دیوانه
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفته‌اند.
امانت دار و کسی که مال را امانت می گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه و بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند صحیح نیست.
عنوان مسئله:
امانت دار و کسی که مال را امانت می گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه و بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند صحیح نیست.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا نذر بچه ممیّز بالغ یا نابالغ صحیح است؟ و در صورت صحت، اگر نذر او مالی باشد با فرض عدم استقلال و تمکن مالی او وظیفه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وظیفه غاصب در جایی که صاحب مال بچه یا دیوانه است چیست؟
- [آیت الله علوی گرگانی] این که در رساله نوشته شده اگر کسی در مسجد جای دیگری را غصب کند( آیا فردی که جا گرفته هر کس باشد فرقی ندارد اعمّ از بالغ و غیر بالغ، عاقل و دیوانه، زن یا مرد، شیعه یا سنّی یا این که باید بالغ شیعی باشد؟
- [آیت الله بهجت] آیا وضوی بچه غیر بالغ صحیح است که قرآن به دست او بدهیم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا وضوی بچه غیر بالغ صحیح است و می توان قرآن به دست او داد؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی پس از بلوغ درصدد تحصیل یقین نسبت به اعتقادات صحیح برنیاید و پس از آن دیوانه شود، آیا حکم به مسلمان بودن او می توان کرد؟
- [آیت الله سیستانی] اگر دختری که شاغل و استقلال مالی دارد و فقط در منزل پدری زندگی می کند و عاقل و بالغ می باشد (34 ساله) نیاز به اذن پدر دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اثبات خیانت در امانت، بدون وجود رسید امانی بودن مال در ید متهم، با وجود شهادت شهودی که امانی بودن مال را گواهی کرده و شهود دیگری که امانی نبودن مال را گواهی کرده اند، شرعاً صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر میّت ضمان مالی به ذمه اش باشد، آیا دیون از اصل ترکه پرداخت می گردد؟ و یا صبر کنند تا بچه های صغیر بالغ گردند؟ و یا ولیّ آنها ضامن است؟
- [آیت الله خوئی] آیا جایز است برای والدین تصرف نمودن در مال بچه غیر بالغ خود به طوری که در آن تصرف مصلحتی برای او ندارد یا آنکه واجب است بر آن دو حفظ نمایند آن مال را برای او بعد از بلوغ به او رد نمایند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر دیوانه یا بچه نابالغی میّت را مس کند، بعد از آن که آن دیوانه عاقل شد یا بچه بالغ شد باید غسل مس میت نماید.
- کسی که گاهی عاقل و گاهی دیوانه است، تصرفی که موقع دیوانگی در مال خود می کند صحیح نیست.
- انسان مالی را می تواند گرو بگذارد که شرعاً بتواند در آن تصرف کند. و اگر مال کس دیگر را گرو بگذارد، در صورتی صحیح است که صاحب مال بگوید به گرو گذاشتن راضی هستم.
- اگر پیش از غروب بچه بالغ شود، یا دیوانه عاقل گردد، یا فقیر غنی شود، در صورتی که شرایط واجب شدن فطره را دارا باشد، باید زکات فطره را بدهد.
- اگر دیوانه و بچه، مال خود را عاریه بدهند صحیح نیست، اما اگر ولی بچه مصلحت بداند که مال او را عاریه دهد و بچه آن مال را به گفته ولی به عاریه کننده برساند اشکال ندارد.
- اگر از بچه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول کند، باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است، باید به ولیّ او برساند و چنانچه مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد ولی اگر برای اینکه مال از بین نرود آن را از بچه گرفته چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد ضامن نیست.
- اگر کسی که امانت را قبول کرده بمیرد، یا دیوانه شود، وارث یا ولی او باید هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهد، یا امانت را به او برساند.
- اگر پسر بزرگتر موقع مرگ پدر نابالغ یا دیوانه باشد وقتی که بالغ شد یا عاقل گردید، باید نماز و روزه پدر را قضا نماید و چنانچه پیش از بالغ شدن یا عاقل شدن بمیرد، پسر دوم بنابر احتیاط واجب، باید به جا آورد.
