بطلان
بطلان(فساد) مقابل صحّت است. کلمات فقها و اصولیان در تعریف صحّت و بطلان، مختلف است.
.تمام کلمات، حروف و حرکتهای قرائت، ذکر و دعای واجب نماز باید بدون غلط ادا شود . ترک یا جابه جایی عمدی آن ها موجب بطلان نماز است.
عنوان مسئله:
.تمام کلمات، حروف و حرکتهای قرائت، ذکر و دعای واجب نماز باید بدون غلط ادا شود . ترک یا جابه جایی عمدی آن ها موجب بطلان نماز است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا غلط خواندن یا از مخرج ادا نکردن عمدی ذکرهای مستحبّی نماز، موجب باطل شدن نماز می شود؟
- [سایر] آیا نشستن بین دو سجده واجب است یا خیر؟ و ترک آن موجب بطلان نماز می شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر ذکر و یا دعای قنوت را غلط بخوانیم، آیا نماز باطل می شود یا نه؟
- [آیت الله خامنه ای] ج: اگر بلند کردن صدا هنگام قرائت آیات یا ذکرهای نماز برای آگاه کردن دیگران، موجب خروج از هیأت نماز نشود، اشکال ندارد. مشروط به این که قرائت و ذکر به نیت قرائت و ذکر باشد، و حرکت دادن دست یا چشم و ابرو اگر مختصر و به نحوی باشد که با استقرار و آرامش و یا هیأت نماز منافات نداشته باشد، موجب بطلان نماز نمی گردد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در رکوع و سجود، افزون بر ذکر واجب صحیح، دعا و ذکر غلط خوانده شود، آیا به نماز صدمه میزند؟ اگر در قنوت، ذکر و دعای اشتباه خوانده شود، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی عمدا در واجب غیر رکنی نماز، اخلال ایجاد کند، ولی دوباره آن را تصحیح کند، آیا نمازش صحیح است؟ مثلاً قرائت یا ذکر را عمدا غلط بخواند و دوباره صحیح آن را بگوید و یا این که هنگام قرائت یا ذکر، بدنش را عمدا حرکت دهد و دوباره در حال آرامش بدن بگوید؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در رکوع و سجود افزون بر ذکر واجب، دعا و ذکر غلط خوانده شود به نماز صدمه میزند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی در نماز سهوا ذکر مستحبّی را غلط بگوید، آیا واجب است آن را تکرار کند یا مستحب است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ادا کامل الفاظ عربی در نماز واجب است؟ آیا اگر کلمات به صورت عربی صحیح و کامل تلفظ نشود، نماز محکوم به صحّت است؟
- [سایر] سلام و خدا قوت. ببخشید،من در نماز به شدت دچار حالتی میشم که تلفظ کلمات برام سخت میشه،در موقع بیان کلمات، کلمات در ذهنم تکرار می شود ولی در بیان کردن همین که میخواهم درست ادا کنم چند بار نیمه ی عبارت می گم تا درست ادا بشود ،نمی دانم چه کار کنم،می خوام این نماز غلط که شاید نماز نیست ،اصلاح بشود.از این وضع خسته شدم،هر بار سعی می کنم تسلط پیدا کنم ، شاید یک بار در هزار بار بشود ، که یکم کم بهتر بشه .با تشکز.
مسائل مرتبط از این مرجع
- .نمازگزار باید تمام کلمات واجب , اعم از قرائت و ذکر را , صحیح ادا نماید . کسی که قادر بر تلفّظ صحیح نیست , به هر صورتی که میتواند اکتفا نماید و احتیاط مستحب , آن است که نماز را به جماعت اقامه کند, هرچند تسبیحات اربع و ذکرهای واجب دیگر را برابر با عجز خود ادا نماید.
- .نمازگزاری که میتواند کلمات و ذکر و دعای واجب را صحیح ادا کند و آفتی در زبان ندارد, باید همه آنها را فراگیرد تا صحیح ادا نماید و در تنگی وقت , احتیاط واجب , آن است که نماز را به جماعت اقامه نماید . در صورت عدم امکان جماعت، نمازش با همان وصفی که دارد , صحیح است , هرچند بر اثر یاد نگرفتن کیفّیت ادای کلمات گناه کرده است.
- .واجب است ترتیب افعال و اقوال نماز رعایت شود و ترک عمدی آن و اکتفا به همان غیر مرتب, باعث بطلان نماز است و ترک سهوی ارکان آن, به صورتی که با ترک سهوی رکن سابق مانند رکوع مثلاً وارد رکن بعدی مانند سجود شود, نماز باطل خواهد شد.
- .اموری که در نماز واجب اند, دو قسم اند. قسم یکم, رکن است و قسم دوم , غیر رکن. واجب رکنی, آن است که کم شدن یا زیاد شدن آن خواه عمدی باشد یا سهوی , سبب باطل شدن نماز است . واجب غیر رکنی, آن است که زیاد شدن یا کم شدن عمدی آ ن, سبب باطل شدن نماز است؛ ولی زیاد شدن یا کم شدن سهوی آن, موجب بطلان نماز نمیشود.
- .ترک عمدی سلام، نماز را باطل می‌کند و ترک سهوی آن, باعث بطلان نماز نیست. اگر پس از فراموشی آن و پیش از به هم خوردن صورت نماز و قبل از انجام دادن کاری که عمدی یا سهوی آن نماز را باطل می‌کند مانند پشت به قبله کردن یادش بیاید, باید سلام را بگوید و نماز او صحیح است و اگر پس از به هم خوردن صورت نماز, یا بعد از باطل شدن نماز یادش بیاید، فقط دو سجدهّ سهو دارد.
