام است شرعاً بچه، فرزند پدر است و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به یکدیگر حرام می باشند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مرد نداند که زن در عدّه است و با او ازدواج کند، چنانچه زن هم نداند و بچه از آنان به دنیا آید حلال زاده است و شرعاً فرزند هردو میباشد ولیاگر زن میدانسته که در عدّه است شرعاً بچه فرزند پدر است و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به یکدیگر حرام میباشند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مرد نداند که زن در عده است و با او ازدواج کند؛ چنانچه زن هم نداند و بچه ای از آنان به دنیا آید؛ حلال زاده است و شرعا فرزند هر دو می باشد؛ ولی اگر زن می دانسته که در عده است و تزویج در عده جایز نیست شرعا؛ بچه فرزند پدر است و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به یکدیگر حرام می باشند.
- [آیت الله سیستانی] اگر مرد نداند که زن در عدّه است و با او ازدواج کند ، چنانچه زن هم نداند و بچهای از آنان به دنیا آید ، حلال زاده است و شرعاً فرزند هر دو میباشد ، ولی اگر زن میدانسته که در عدّه است و تزویج در عدّه جایز نیست شرعاً ، بچه فرزندِ پدر است ، و در هر صورت عقد آنان باطل است ، و به یکدیگر همانطور که گذشت حرام ابدی میباشند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مرد نداند که زن در عدّه است یا نداند که عقد در عدّه حرام است و با او ازدواج کند، چنانچه زن هم نداند و بچهای از آنان به دنیا آید، حلال‌زاده است و شرعاً فرزند هر دو میباشد، ولی اگر زن میدانسته که در عدّه است و میدانسته که عقد در عدّه حرام است، شرعاً بچه، فرزند پدر است، و در هر دو صورت، عقد آنان باطل است، و به یکدیگر حرام میباشند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مرد نداند که زن در عده است و با او ازدواج کند چنانچه زن هم نداند و بچه ای از انان به دنیا اید حلال زاده است و شرعا فرزند هر دو می باشد ولی اگر زن می دانسته که در عده است شرعا بچه فرزند پدر است و کسی که یقین دارد در عده بوده و شک در تمام شدن ان دارد در حکم کسی است که می داند در عده است و در هر صورت عقد انان باطل است وبه یکدیگر حرام می باشند
- [آیت الله بروجردی] اگر مرد نداند که زن در عدّه است و با او ازدواج کند، چنانچه زن هم نداند و بچهای از آنان به دنیا آید، حلال‌زاده است و شرعاً فرزند هر دو میباشد، ولی اگر زن میدانسته که در عدّه است، شرعاً بچه فرزند پدر است و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به یکدیگر حرام میباشند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مرد نداند که زن در عدّه است یا نداند که عقدِ در عدّه حرام است و با او ازدواج کند، چنانچه زن هم نداند و بچّهای از آنان به دنیا آید، حلال‌زاده است و شرعا فرزند هر دو میباشد؛ ولی اگر زن میدانسته که در عدّه است و نیز میدانسته که عقد در عدّه حرام است و مرد نمیدانسته، بچّه شرعا ملحق به پدر است و بین بچه و مادر ارثی نمیباشد.
- [آیت الله خوئی] اگر مرد نداند که زن در عده است و با او ازدواج کند، چنانچه زن هم نداند و بچهای از آنان به دنیا آید، حلال‌زاده است و شرعاً فرزند هر دو میباشد ولی اگر زن میدانسته که در عده است، و تزویج در عده جایز نیست شرعاً بچه فرزند پدر است و در هر دو صورت عقد آنان باطل است و به یکدیگر حرام میباشند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مرد نداند که زن در عده است یا نداند که عقد در عدّه حرام است و با او ازدواج کند، چنانچه بچه ای از او متولد شود ولد شبهه می باشد و احکام بچه حلال زاده را دارد و اگر زن نیز نمی داند از طرف او هم همین گونه است و اگر زن می دانسته از طرف او زنا محسوب می شود و بچه از جانب او ولد الزنا می باشد و احکام ولد الزنا را دارد یعنی از زن ارث نمی برد.