طلا و نقره
نَقدَین (تثنیه نقد) این اصطلاح در فقه شیعه برای طلا و نقرهٔ مسکوک به کار می‌رود. به نقدین (با شرایطی) زکات تعلق می‌گیرد. همچنین در باب ربا، از بابهای فقهی، از نقدین سخن رفته است.
.هر چیز ارزشمندی, اعم از طلا و نقره مسکوک و غیر مسکوک و جواهرات و غیره که عرفاً گنج هستند, خمس دارند.
عنوان مسئله:
.هر چیز ارزشمندی, اعم از طلا و نقره مسکوک و غیر مسکوک و جواهرات و غیره که عرفاً گنج هستند, خمس دارند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- خرید یا ساخت منزل مسکونی برای فرزند (اعم از پسر و دختر) آیا متعلق خمس میباشد.
- خرید یا ساخت منزل مسکونی برای فرزند (اعم از پسر و دختر) آیا متعلق خمس میباشد.
- صورت مضاربه خدمت حضرتعالی تقدیم می‌شود آیا صحیح است یا خیر؟ (عامل: آقای … فرزند … … سرمایه گذار: آقای … … فرزند … … مبلغ … سرمایه … … مدت معامله از تاریخ … … تا تاریخ عامل متعهّد میگردد سرمایهای را که سرمایه گذار در اختیارش قرار داده است را در کارهای تجاری مصرف نماید و از درآمد حاصله هر ماه مبلغ … به ریال علی الحساب به سرمایه گذار تحویل نماید و عامل متعهّد میگردد که در پایان مدت تعیین شده درآمد حاصله را بررسی نماید و در صورتی که درآمد حاصله بیش از مقدار معیّن شده به سرمایه گذار تحویل نماید. طرفین با هم شرط کردند در صورت ضرر، عامل، ضرر را پرداخت میکند و هیچ گونه ارتباطی به سرمایه گذار نخواهد داشت و در صورتی که عامل نتواند در پایان حسابهایش را دقیقاً بررسی کند طرفین با هم مصالحه میکنند.) ب. حقوقی که بنیاد شهید به خانوادهی شهدا میدهد اعم از پدر و مادر و همسر و فرزند شهید آیا سر سال اضافه بیاید خمس دارد یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] نگاه کردن به تصاویر بانوان اعمّ از تلویزیون، روزنامه و غیره چه صورت دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] تعریف غیبت چیست آیا انتقاد از مسئولین اعم از سیاسی اداری و غیره مصداق غیبت است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شوخی کردن مردان اعمّ از فروشنده، استاد و غیره با زنان و دختران چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخصی برای همسرش از درآمد سال، طلا و جواهرات بخرد و آن جواهرات در شأن آنها باشد و دو سال بعد جواهرات را بفروشد و مجددا بخواهد جواهرات دیگری خریداری نماید، آیا باید خمس جواهراتی را که فروخته است، پرداخت نماید؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا از طریق کتب علم پزشکی میتوان آبهائی را که از انسان دفع می‌شود اعم از منی، ودی، وَذْی و غیره را تمیز و تشخیص داد؟
- [آیت الله مظاهری] با توجه به اینکه اقشار مختلف جامعه (اعمِّ از لاابالی و غیره) به پول دست میزنند، لازم است نسبت به آن احتیاط شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یافتن گنج که خمس به آن تعلق می گیرد چرا باید به دولت تحویل داده شود؟ در صورتی که دادن خمس دلالت بر مالکیت یابنده است.
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی طلای مسکوک داشته باشد و به حد نصاب هم برسد، آیا علاوه بر زکات، پرداخت خمس آن هم واجب است؟
- [آیت الله بروجردی] آیا خمس و زکات که در نقدین مسکوکین با شرایطش از نصاب و انقضای سال تَعَلُّق می‌گیرد، در این دوره که اسکناس جای نقدین رواج میباشد خمس و زکات در آن میباشد یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] در نفت و نمک و غیره از معادن ایران برای مصرف کنندگان خمس دارد یا نه؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- .نصاب گنج , بیست دینار طلا یا دویست درهم نقره است که قیمت هر کدام کمتر باشد , معیار نصاب خواهد بود , بنابراین اگر ارزش بیست دینار طلا بیشتر از قیمت دویست درهم نقره بود، معیارِ نصاب س نجی، قیمت دویست درهم است و اگر ارزش بیست دینار طلا کمتر از قیمت دویست درهم نقره بود، معیار نصاب، قیمت بیست دینار طلا خواهد بود. مصادیق گنج اشیای با ارزشی؛ مانند طلا و نقره خواه مسکوک و خواه غیر مسکوک و جواهرات و سنگ های قیمتی , همچنین اشیای عتیقه و آثار باستانی و مانند آنها، از مصادیق گنجاند.
- .ارزش گنج یافت شده , اگر به حدّ نصاب رسید، خمس دارد و کمتر از حدّ نصاب گنج، خمس ندارد.
- .حمل طلا , اعم از مسکوک و غیر آن , در نماز و غیر نماز , جایز است, چنانکه نماز با آن, صحیح است. شرط ششم: ابریشم خالص نبودن
- .اگر گنج در زمینی که ملک عمومی است؛ مانند زمین های مفتوح العنوه، یافت شد، مال یابنده گنج است و خمس دارد.
- .اگر کسی گنج را در ملک شخصی خودش بیابد و این زمین را احیاء و آباد کرده باشد، حکم یکی از صورت های قبلی را دارد؛ یعنی اگر زمینی را که آباد کرده , از مباحات اولیه باشد، گنج مال اوست و خمس دارد . اگر از زمین های انفال و به اذن ولیّ مسلمین بود، گنج برای اوست و خمس دارد و اگر بی اذن ولیّ مسلمین آباد کرد، تمام گنج متعلق به حکومت و در اختیار ولیّ مسلمین است و اگر از زمینهای مفتوح العنوه بود، گنج مال اوست و خمس دارد.
