کفاره
کفاره به معنای پوشاندن می‌باشد و شأن کفاره، پوشاندن خطیئه است. "کفاره" در شرع مقدس به عبادت خاصی اطلاق می‌شود که برای عقوبت افراد، سقوط عقوبت یا تخفیف در آن تعیین شده است.
اگر به عهد خود عمل نکند ، باید کفّاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند یا دو ماه ، روزه بگیرد ، یا یک بنده آزاد کند .
عنوان مسئله:
اگر به عهد خود عمل نکند ، باید کفّاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند یا دو ماه ، روزه بگیرد ، یا یک بنده آزاد کند .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خانمی هستم شصت و چهار ساله که پنجاه سال پیش در سن 14 سالگی ازدواج کردم و ماههای رمضان مادر شوهرم نمیگذاشت که روزه بگیرم زیرا بسیار ضعیف بودم به این صورت که مادر شوهرم سحرها مرا بیدار نمیکرد و میگفت تو ضعیف هستی و باید کار کنی، نمیتوانی روزه بگیری آیا باید برای هر روز 60 فقیر را طعام بدهم؟ امّا این امر از عهده بنده خارج است. وظیفه من چیست؟
- شخصی در اثر بیماری و یا به واسطه بی توجهی روزه خود را عمداً خورده و الآن متوجه شده که اشتباه بزرگی را مرتکب شده است و برای کفاره خود هر روزی 60 مسکین را باید اطعام بدهد و میسّر برایش نیست، ولی دختری دارد که دارای چند فرزند است و در شهرستان زندگی میکند و هر سال یکی دو ماه به خانه پدر میآید آیا میتواند که مخارجات آنها را به جای کفارات خود حساب کند یا خیر؟
- بنده الان طلبه هستم، قبل از طلبگی در روستا بودم و از احکام نماز و روزه زیاد اطلاعی نداشتم که یکی از آنها جنابت بود، نمیدانستم که اصلاً جنابت چیست. فقط یکبار روحانی روستا که احکام میگفت به مسأله جنابت رسید، در ذهنم خطور کرد آیا جنابت هم برای من پیش آمده یانه؟ چون اصلاً نمیدانستم جنابت یعنی چه؟ به همین علت من وقتی جنب میشدم نمیدانستم جنابت است تا غسل کنم، و در ذهنم نیز اصلاً خطور نمیکرد که باید پرسید. بجز همان یکبار که به ذهنم خطور کرد؛ بنده الان شک میکنم آیا در ماه رمضان هم جنب میشدم یا نه؛ حالا شما بفرمائید مسأله روزه و نماز بنده چگونه بوده؟ روزه بنده کفاره دارد یا قضا دارد؟ بنده الان روزه استیجاری هم گرفته و همچنین نماز استیجاری و الان پولش را هم خرج کردهام، در صورت اشکال داشتن چه باید بکنم؟
- زنی که چندین سال یا حامله یا مرضعه بوده و نتوانسته روزه بگیرد و روزه برای او و یا بچهاش ضرر داشته است تکلیف او چیست؟ حتّی از خودش مال ندارد کفاره روزه را بدهد و آیا استمرار مرضعه یا حامله هم حکم مریض مستمر را دارد که قضای سال آخر را بگیرد یا حکم فرق میکند؟
- پدر و مادرم 30 سال پیش از زادگاه خود به همدان آمدهاند و از آن به بعد هر هفته یک روز یا هر ماه دو روز رفت و آمد دارند. آیا پدر و مادرم باید در آنجا نماز را کامل بخوانند؟ حکم روزه چطور است؟ فرزندان چه حکمی درباره نماز و روزه دارند آیا بنده که 21 سال دارم وقتی به زادگاه پدرم و پدر بزرگم میروم نماز را باید کامل بخوانم یا شکسته؟ روزه چطور؟
- احتراماً به عرض میرسانم که، بنده نذر کرده بودم اگر در حوزه علمیه شهر مقدس قم پذیرش و قبول شوم یک ماه را روزه بگیرم؛ امّا اینجانب در مدرسه علمیه روستای حاجی آباد که در یازده کیلومتری شهر قم واقع است پذیرش و قبول شدم. سؤال از حضرتعالی اینست که: چون منظور بنده شهر قم بود نه جای دیگر، آیا باید به نذر خود عمل نمایم یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] در موردی کفّاره جمع واجب می‌شود و شارع مقدّس میخواهد که بنده عاصی هر سه جریمه (آزاد کردن بنده، گرفتن شصت روز روزه و طعام دادن به شصت فقیر) را به جا