افراد
حج افراد از اقسام حج است. از این عنوان در باب حج سخن گفته‌اند.
.تعلّق خمس به مال، مشروط به بلوغ سن و عقل نیست، بنابراین به درآمد و سود افراد نابالغ و مجنون نیز خمس تعلق می گیرد که ولیّ آنان باید خمس را از مالشان بپردازد، اگر ولیّ ندارند، خودشان پس از بلوغ, یا پس از خوب شدن از جنون، باید بپردازند.
عنوان مسئله:
.تعلّق خمس به مال، مشروط به بلوغ سن و عقل نیست، بنابراین به درآمد و سود افراد نابالغ و مجنون نیز خمس تعلق می گیرد که ولیّ آنان باید خمس را از مالشان بپردازد، اگر ولیّ ندارند، خودشان پس از بلوغ, یا پس از خوب شدن از جنون، باید بپردازند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا به پولی که در بانک سپرده گذاری شده و از درآمد (سود ) آن ارتزاق می‌شود، خمس تعلّق میگیرد؟
- [سایر] آیا شخص میتواند، مهریهای که به همسرش بدهکار است، از درآمد سال بپردازد، تا به او خمس تعلق نگیرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر مرد مهریه زنش را از پول و مالی که خمس به آن تعلّق گرفته است و خمس آن پرداخت نشده، بپردازد تکلیف زن چیست؟ اگر از درآمد سالش بپردازد چه طور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] پدر من در سن کودکی برای سرمایه گذاری در قالب سهام کرده است و آن را به عنوان هدیه به من داده است و حالا که من به سن بلوغ شرعی رسیده ام دو سوال برای من به وجود آمده است. آیا به مبالغی که به من در سنین کودکی هدیه داده شده خمس تعلق می گیرد یا نه؟ و نیز آیا به سود این سهام ها که هم اکنون در این سن که به بلوغ شرعی رسیده ام به من می رسد خمس تعلق می گیرد یا نه؟ در ضمن اینکه من وجه نقد نیز تاکنون از این بابت دریافت نکرده ام و سودم تبدیل به سهام شده است.
- [آیت الله اردبیلی] معدنی متعلّق به یک شرکت تعاونی با تعدادی عضو است. آیا خود شرکت باید قبل از پرداخت سود معدن به اعضای تعاونی، خمس معدن را بپردازد یا بر خود اعضا واجب است که خمس خود را از محلّ سود دریافتی بپردازند؟
- [آیت الله بروجردی] شخصی بعد از بلوغ مجنون شده و چهار سال است که جنون او طول کشیده، پدر او میتواند نفقه زوجه او را از مال او بدهد یا خیر؟ و در صورت طلب طلاق میتواند زوجه او را طلاق دهد یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] امروزه وقتی نوبت عزیمت به حج یا عمره می‌شود، مبالغی به عنوان سود سپردهگذاری تعلق میگیرد، حال سؤال اینجا است که علاوه بر خمس مبلغ سپردهگذاری، پرداخت خمس مبلغ سود سپرده هم لازم است؟ نکته قابل توجه اینکه آن مبلغ اضافی قبل از آن قابل محاسبه و دریافت نبوده و شاید بتوان گفت درآمد همان سال حجگزار است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی خانه کوچکتر خود را با خانه ای بزرگتر تعویض کند و تفاوت قیمت آن را از درآمد سال خود بپردازد، آیا خمس به آن تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در موادّ قانونی سنّ بلوغ دختر 9، و پسر 15 سال (قمری) ذکر شده است. در حالی که این سنّ، مبنای اجرای احکام دینی است، نه مسائل کیفری. با توجّه به این که میزان عقل در این سنّ کم است، و کودکان توسّط افراد ناباب گول خورده و توان تحمّل موارد کیفری را ندارند، لذا سنّ واقعی را برای مرز بین کودکی و بزرگسالی جهت اجرای احکام کیفری در مورد آنان (کودکان) مرقوم فرمایید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] جناب آقای مکارم بابای من در سن کودکی برایم سرمایه گذاری در قالب سهام کرده است و آن را به عنوان هدیه به من داده است و حالا که من به سن بلوغ شرعی رسیده ام دو سؤال برای من به وجود آمده است که آیا به مبالغی که به من در سنین کودکی هدیه داده شده خمس تعلق می گیردیا نه؟ و نیز آیا به سود این سهام ها که هم اکنون در این سن که به بلوغ شرعی رسیده ام به من می رسد خمس تعلق می گیرد یا نه و اگر تعلق نمی گیرد تکلیف خمسی که تا به حال داده ام چه می شود؟ضمن این که من وجه نقد نیز تا کنون از این بابت دریافت نکرده ام و سودم تبدیل به سهام شده است.
