احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر در بین نماز جمعه وقت آن تمام شود در صورتی که یک رَکْعَتْ آن در وقت واقع شده باشد صحیح است ؛ ولی احتیاط مستحبّ آن است که پس از اِتْمام آن ، نماز ظهر را به جا آورد و اگر یک رکعت آن در وقت واقع باشد باطل است ولی احتیاط مستحبّ آن است که آن را تمام کند و سپس نماز ظهر را بخواند .
عنوان مسئله:
اگر در بین نماز جمعه وقت آن تمام شود در صورتی که یک رَکْعَتْ آن در وقت واقع شده باشد صحیح است ؛ ولی احتیاط مستحبّ آن است که پس از اِتْمام آن ، نماز ظهر را به جا آورد و اگر یک رکعت آن در وقت واقع باشد باطل است ولی احتیاط مستحبّ آن است که آن را تمام کند و سپس نماز ظهر را بخواند .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر میداند چهار رکعت نماز خوانده ولی نمیداند به کدام نیّت خوانده وظیفهاش چیست؟
- خانمی در حین عدّه، زید را وکیل نمود تا او را بعد از انقضاء عدّهاش در یک روز جمعه به عقد فلان مرد در آورد ولی خود همان خانم، در همان روز جمعه با یک مرد دیگر ازدواج کرد، البته بدون اطلاع و فسخ وکالت از زید، و زید نیز که وکیل آن خانم بود، ایشان را به عقد همان مرد اوّلی در آورد بخاطر عدم اطلاع، یعنی دو عقد در آنِ واحد در روز جمعه اتفاق افتاده، حال کدام از این دو عقد صحیح است؟ آیا هر دو باطل است؟ و خلاصه این زن، همسر کدام مرد می‌باشد؟
- با توجه به اینکه در بنیاد مساجد آنچه اصل است نماز و اقامه جمعه و جماعت است در صورتی که جمع آوری فرشهای شبستان مسجد و اجرای برنامه شبیه خوانی و عزاداری سالار شهیدان حضرت حسین بن علی علیهالسلام مانع برگزاری نماز جماعت و یا نماز فرادی اصناف و کسبه اطراف مسجد و یا رهگذران در شبستان مسجد باشد آیا این امر جایز است؟
- طلبهای همدانی هستم در تهران ، اول اتوبان بهشت زهرا که جزء شهر ری است مشغول تحصیل علوم دینی هستم و قصد دارم که هر وقت موفّق شوم برای ادامه تحصیل به قم بروم برای تمام خواندن نمازهایم قصد عشره مینمایم آیا میتوانم در این ده روز برای زیارت حضرت عبد العظیمعلیهالسلام یا برای زیارت مرقدم امام (رضوان اللّه تعالی علیه) یا برای شرکت در نماز جمعه به دانشگاه تهران بروم؟
- شخصی در طواف عمره مفرده بعد از چند دور به وسوسه افتاده که آیا شروع طواف وی دقیقاً از محاذی حجر الاسود بوده و همچنین دورها صحیح انجام گرفته یا خیر؟، هفت دور را با همین کیفیت تمام کرده امّا غفلت نموده و نماز آنرا نخوانده، لذا مجدّداً یک طواف کامل انجام داده و نماز آنرا بلافاصله در پشت مقام حضرت ابراهیمعلیهالسلام بجا می‌آورد و روز بعد دو رکعت نیز بقصد نماز طواف اوّل در همان مقام میخواند، آیا این قران بین طوافین بحساب میآید و موجب بطلان طواف میگردد؟ البتّه این شخص قصد انجام دو طواف پشت سرهم نداشته بلکه عملش صرف احتیاط بوده است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی به رکعت دوم نماز جمعه برسد، چگونه نماز بخواند و آیا نماز ظهر از او ساقط می‌شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نمازگزار تنها یک رکعت از نماز جمعه را درک کرد و وظیفه اش چیست، آیا باید رکعت دوم را فرادی بخواند و یا باطل است و باید نماز ظهر را هم بخواند؟
- [سایر] اگر کسی بعد از نماز جمعه، نماز ظهر را احتیاطاً بخواند ولی امام جمعه آن را نخواند، آیا میتوان نماز عصر را به آن امام جمعه اقتدا کرد؟ در صورتی که اقتدا کرده باشد، باید آن نمازهایش را قضا کند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خواندن خطبه های نماز جمعه قبل از وقت ظهر شرعی صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا اقتدای ظهر به نماز عصر امام جمعه در روز جمعه صحیح است یا خیر؟