آورد. با توجه به این که در روزگار ما دیگر آزاد کردن بنده، مصداق خارجی ندارد، آیا باید به جای آن، یکی از دو مورد دیگر از جریمهها را تکرار کند تا به جا آوردن سه جریمه محقّق شود یا لازم نیست؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] چنانچه شخصی بابت روزه ماه مبارک رمضان کفّاره بدهکار باشد و بخواهد بابت آن شصت فقیر یا بیشتر را اطعام نماید آیا می تواند کل مبلغ کفّاره را به یک فقیر یا یک خانواده فقیر بدهد اگر نه چنانچه به شصت فقیر دسترسی نداشت تکلیف او چیست؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا فرزند می تواند کفّاره روزه ماه مبارک رمضان را (کفاره ده سیر گندم و مانند آن) به پدرش در صورتی که فقیر باشد یا عکس اگر فرزند فقیر بود بدهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که روزه ماه مبارک رمضان را بدون عذر شرعی باطل کند، اگر بخواهد بعنوان کفّاره شصت فقیر را اطعام کند، آیا می تواند قیمت آن را حساب کرده و پول آن را به فقیر بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی چندین روز به طور عمد روزهاش را نگرفته و اکنون میخواهد بابت کفّاره هر روز به شصت نفر فقیر طعام بدهد. آیا لازم است برای هر روز، شصت فقیر جداگانه در نظر گرفته شود که کار بسیار مشکلی است یا یک گروه شصت نفری کافی است و کفّاره تمام روزهها را به همین یک گروه میتواند بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی عهد کند که کاری را نکند چند روز بعد برای همان عمل به عهد خود بیفزاید و اگر عهد را بشکند باید کفاره دو عهد را بدهد یا یک عهد؟
- [آیت الله مظاهری] اینکه در رساله عملیه فرمودهاید یکی از موارد کفاره عمد، اطعام شصت فقیر است، آیا میتوان به اندازه شصت فقیر به یک فقیر پول یا طعام داد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی قضا و کفّاره روزه بر او واجب شده و قضا را به جا آورده و کفّاره باقی مانده است. برای ادای کفّاره، مخیّر بین اطعام شصت فقیر و یا گرفتن شصت روز روزه است. با توجه به این که به طور معیّن، گرفتن روزه بر او واجب نشده است، آیا جایز است روزه مستحبّی بگیرد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] در کفّاره عمدی فقهاء می گویند باید 60 فقیر را سیر کند، آیا می شود که یک فقیر را 60 روز سیر کرد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی که میخواهد برای کفّاره روزه باطل شده، دو ماه پی در پی روزه بگیرد، اگر تعداد روزههای دو ماه، روی هم 58 یا 59 روز شود، کافی است یا حتما باید شصت روز روزه بگیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند ، باید کفّاره بدهد ، یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد .
- اگر قَسَم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند مثلاً قَسَم بخورد که روزه بگیرد یا دود استعمال نکند ، چنانچه عمداً مخالفت کند ؛ باید کفّاره بدهد ، یعنی یک بنده آزاد کند ، یا دو فقیر را سیر کند ، یا آنان را بپوشاند و اگر اینها را نتواند باید سه روز روزه بگیرد .
- اگر نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد ، چنانچه در آن روز عمداً روزة خود را باطل کند ، باید یک بنده آزاد نماید یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام دهد .
- اگر روزة رمضان را عمداً نگیرد ، باید قضای آن را بجا آورد و برای هر روز دو ماه روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام بدهد ، یا بنده آزاد کند و چنانچه تا رمضان آینده قضای آن روزه را بجا نیاورد ، برای هر روز نیز دادن یک مد طعام لازم است .