مسائل مرتبط از این مرجع
- .تعلّق خمس مانن د زکات نیست که پس از حلول سال، واجب گردد, بلکه با پدید آمدن سود، خمس به آن تعلّق می گیرد, بنابراین اگر کسی تجارت و یا کاری انجام داد و درآمدی به دست آورد، خمس به آن تعلّق میگیرد و می تواند همان زمان خمس آن را بپردازد , نیز می تواند تا پایان سال صبر کرده و هزینههای سال را کسر کند و خمس مانده درآمد را بپردازد. خمس انواع درآمدها
- .خمس به عین مال و درآمد تعلق می گیرد; نه ذمّه و (به نحو اشاعه است ; نه کلّی فی المعیّ ن). مالک و خمس دهنده نمیتواند خمس را به ذمّه خود منتقل نماید , هرچند میتواند خمس را از مال دیگر بپردازد و در مال مورد تعلّق خمس تصرف کند , چنان که میتواند با اذن فقیه جامع شرای طِ فتوا خمس متعلّق به عین را به ذمّه بگیرد و در آن مال تصرف کند.
- .اگر کسی غیر از درآمد کسب، مال دیگری دارد که خمس آن را پرداخته است؛ یا متعلق خمس نیست، این شخص می تواند هزینه سال جاری را از درآمد همین سال بپردازد ; یا از مالی که مخمّس شده است؛ یا متعلق خمس نیست بپردازد; یا از هر دو مال محاسبه نماید.
- .اگر کسی با نابالغ یا شخصی که معامله با او باطل است داد و ستد کند و نداند که معامله با او باطل است، کالا یا پولی که به او داده است تا از بین نرفته , می تواند آن را طلب نماید و اگر در دسترس او قرار گرفته , میتواند آن را بگیرد و اگر از بین رفته , میتواند از آن افراد , پس از برطرف شدن مانع , طلب کند؛ برای مثال , از نابالغ بعد از بلوغ بخواهد , یا پیش از بلوغ از ولیّ او بخواهد که عوض مالِ تلف شده را از مال نابالغ (اگر مال دارد) بپردازد.
- .مکلّف نمیتواند سهم ساداتِ مال خود را، به افراد واجبالنفقه خود مانند پدر، مادر، جدّ ،جدّه، فرزند و نوه بپردازد.
- .اگر کسی، با دو عنوان، خمس بدهکار باشد , مانند اینکه به عنوان مال حلال مخلوط به حرام و ارباح مکاسب به مالش خمس تعلق گرف ت, در این صورت, دو بار باید خمس مالش را بپردازد : 1 .به عنوان مال مخلوط به حرام . 2 . به عنوان ارباح مکاسب و در این مسأله، نخست به عنوان ارباح مکاسب با حاکم شرع مصالحه می کند، چون سود سالانه اش به جهت مخلوط شدن با مال حرام مشخّص نیست; سپس برپایه مال مخلوط به حرام خمس بپردازد. شخصیت حقوقی بودن مالک مال
- .اگر شخصی در اثنای سال سودی به دست آورد، می تواند با همان درآمد و سود دوباره تجارت کند و سود جدیدی به دست آورد و در پایان سال خمسی همه درآمدها را با هم جمع می کند و پس از کسر هزینه های تجارت و هزینههای زندگی خود, خمس سود خالص را بپردازد.
- .اگر کسی از درآمد سال , استطاعت مالی برای حج پیدا کرد؛ ولی راه آن بسته بود یا نوبت به او نرسید که به حج برود، در این صورت , خمس آن مال را باید بپردازد ; ولی اگر راه برای او باز است؛ لیکن معصیت کرد و عمل واجب حج را انجام نداد، بنا بر احتیاط واجب، باید خمس آن مال را بپردازد.
- .اگر شخصی بعضی از لوازم زندگی او از بین رفت مثلاً بر اثر آتشسوزی فرش یا لوازم دیگرش سوخت یا سرقت شد اگر تا آخر سال خمسی از درآمد سال تهیّه نکرد، می تواند این خسارت را از درآمد سال کسر نماید و خمس سود مانده را بپردازد.
