اول وقت
اول وقت: به لحظات آغازین انجام تکالیف با وقت معیّن می گویند. بیشتر احکام آن در باب هاى طهارت و صلاة آمده است .
.کسی که پوشاک نماز را ندارد و از دسترسی به آن تا آخر وقت ناامید است, میتواند نماز را در اول وقت، برابر وظیفه کسی که ساتر ندارد اقامه کند. چنانچه تا پایان وقت به ساتر دسترسی پیدا کرد، نماز را اعاده نماید و اگر احتمال دهد تا پایان وقت به ساتر دسترسی پیدا میکند، مانعی نیست که (رجائاً) نماز را اقامه کند؛ ولی اگر به ساتر دسترسی یافت, باید نماز را اعاده نماید.
عنوان مسئله:
.کسی که پوشاک نماز را ندارد و از دسترسی به آن تا آخر وقت ناامید است, میتواند نماز را در اول وقت، برابر وظیفه کسی که ساتر ندارد اقامه کند. چنانچه تا پایان وقت به ساتر دسترسی پیدا کرد، نماز را اعاده نماید و اگر احتمال دهد تا پایان وقت به ساتر دسترسی پیدا میکند، مانعی نیست که (رجائاً) نماز را اقامه کند؛ ولی اگر به ساتر دسترسی یافت, باید نماز را اعاده نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر زن احتمال بدهد که وسط یا پایان وقت حائض می‌شود، آیا باید نماز را اول وقت بخواند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی در تشهّد آخر نماز امام جماعت تکبیرة الاحرام می گوید و برای درک فضیلت می نشیند، لکن نیّت فرادا نموده نه جماعت یعنی بر خلاف وظیفه عمل نموده است ، آیا نماز او درست است یا اعاده دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار احتمال دهد که با آرام خواندن و به جا آوردن مستحبات نماز مقداری از نماز در خارج از وقت خوانده می شود؛ وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر خطیب جمعه مقداری از خطبه اول را بعد از دخول وقت ایراد کند, بدون اینکه تحمید وصلوة را اعاده نماید و بعد نماز جمعه را اقامه کند, نماز باین صورت از ظهر مجزی است یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] مسافر، در حالی که نماز ظهر و عصر را نخوانده است، وارد شهری می‌شود که میخواهد در آن جا قصد اقامه نماید. در صورتی که از وقت نماز، بیش از چهار رکعت باقی نمانده باشد، آیا میتواند قصد اقامه ده روز نماید، در حالی که با این قصد، نماز ظهرش قضا می‌شود و باید مشغول نماز عصر شود؟
- [آیت الله اردبیلی] در برخی موارد زائران بیت اللّه الحرام یا سایر مسافران، در وقت نماز در هواپیما هستند. با توجه به این که نماز در هواپیما معمولاً مانع استقرار و طمأنینه نیست، در صورتی که سایر شرایط، مثل قیام و قبله و رکوع و سجود مراعات شود، آیا در صورت احتمال یا علم به این که پیش از اتمام وقت نماز به مقصد میرسند و میتوانند نماز را پس از پیاده شدن از هواپیما بخوانند، نماز در هواپیما کفایت میکند یا خیر؟ و در صورتی که نماز را در آن حال بخوانند و پیش از اتمام وقت نماز پیاده شوند، اعاده نماز لازم است یا نه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در آخر وقت نماز می خواند، به طوری که اگر نماز را با آرامی و همراه با مستحبات بخواند مقداری از آن در خارج وقت واقع می شود، وظیفه او چیست؟