- [سایر] درود کسی که نماز جمعه میخواند نماز ظهر نباید بخواند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شرکت مسافرین در نماز جمعه، و اقتدای به امام جمعه، صحیح است یا باید نماز ظهر خود را جداگانه بخوانند؟
- [آیت الله خامنه ای] در صورتی که بخواهیم در روز جمعه نماز ظهر و عصر خود را به صورت فرادا در منزل بخوانیم آیا باید صبر کنیم تا نماز جمعه تمام شود یا اینکه می توانیم در اول وقت نماز را بجای بیاوریم؟
- [سایر] نماز جمعه واجب است یا مستحب و به جای نماز ظهر محسوب می‌شود یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] خطبه اول نماز جمعه تهران قبل از اذان ظهر خوانده می شود. آیا نماز جمعه در این حالت صحیح است؟ اگر خیر تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر یقین دارد وقت به اندازه ای است که می تواند حَدِّاَقَلْ واجب آن را در تَحَقُّقِ دو خطبه ودو رکعت نماز بجا آورد ، بین نماز جمعه وظهر مُخَیَّرْ است .واگر یقین دارد که به این اندازه وقت نیست باید نماز ظهر را بخواند واگر شک دارد ، نماز جمعه صحیح است ؛ ولی در صورتی که پس از نماز معلوم شود که حتّی برای یک رکعت هم وقت باقی نبوده ، باید نماز ظهر را بجا آورد ، گر چه احتیاط مستحبّ آن است که اگر تنها یک رکعت آن هم در وقت واقع شده ، نماز ظهر را بخواند .
- در روز جمعه انسان می تواند بجای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند ، ولی بهتر آن است که نماز جمعه بخواند و احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند نماز ظهر را هم بخواند . و این احتیاط خیلی مطلوب است .
- در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه مستحب است در رکعت اول بعد از حمد ، سورة جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد ، سورة منافقین بخواند و اگر مشغول یکی از اینها شود ، بنابر احتیاط واجب نمی تواند آن را رها کند و سورة دیگر بخواند .
- اگر مأمومین پس از اتمام خطبه ها وشروع نماز امام ، از اقتداء به او خودداری کنند وامام را تنها بگذارند نماز جمعه مُنْعَقِدْ نشده وباطل است وامام می تواند آن نماز را رها نموده وبه نماز ظهر بپردازد ، ولی احتیاط مستحبّ آن است که نیّت خود را به ظهر برگرداند وپس از اتمام آن مُجَدَّداً نماز ظهر را بخواند واحتیاط بیشتر در آن است که نماز را با همان نیّت نماز جمعه تمام کند وسپس نماز ظهر را بجا آورد .
- در صورتی که نماز جمعه با عدد کامل ودر وقت دامنه دار شروع شده ، ولی مأمومی به رکعت اوّل نرسیده باشد ، اگر به رکعت دوّم و لو به رکوع آن ، برسد و اقتداءکند نمازش صحیح است ( به شرط آنکه بداند وقت به اندازه ای هست که رکعت دوّم او هم در وقت واقع می شود ) در این صورت دوّمین رکعت نماز خود را به طور فرادی بجا می آورد ولی برای کسی که تَکْبیر رکوع رکعت دوّم امام را درک نکرده ، بهتر آن است که نیّت خود را به ظهر برگرداند ونماز ظهر را بجا آورد . کیفیّت نماز جمعه :
- اگر نماز جمعه با عدد کامل ( حدّاقل 4 نفر به اضافة امام ) منعقد شود ولو اینکه فقط تکبیر آن را گفته باشند وسپس متفرق شوند، نماز باطل می شود چه همة مأمومین یا بعضی از آنها متفرّق شوند وامام باقی بماند وچه برعکس چه یک رکعت کامل نماز را خوانده باشند وچه کمتر ، ولی احتیاط مستحبّ آن است که باقیمانده ها نماز جمعه را تمام کنند وسپس نماز ظهر را هم بجا آورند ، اما اگر بعضی از آنها در اواخر رکعت دوّم بلکه بعد از رکوع رکعت دوّم متفرق شوند نماز جمعه صحیح است واحتیاط مستحبّ آن است که پس از آن نماز ظهر را هم بجا آورند .