- .اگر چند فقره گنج در مکان های مختلف پیدا شود، هر یک جداگانه محاسبه می شود و ارزش هرکدام به مقدار نصاب رسید , خمس دارد و آنکه به مقدار نصاب نرسید، خمس ندارد , اما اگر در یک مکان , چند گنج یافت شود , مجموع آنها یک گنج محسوب می‌شود و روی هم نصاب سنجی می‌شود; اگر قیمت آن ها به مقدار بیست مثقال طلا یا دویست مثقال نقره هرکدام که قیمت کمتری داشته باشند رسید، خمس دارد.
- .خمس گنج , پس از کسر هزینه های کاوشگری برای به دست آوردن آن است, اگر پس از آن، به مقدار نصاب برسد, خمس دارد.
- .اگر در شکم ماهیِ خریداری شده از حوضچه های پرورشی و بخش خصوصی, اشیای قیمتی مانند انگشتر و غیره به دست آید، باید به مالکش معرفی شود ; چنانچه ادعای ملکیت کرد , مال اوست و اگر اظهار بیاطلاعی کرد، حکم مجهول المالک را دارد و باید به حاکم شرع و ولیّ فقیه مراجعه شود. خمس گنج پس از کسر هزینه ها
- .اگر کسی چند بار از یک مکا ن گنجی پیدا کند و میان آنها فاصله زیادی نباشد , همه این ها یک گنج شمرده می‌شود که اگر مجمو ع آنها به حدّ نصاب رسید , خمس دارد و اگر فاصله زمانی زیاد و چند سال باشد - که عرفاً هر کاوش را جدا از دیگری حساب می کنند - در این صورت, هریک از دفعات , جداگانه نصاب سنجی می شود که اگر به حدّ نصاب برسد, خمس دارد. اشیای به دست آمده از شکم حیوانات خریده شده
- .اگر گنج در زمینی که جزء مباحات اولیه است , یافت شد , مانند بستر رودخانه ها و شنزارها که نه مِلک مسلمین است , نه مِلک حکومت که انفال باشد در این صورت, گنج برای یابنده آن است و خمس دارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] نصاب گنج (105) مثقال نقره مسکوک و یا (15) مثقال طلای مسکوک است ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج بدست میآورد مساوی با قیمت یکی از این دو باشد ، خمس در آن واجب است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نصاب گنج اگر نقره باشد 105 مثقال نقره مسکوک و اگر طلا باشد 15 مثقال طلای مسکوک است و اگر از غیر طلا و نقره باشد نصاب را با یکی از طلا یا نقره ملاحظه نمایند.
- [آیت الله وحید خراسانی] نصاب گنج اگر نقره باشد صد و پنج مثقال نقره مسکوک و اگر طلا باشد پانزده مثقال طلای مسکوک است یعنی اگر قیمت انچه که از این دو به دست می اورد به حد نصاب برسد باید خمس ان را بعد از کم کردن مخارجی که برای ان کرده بدهد و اگر از غیر طلا و نقره باشد بنابر احتیاط واجب هر چند به یکی از این دو حد نرسد باید بعد از کم کردن مخارج خمس را بدهد
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت انها روی هم صد و پنج مثقال نقره مسکوک در نقره یا پانزده مثقال طلای مسکوک در طلا باشد باید خمس ان را بدهد ولی چنانچه در چند جا پیدا کند هر کدام از انها که قیمتش به این مقدار برسد باید خمس ان را بدهد و انچه که قیمت ان به این مقدار نرسیده است خمس ندارد ولی اگر گنج پیدا شده غیر از طلا و نقره باشد در هر دو صورت بنابر احتیاط واجب بدون ملاحظه نصاب خمس ان را بدهد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان در زمینی که ملک کسی نیست گنجی پیدا کند؛ مال خود او است و باید خمس آن را بدهد؛ اگرچه گنج غیر از طلا و نقره باشد.
- [آیت الله اردبیلی] گنج مالی است که در زمین، درخت، کوه یا دیوار پنهان باشد و کسی آن را پیدا کند و به گونهای باشد که عرفا به آن گنج بگویند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان در زمینی که ملک کسی نیست گنجی پیدا کند، مال خود او است، و باید خمس آن را بدهد، لکن در صورتی که آن گنج غیر از طلا و نقره باشد، وجوب خمس در آن بنابر احتیاط است.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان در زمینی که ملک کسی نیست گنجی پیدا کند، مال خود اوست و باید خمس آن را بدهد. لکن درصورتی که آن گنج غیر از طلا و نقره باشد وجوب خمس در آن بنابر احتیاط است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نصاب گنج در غیر طلا و نقره بنابر احتیاط 105 مثقال نقره سکهدار یا 15 مثقال طلای سکهدار است، یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج به دست میآورد، بعد از کمکردن مخارجی که برای آن کرده به یکی از این دو نصاب برسد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد، و اما نصاب گنج طلا، 15 مثقال طلای سکهدار، و گنج نقره 105 مثقال نقره سکهدار است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شدهاند، اموالی پیدا کند که قیمت آنها روی هم به حدّ نصاب برسد، باید خُمس آنها را بدهد؛ ولی چنانچه در چند جا گنج پیدا کند، اگر عرفا بیش از یک گنج محسوب شود، خُمس هر کدام از آنها که قیمت آن به حدّ نصاب برسد، واجب است و گنجی که قیمت آن به این مقدار نرسد، حکم درآمد کسب و کار را دارد.