- اگر به چیز حرامی روزة خود را باطل کند ، چه آن چیز اصلاً حرام باشد مثل شراب و زناء ، یا به جهتی حرام شده باشد ، مثل نزدیکی کردن با عیال خود در حال حیض ، بنابر احتیاط کفارة جمع بر او واجب می شود یعنی باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند ، یا به هر کدام آنها یک مد که تقریباً ده سیر است ، گندم یا جو یا نان و مانند اینها بدهد . و چنانچه هر سه برایش ممکن نباشد ، هر کدام آنها که ممکن است باید انجام دهد .
- کسی که کفارة روزة رمضان بر او واجب است ، باید به دستوری که بعداً گفته می‌شود دو ماه روزه بگیرد ، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام یعنی گندم یا جو و مانند اینها بدهد ، و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد ، هر چند مُد که می تواند به فقراء طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد ، باید استغفار کند ، اگر چه مثلاً یک مرتبه بگوید استغفراللهَ و احتیاط واجب آن ایت که هر وقت بتواند کفاره را بدهد .
- کسی که باید برای کفارة یک روز شصت فقیر را طعام بدهد ، اگر به شصت فقیر دسترسی دار د ، نباید به هر کدام از آنها بیشتر از یک مد که تقریباً ده سیر است طعام بدهد ، یا یک فقیر را بیشتر ا ز یک مرتبه سیر نماید ، ولی چنانچه انسان اطمینان داشته باشد که فقیر طعام را به عیالات خود می دهد یا به آنها می خوراند می تواند برای هر یک از عیالات فقیر اگر چه صغیر باشند ، یک مد به آن فقیر بدهد .
- اگر روزه دار کاری که حلال است و روزه را باطل می کند ، انجام دهد ، مثلاً آب بیاشامد و بعد کار دیگری که حرام است و روزه را باطل می کند انجام دهد ، مثلاً غذای حرامی بخورد دو ماه روزه بگیرد یا شصت فقیر را سیر کند کافی است .
- کسی که باید برای هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد ، می تواند کفارة چند روز را به یک فقیر بدهد .
- کسی که قضای روزة رمضان را گرفته ، اگر بعد از ظهر عمداً کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد ، باید به ده فقیر هر کدام یک مد که تقریباً ده سیر است بدهد و اگر نمی تواند بنابر احتیاط واجب باید سه روز پی در پی روزه بگیرد . جاهائی که فقط قضای روزه واجب است
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند. احکام قسم خوردن
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفاره بدهد، یعنی شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد یا یک بنده آزاد کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر به عهد خود عمل نکند باید کفاره بدهد، یعنی شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی: شصت فقیر را سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد، یا یک بنده آزاد کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفّاره بدهد یعنی شصت فقیر را سیر کند یا دو ماه روزه بگیرد یا یک بنده آزاد کند یعنی کفّاره مخالفت عهد مانند کفّاره خوردن عمدی روزه ماه مبارک رمضان است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفّاره بدهد، یعنی شصت فقیر را سیر کند یا دو ماه روزه بگیرد یا یک برده آزاد کند.
- [امام خمینی] اگر به عهد خود عمل نکند، باید کفاره بدهد یعنی شصت فقیررا سیر کند، یا دو ماه روزه بگیرد یا یک بنده آزاد کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر به عهد خود عمل نکند ، گناه کرده است و باید کفاره بدهد ، یعنی : شصت فقیر را سیر کند ، یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد ، یا یک بنده آزاد کند .
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که به عهد خود با شرایط بالا عمل نکند باید کفّاره بدهد و کفاره عهد مانند کفاره نذر است، یعنی سیر کردن شصت فقیر، یا دوماه روزه پی در پی (یعنی سی و یک روز آن را پشت سر هم به جا آورد) یا آزاد کردن یک بنده؛ و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوع ندارد در میان دو چیز دیگر مخیّر است.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان کسی را عمداً و به ناحق بکشد، در صورت عفو و یا گرفتن دیه علاوه بر توبه، بهعنوان کفاره باید دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند و یک بنده آزاد نماید، ولی اگر اشتباهاً بکشد، باید دیه او را بدهند (یعنی دیه بر عاقله است) و یک بنده آزاد کند و اگر نتواند بنده آزاد کند دو ماه روزه بگیرد و اگر این را هم نتواند، شصت فقیر را سیر کند.