- پدر و جد پدری در صورت ضرورت می توانند برای فرزند نابالغ یا دیوانه خود که به حال دیوانگی بالغ شده است ازدواج کنند. و بعد از آن که طفل بالغ شد یا دیوانه عاقل گردید، نباید آن را به هم بزنند.
- پدر و جد پدری در صورت ضرورت می توانند برای فرزند نابالغ یا دیوانه خود که به حال دیوانگی بالغ شده است ازدواج کنند. و بعد از آن که طفل بالغ شد یا دیوانه عاقل گردید، نباید آن را به هم بزنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] امانت دار و کسی که مال را امانت می گذارد ، باید هر دو بالغ و عاقل باشند ، پس اگر انسان مالی را پیش بچّه یا دیوانه امانت بگذارد ، یا دیوانه و بچّه مالی را پیش کسی امانت بگذارند ، صحیح نیست .
- [امام خمینی] امانتدار و کسی که مال را امانت میگذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه و بچه، مالی را پیش کسی امانت بگذارند صحیح نیست.
- [آیت الله بروجردی] امانت دار و کسی که مال را امانت میگذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسانی مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه و بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند صحیح نیست.
- [آیت الله اردبیلی] امانتدار و امانتگذار، باید بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچّه یا دیوانه به امانت بگذارد یا دیوانه و بچّه، مالی را پیش کسی امانت بگذارند، صحیح نیست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] امانتدار و کسی که مال را امانت می گذارد هر دو باید (بالغ) و (عاقل) باشند، بنابراین اگر بچه نابالغ یا دیوانه مالی را نزد کسی امانت بگذارد صحیح نیست، همچنین نمی توان مالی را نزد بچه نابالغ یا دیوانه امانت گذارد، ولی اگر ممیز باشد و ولی او اجازه دهد می تواند امانت را قبول کند.
- [آیت الله بهجت] امانتدار و امانتگذار، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارند، یا دیوانه و بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند، صحیح نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] امانت دار و کسی که مال را امانت می گذارد باید هر دو عاقل باشند؛ پس اگر انسان مالی را پیش دیوانه امانت بگذارد؛ یا دیوانه مالی را پیش کسی امانت بگذارد صحیح نیست. ولی جایز است بچه ممیز با اذن ولی مالش را نزد کسی امانت بگذارد و همچنین جایز است مال دیگری را با اذنش نزد کسی امانت بگذارد و امانت گذاشتن نزد بچه ممیز عیبی ندارد اگرچه ولی اجازه نداده باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] امانت دار و کسی که مال را امانت میگذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد یا دیوانه وبچه مالی را پیش کسی امانت بگذارد صحیح نیست مگر آن که با اذن ولیّ باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] امانتدار و کسی که مال را امانت می گذارد، باید هر دو عاقل باشند، پس اگر انسانی مالی را پیش دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه مالی را پیش کسی امانت بگذارد صحیح نیست، ولی بچّه ممیّز می تواند با اذن ولیّ خود مالش را نزد کسی امانت بگذارد و همچنین می تواند وکیل باشد که مال فردی را نزد فرد دیگری امانت بگذارد و همین طور امانت گذاشتن نزد بچّه ممیّز با اذن ولیّ او اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] امانت دار و کسی که مال را امانت می گذارد باید هردو عاقل باشند پس اگر انسان مالی را پیش دیوانه امانت بگذارد یا دیوانه مالی را پیش کسی امانت بگذارد صحیح نیست و کسی که مال خودش را امانت می گذارد باید بالغ باشد و جایز است بچه ممیز مال دیگری را با اذنش نزد کسی امانت بگذارد و امانت گذاشتن نزد بچه ممیز در صورتی که متمکن از حفظ باشد و امانت را حفظ کند و مستلزم تصرف در مال بچه نباشد اشکال ندارد و معتبر است کسی که مال خودش را امانت می گذارد سفیه و مفلس نباشد مگر با اذن یا اجازه ولی سفیه و طلبکاران مفلس ولی امانت گذاشتن نزد سفیه و مفلس در صورتی که مستلزم تصرف انها در مال خودشان نباشد مانعی ندارد و در صورت استلزام با اذن یا اجازه ولی و طلبکاران اشکال ندارد