- [آیت الله سبحانی] قطع نخاع شده ام و گاهی برای وضو گرفتن کسی نیست که از او کمک بگیرم و تا آخر وقت نماز نیز تنها هستم. وظیفه ام چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی در آخر وقت، نماز ظهر را اقامه میکند و در اثناء نماز متوجّه می‌شود که نماز ظهری را که شروع کرده، تمامادر وقت نماز عصر است آیا باید نماز ظهر را رها کند، یا آن که عدول به عصر نماید؟
- [آیت الله سبحانی] کسی به گمان اینکه دهه آخر ماه، ده روز است قصد اقامت کرده بعداً کشف شده که ماه کم یک بوده است. اکنون با توجه به قصد اقامة عشره و کمتر از ده روز بودن آخر ماه نماز و روزه او چگونه است و نسبت به بقیّه ایّام چه وظیفه ای دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- .کسی که می داند یا اطمینان دارد در پایان وقت, عجز او برطرف می‌شود، باید نماز را به تأخیر بیندازد , تا در آخر وقت با شرایط کامل , آن را اقامه کند و اگر می داند یا اطمینان دارد تا پایان وقت، عجز او باقی است , میتواند نماز را در اوّل وقت و برابر وظیفه عاجز انجام دهد. در هر دو صورت, اگر عجز او در اول وقت برطرف شد و او نماز را در اول وقت , برابر وظیفه عاجز خواند، در صورت اول, حتماً و در صورت دوم, به احتیاطِ لازم باید نماز را دوباره اقامه کند.
- .کسی که عذری دارد و نمی تواند در اول وقت , نماز را با همه شرایط صحت آن انجام دهد؛ مثلاً با وضو یا با لباس پاک آن را اقامه کند، در صورت اطمی نان به ماندن عذر تا پایان وقت، می تواند با تیمّم یا لباس ناپاک در اول وقت, نماز را به پا دارد و در صورت اطمینان به از بین رفتن عذر، باید صبر کند تا با وضو و با طهارت لباس، نماز را اقامه نماید و اگر احتمال دهد که عذر او تا پایان وقت برطرف می شود، احتیاط واج ب آن است که صبر کند . در تمام امور یاد شده, فرقی بین تیمّم و عذر دیگر نیست و چنانچه با احتمال ماندن عذر توانست قصد نماز و نیّت تقرّب نماید و نماز را با همان عذر مثلاً با تیمّم بخواند و عذر او تا پایان وقت باقی ماند، نماز او صحیح است و اعاده ندارد.
- .کسی که غیر از لباس متنجّس , لباس دیگری ندارد و بر اثر تنگی وقت، شستن آن ممکن نباشد و اطمینان دارد که به لباس پاک دسترسی ند ارد، همچنین نتواند برهنه شود و به دستور برهنگان نماز را انجام دهد, باید در همان لباس متنجّس, نماز را اقامه نماید و نیازی به اعاده در وقت یا قضا در خارج آن نیست .
- .کسی که غصبی بودن لباس را نمیدانست یا فراموش کرده بود و در بین نماز آگاه شد یا به یادش آمد، اگر چیز حلالی که ساتر عورت باشد دارد، باید جامه غصبی را درآورد و پیش از بیرون آوردن، هیچ عملی از اعمال واجب نماز را انجام ندهد و با ساتر حلال, نماز را ادامه دهد و اگر ساتر حلال ندارد, یا بیرون آوردن جامه غصبی سبب به هم خ وردن وضع نماز می شود و به مقدار یک رکعت وقت باقی می ماند, باید نماز را رها کند و جامه را عوض کند و با لباس حلال , نماز را اعاده کند , هرچند بیش از یک رکعت را در وقت , ادراک نکند و در صورتی که این مقدار وقت هم باقی نمانده باشد, در حال نماز, لباس را بیرون آورده و به دستور برهنگان, نماز را تمام میکند.