- .اگر کسی مواد معدنی را قبل از آنکه خمس آن را پرداخت کند یا به ذمّه بگیرد، بفروشد و سود ببرد، در این صورت, معامله نسبت به یک پنجم (خمس) فضولی است , چون خمس به عین مال تعلق می گیرد، اگر اولیای خمس (امام معصوم(ع) و ولیّ امر مسلمین ) آن را امضاء کند، معامله صحیح و منجّز خواهد شد و سود خمس به اولیای آن برمی گردد و اگر استخراج کننده معدن، خمس آن را پیش از داد و ستد از مال دیگر خود پرداخت نم اید، تمام این مواد معدنی مِلک او می شود و معامله او صحیح و همه سود آن, متعلق به او خواهد بود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] لازم نیست که مالک بالغ باشد تا خمس بر مال وی واجب گردد، بلکه در مال بچه هم خمس لازم است و ولیّ او باید خمس را بپردازد و اگر ولیّ، نپرداخت، بعد از آنکه بچه بالغ شد بر خودش واجب است خمس را بپردازد.
- [آیت الله بهجت] در تعلق خمس به سودی که به مال طفل تعلق میگیرد، اشکال است و ظاهر عدم تعلق خمس است به مال طفل، ولی احوط ادای خمس بعد از بلوغ است و وقت تعلق آن گذشتن سال بر اولین سودی است که علم به وقت آن دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بچه صغیر سرمایه ای داشته باشد و از ان منافعی به دست اید خمس به انها تعلق می گیرد و بر ولی است که خمس ان را بدهد و اگر نداد ان صغیر بعد از بلوغ باید بپردازد
- [آیت الله اردبیلی] کسی که میخواهد خمس مالی را که در سال قبل به دست آورده، از درآمد سال بعد خود بدهد، باید به اندازه یک چهارم مال متعلّق خمس را بپردازد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که با دیگری شریک است و می داند شریکش خمس درآمد خود را نمی دهد، ادامه شرکت برای او جایز نیست و تصرف در مال شرکت بعد از تعلق خمس برای هر دو حرام است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن دائمی بگیرند، پسر باید بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد و قبل از بلوغ، اگر پسر میتوانسته از وی بهرهگیری جنسی نموده و دختر هم برای این کار خود را تسلیم نموده باشد، دختر استحقاق خرجی داشته و ولیّ پسر باید خرجی دختر را از مال پسر بپردازد و یا از مال دیگر، پسر را برئالذّمه کند و اگر نپرداخت، بعد از بلوغ بر خود پسر واجب است که آن را بپردازد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر برای بچه صغیر یا دیوانه منافعی به دست آید، همچون دیگر افراد متعلّق خمس میباشد و باید ولیّ آنها خمس را بپردازد و اگر ندهد، بعد از آن که بچه بالغ شد یا دیوانه عاقل گردید باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از مالی که به انسان به ارث می رسد سودی حاصل شود یا آن مال نما داشته باشد سود و نمای آن جزء منافع سال حصول قرار می گیرد که اگر تا آخر سال خمسی باقی ماند به احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد و اگر قیمت این مال افزایش پیدا کند به قیمت افزوده شده خمس تعلق نمی گیرد.
- [آیت الله بهجت] اگر در سال سود عایدش گردید و وقت پرداخت خمس هم قبل از ماههای حج باشد، باید خمس آن سود را بدهد، و اگر وقت پرداخت بعد از ماه حج باشد و در همان سال مستطیع شد، میتواند این سود را در مخارج حج مصرف کند، و اما اگر سود مربوط به سالهای قبل باشد، باید خمس آن را بدهد، جز آن مقدار از درآمد این سال که استطاعت او را تکمیل کرده، که از مئونه حساب می‌شود، و اگر از روی معصیت در سال استطاعت حج بهجا نیاورد، بنابر اظهر باید خمس مالی را که اختصاص به حج داده شده بپردازد، و اگر تخمیس مال موجب بهجا نیاوردن حجّی شود که بر او مستقر شده، بعید نیست از مئونه سالی حساب شود که در آن میتواند حج بهجا آورد.
- [آیت الله سیستانی] اگر پدر ، یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرد ، چنانچه پسر در موقع عقد مالی نداشته ، پدر ، یا جدّ او باید مهر زن را بدهد . و همچنین اگر مالی داشته باشد ولی پدر ، یا جد ضامن مهر شود . و در غیر این دو صورت اگر مهر بیش از مهر المثل نباشد ، یا آنکه مصلحتی اقتضا کند که مهر بیش از مهر المثل باشد ، پدر ، یا جد میتوانند مهر را از مال پسر بپردازند ، و الاّ نمیتوانند بیش از مهر المثل را از مال پسر بپردازند ، مگر آنکه او بعد از بلوغ کار آنها را قبول کند . مواردی که زن یا شوهر میتواند عقد را بهم بزند