- .رکوع نماز واجب و مستحب, در احکام مشترکاند و زیاده رکوع (عمداً یا سهواً) در نافله, احتیاطاً موجب بطلان است, هرچند اقوا صحّت نماز است.
- .طول دادن قرائت با خواندن سورههای بزرگ و اِطاله رکوع، سجود، نیز قنوت بر اثر کثرت ذکر و دعا تا موجب از بین رفتن وقت نماز نشود, منعی ندارد.
- .رعایت ترتیب بین نماز ظهر و عصر و بین نماز مغرب و عشا ء واجب است و تقدیم عمدی عصر بر ظهر و عشاء بر مغرب, موجب بطلان عصر و عشا ء خواهد بود . اگر سهواً پیش از نماز ظهر، نماز عصر را شروع کند و در بین نماز بفهمد که نماز ظهر را نخوانده، باید نیّت را به نماز ظهر برگرداند؛ یعنی قصد کند آنچه خواندم و آنچه میخوانم, همه نماز ظهر باشد؛ خواه این حالت در وقت مخصوص نماز ظهر پیدا شود; خواه در وقت مشترک، هر چند احتیاط مستحب آن است که اگر این عمل در وقت مخصوص ظهر رخ دهد, دوباره نماز ظهر پیش از عصر خوانده شود.
- .پوشیدن لباس ابریشم خالص برای مرد در غیر نماز حرام و در نماز گذشته از حرام بودنش موجب بطلان آن ا ست و به احتیاط واجب , چیزهایی که با آن ها به تنهایی نتوان نماز را اقامه کرد؛ مانند عرقچین و کمربند و جوراب, باید از حریر محض نباشد.
- .هرگاه نمازگزار از ایستادن عاجز شود , باید بنشیند و اگر از نشستن هم عاجز شود , باید به پهلو قرار گیرد و تا بدنش آرام نشده , هیچ ذکر واجب نماز را ادا نکند و احتیاطاً ذکر مستحب را نیز به قصد ورود نگوید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در میان حرفها یا کلمات قرائت، یا کلمات ذکر و تشهد سهواً فاصله بیاندازد که صورت قرائت و کلمات از بین برود ولی صورت نماز از بین نرود باید برگردد و بطور صحیح بخواند، مگر آن که وارد رکن بعد شده باشد که نمازش صحیح است و بازگشت ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] گوش دادن به دو خطبه بنابر احتیاط، واجب است چون به منزله دو رکعت نماز است گرچه اگر گوش نداد موجب بطلان نماز نمیشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که در نماز به حدی وسواس دارد که موجب بطلان نمازش می شود و فقط در صورتی که نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت می شود باید نماز را با جماعت بخواند و همچنین بنابر احتیاط واجب در صورتی که موجب بطلان نمازش نشود
- [آیت الله سیستانی] اگر یکی از کلمات حمد یا سوره را عمداً یا از روی جهل تقصیری نگوید ، یا به جای حرفی حرف دیگر بگوید ، مثلاً بجای (ض) (ذ) یا (ز) بگوید ، یا زیر و زبر حروف را رعایت نکند به گونهای که غلط شمرده شود ، یا تشدید را نگوید ، نماز او باطل است .
- [آیت الله بهجت] در وجوب سجده برای کسی که آیه سجده را میشنود، فرق نمی‌کند که قرائت کننده مکلف باشد یا نباشد، و آنکه قرائت کننده خودش هم سجده کند یا نکند، و آنکه صحیح قرائت کند یا غلط، اما به صورتی که معلوم و مشخص باشد که آیه سجده را تلاوت کرده، و همینطور فرق نمی‌کند که به صورت حرام، مثل غنا بخواند یا نه، و آنکه شنیدن به صورت حرام باشد، مثل التذاذ از صدای اجنبیه یا نه، و باز هم فرق نمی‌کند که وقت گوش دادن بداند که به آیه سجده گوش میدهد و یا بعد از گوش دادن بفهمد آیه سجده بوده است. و اما اگر قرائتکننده طفل غیر ممیز باشد و یا از شخص خواب بشنود سجده واجب نمیشود و همچنین است اگر شنونده کلمات و حروف را تشخیص ندهد و فقط همهمهای بشنود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان کلمهای را صحیح بداند و در نماز همانطور بخواند و بعد بفهمد غلط خوانده حتیاط واجب آن است که دوباره نماز را بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید مگر آنکه موجب عسر و حرج شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مستحاضه بخواهد نماز قضا بخواند، باید برای هر نماز، کارهایی را که برای نماز ادا بر او واجب است، به جا آورد لکن احتیاط لازم، ترک قضا است تا موقعی که پاک شود مگر با خوف فوت.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اولین جزء نماز (الله اکْبر) است که آن را (تکبیرة الاحرام) می گویند و ترک آن خواه از روی عمد باشد یا سهو نماز را باطل می کند، اما اضافه کردن آن (یعنی به جای یک الله اکْبر مثلاً دو مرتبه الله اکْبر بگوید) اگر عمدی باشد موجب باطل شدن نماز است.
- [آیت الله خوئی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را با جماعت بخواند، درصورتی که ترک آن موجب عقوقش شود نماز جماعت بر او واجب می‌شود و در غیر این صورت واجب نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را با جماعت بخواند، در صورتی که ترک آن موجب اذیّتشان شود، نماز جماعت بر او واجب می‌شود و در غیر این صورت، واجب نیست.