- اگر مقدار وقت را می داند ولی شک دارد که در این مقدار می تواند نماز جمعه را بجا آورد یا نه ؟ جایز است نماز جمعه را شروع کند ، پس اگر وقت برای همه نمازکافی بود نمازش صحیح است ، وَاِلاّ باید نماز ظهر را بجا آورد ، ولی احتیاط مستحبّ آن است که در این صورت اساساً نماز ظهر را اختیار کند .
- اگر عمداً نماز جمعه را طوری به تأخیربیا ندازند که تنها برای یک رکعت آن وقت باقی باشد ، احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را بجا آورند .
- کسی که نماز جمعه را بجا آورد واجب نیست نماز ظهر ر هم بخواند ، ولی احتیاط مستحّب آن است که آن را نیز بجا آورد . شرائط نمازِ جمعه
- جائز است دو خطبة نماز جمعه قبل از شرعی ایراد شود بطوری که پایان خطبه ها با ظهر شرعی مصادف باشد ، ولی احتیاط مستحبّ آن است که آنها را در وقت ظهر بخواند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] در روز جمعه انسان می تواند به جای نماز ظهر، دو رکعت نماز جمعه بخواند. ولی احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند، نماز ظهر را هم بخواند، و این احتیاط خیلی مطلوب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر یقین دارد وقت به اندازه ای هست که می تواند حداقل واجب را در تحقق دو خطبه و دو رکعت نماز بجا آورد بین نماز جمعه و ظهر مخیر است و اگر یقین دارد که به این اندازه وقت نیست، باید نماز ظهر را بخواند و اگر شک دارد، نماز جمعه صحیح است ولی در صورتی که پس از نماز معلوم شود که حتی برای یک رکعت هم وقت باقی نبوده، باید نماز ظهر را بجا آورد، گر چه احتیاط مستحب آن است که اگر تنها یک رکعت آن هم در وقت واقع شده، نماز ظهر را بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر نماز جمعه خواند، نماز ظهر را نیز بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در زمان حضور امام علیهالسلام واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند؛ ولی در زمان غیبت حضرت، خواندن نماز ظهر در وقت امکان حضور در نماز جمعه با شرایط معتبر خلاف احتیاط است، همچنان که اگر نماز جمعه خواند بنا بر احتیاط به آن اکتفا نکرده بلکه باید نماز ظهر را هم بخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر شک کند وقت نماز جمعه باقی است یا نه، نماز جمعه صحیح است و نیز اگر یک رکعت از نماز جمعه در وقت واقع شود نماز جمعه صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] در زمان حضور امام عَلَیْهِ السَّلَام واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی در این زمان اگر کسی نماز جمعه بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را هم بخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در زمان حضور امام علیه السلام واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند، ولی در زمان غیبت اگر کسی نماز جمعه بخواند، احتیاط واجب آن است که نماز ظهر را هم بخواند.
- [آیت الله سیستانی] در نماز جمعه و در نماز صبح و ظهر و عصر روز جمعه ، و عشای شب جمعه ، مستحب است در رکعت اول بعد از حمد سوره جمعه ، و در رکعت دوم بعد از حمد سوره منافقون را بخواند ، و اگر مشغول یکی از اینها در نمازهای روز جمعه شود بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند .
- [آیت الله بهجت] در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره منافقین بخواند بلکه احتیاط مستحب در این است که بدون عذر اینها را ترک نکند؛ و اگر مشغول یکی از اینها شود، بنابر احتیاط واجب نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازگزار در نماز ظهرِ روز جمعه , خواه دو رکعت (نماز جمعه) بخواند یا چهار رکعت، مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم پس از حمد، سوره منافقون بخواند . اگر یکی از این دو سوره را انتخاب , و شروع به خواندن آنها نمود, بنا بر احتیاط واجب , نمیتواند آنها را رها کند و سورهّ دیگر بخواند.