- .کسی که مسائل اصلی نماز را می داند و احکام شک و سهو و مانند آن را نمیداند و میتواند بدون آن‌ها نماز را به طور صحیح اقامه کند، نماز او در اول وقت , درست است و اگر اطمینان دارد بدون آگاهی از احکام آن‌ها نمیتواند نماز را به طور صح یح انجام دهد، باید صبر کند تا پس از یادگیری آن‌ها نماز را به پا دارد و چنانچه احتمال دهد اموری که احکام آن‌ها را نمیداند پیش نمیآید، میتواند به عنوان (رجاء) نماز را اول وقت شروع کند و اگر مطلبی پیش آمد که حکم آن را نمیداند، میتواند به یکی از دو طرفِ احتمال عمل کند و پس از بهجا آوردن نماز، حتماً حکم آن را فرا گیرد و اگر برابر آن حکم، نماز را نخوانده بود، باید آن را دوباره بخواند.
- .اگر کسی میداند نماز در جامه نجس باطل است و میدانست که لباس او نجس است و با اهمال و بی اعتنایی، نجس بودن آن را فراموش کند و نماز را در آن، اقامه کند و پس از نماز یادش بیاید که جامه او نجس بوده است، اعاده نماز در وقت و قضای آن در خارج وقت, لازم است .
- .کسی که هیچ وسیله پوشاندن عورت, لباس, برگ, کاغذ و مانند آن, ندارد و نامحرمی نیست تا به او نگاه کند, میتواند ایستاده و با اشاره به رکوع و سجود، نماز را اقامه کند و احتیاط مستحب, اعاده آن با رکوع و سجود عادی است و اگر نامحرمی او را میبیند, باید نماز را نشسته اقامه کند و رکوع و سجود را با اشاره انجام دهد و برای سجود, سر را قدری پایینتر آورد.
- .اذان در چند مورد ساقط است و آن, جایی است که بین دو نماز همراه با ترتیب جمع شود; مانند: 1 .نماز عصر در صورت جمع با نماز جمعه یا نماز ظهر ؛ 2 .نماز عشاء در صورت جمع با نماز مغرب . در این موارد, اذان نماز اول برای هر دو نماز کافی است , مگر آن‌که به اندازه کافی بین دو نماز فاصله شود . نافله عصر که پیش از نماز عصر اقامه می شود , چون هشت رکعت است, میتواند فاصله ایجاد کند; اما نافله مغرب که چهار رکعت است و بعد از نماز مغرب اقامه می شود, شاید نتواند فاصله لازم را ایجاد کند، از اینرو اگر برای نماز عشاء اذان گفته می‌شود, رجائاً (امید ثواب) باشد.
- .کسی که شک دارد بدن یا لباس یا محل سجده او متنجّس است و به مقدار لازم جستجو کرد و چیزی نیافت و با همان وضع نماز خواند و پس از نماز معلوم شد یکی از امور یادشده متنجّس بوده، نماز او صحیح است و اگر بدون جستجو، نماز را اقامه کرد و بعد از آن فهمید که هنگام نماز متنجّس بوده، احتیاط واجب, آن است که در وقت, اعاده و پس از وقت, قضا کند.
- .اگر در بین نماز عصر اطمینان حاصل شود که نماز ظهر را نخوانده است و نیّت را از نماز عصر به نماز ظهر برگرداند و مقداری از نماز را به نیّت ظهر به جا آورد، آن گاه به یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بود، میتواند نیّت را به نماز عصر برگرداند و آن را به پایان برساند و چون معنای صحّت عدول آن است که تمام اجزای گذشته, اعم از رکن و غیر آن، به حساب نماز دوم (عدول یافته) شمرده می‌شود، زیادهّ رکن یا غیر آن لازم نمیآید, هرچند احتیاط مستحب, اعاده بعد از اتمام نماز است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیزی ندارد که در نماز خود را با ان بپوشاند چنانچه احتمال دهد که تا اخر وقت پیدا می کند احتیاط مستحب ان است که نماز خود را تاخیر بیندازد و اگر چیزی پیدا نکرد در اخر وقت مطابق وظیفه اش نماز بخواند و می تواند هم نماز خود را بخواند و اگر تا اخر وقت چیزی پیدا نکرد نماز او صحیح است و اگر پیدا کرد اعاده کند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند بنابر احتیاط لازم باید نماز را تأخیر بیندازد. پس اگر نتوانست بایستد، در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز به جا آورد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند؛ بهتر است نماز را تاخیر بیندازد. پس اگر نتوانست بایستد؛ در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز را به جا آورد و در صورتی که اول وقت نماز را خوانده و در آخر وقت قدرت بر ایستادن حاصل نمود باید نماز را دوباره به جا آورد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر چیزی ندارد که در نماز خود را با آن بپوشاند، چنانچه مأیوس از پیدا کردن آن تا آخر وقت باشد میتواند در اول وقت نماز بخواند؛ ولی اگر اتّفاقاً تا آخر وقت پیدا شد باید نماز خود را اعاده کند و اگر احتمال دهد پیدا میکند میتواند نماز خود را به تأخیر بیندازد و در آخر وقت مطابق وظیفهاش نماز بخواند و میتواند قبل از آن رجاءً نماز بخواند که اگر تا آخر وقت عذرش باقی بود نماز خوانده شده صحیح، وگرنه باید آن را اعاده کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر چیزی ندارد که در نماز خود را با آن بپوشاند می تواند نمازش را در اول وقت به طوری که در مسأله بعدی ذکر می شود به جا آورد؛ ولی اگر تا آخر وقت پوشاک پیدا کند لازم است آن نماز را اعاده کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر گاه انسان عذری دارد که اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند، ناچار است مثلاً بدون ساتر یا با لباس نجس نماز بخواند، چنان چه بداند عذر او تا آخر وقت باقی است، می تواند در اول وقت نماز بخواند، ولی اگر احتمال دهد که عذر او از بین می رود، باید صبر کند تا عذرش برطرف شود و چنان چه عذر او بر طرف نشد، در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز بخواند و اما اگر ناچار است با تیمم نماز بخواند حکم آن در
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پس از پایان نماز جمعه متوجه شوند که نماز جمعه دیگری در کمتر از حد مقرر تشکیل شده و هر یک از دو گروه احتمال دهد قبل از دیگری به اقامه جمعه پرداخته، بر هیچ یک اعاده جمعه و نیز نماز ظهر واجب نیست. گر چه اعاده مطابق احتیاط استحبابی است ولی اگر گروه سومی خواسته باشند در همان محدوده اقامه جمعه دیگری بنمایند، باید یقین داشته باشند که آن دو نماز جمعه باطل است و اگر احتمال صحت یکی از آن دو را بدهند نمی توانند اقامه جمعه دیگری بنمایند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پس از پایان نماز جمعه مُتوجّه شوند که نماز جمة دیگری در کمتر از حدّ مُقَرَّر تشکیل شده و هر یک از دو گروه احتمال دهد که قبل از دیگری به اقامة جمعه پرداخته ، بر هیچ یک اعاده جمعه و نیز نماز ظهر واجب نیست . گرچه قول به وجوب اعاده ، مطابق احتیاط است ولی اگرگروه سوّمی خواسته باشند در همان محدوده اقامه جمعه دیگری بنمایند ، باید یقین داشته باشند که آن دو نماز جمعه باطل است و اگر احتمال صحّت یکی از آن دو را بدهند نمی توانند اقامة جمعة دیگری بنمایند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که وظیفه اش تیمم است، اگر بداند یا احتمال بدهد تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند، ولی اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف می شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.
- [آیت الله بهجت] تهیه ساتر برای نماز واجب است، اگرچه به خریدن باشد و یا اجارهای که مضرّ به حالش نباشد؛ و اگر مضر به حالش باشد یا موجب خواری و تحمّل منّت باشد لازم نیست؛ و احوط تأخیر نماز است تا آخر وقت برای تهیه ساتر، مگر آن‌که از تهیه آن تا آخر وقت مأیوس باشد.