اعتقادات
اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است. از این عنوان به مناسبت در باب های طهارت و زکات و نیز در اصول فقه سخن رفته است.
اگر کسی پس از بلوغ درصدد تحصیل یقین نسبت به اعتقادات صحیح برنیاید و پس از آن دیوانه شود، آیا حکم به مسلمان بودن او می توان کرد؟
اگر اقرار به شهادتین می کرده است مسلمان است.
اگر اقرار به شهادتین می کرده است مسلمان است.
عنوان سوال:
اگر کسی پس از بلوغ درصدد تحصیل یقین نسبت به اعتقادات صحیح برنیاید و پس از آن دیوانه شود، آیا حکم به مسلمان بودن او می توان کرد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در عقد مضاربه (که باید نسبت درصد سود معیّن شود) اگر عامل یقین داشته باشد که سود سرمایه از فلان مبلغ کمتر نمی شود، لذا ماهانه مبلغ معیّنی را به جای نسبت سود مقرّر کند، آیا چنین مضاربه ای جایز است؟ در صورتی که پاسخ منفی باشد، نحوه صحیح معامله را بیان فرمایید.
- 5) در فرض فوق اگر بیمار، کاملاً بی هوش باشد و در حال حاضر هیچ شخص بالغ یا نابالغ که خویشاوند وی باشد نیز در دسترس نباشد و از طرفی در خطر فوری باشد، جهت اجازه و شرط، آیا می توان طبق وظیفه ی پزشکی هرگونه اقدام ممکن را بدون اجازه انجام داد؟ و اگر به علت خوف از عدم تأثیر درمان و کمک به تسریع مرگ و مدیون شدن، پزشک هیچ کاری انجام ندهد، آیا در این صورت پزشک مسؤول خواهد بود؟ (گاهی مشاهده شده است اجل شخصی فرا رسیده است، ولی علت مرگ را به غلط به پزشک معالج وی نسبت می دهند.)
- در حادثه ای یک نفر مرد مسلمان در اثر تصادف با یک دستگاه اتوبوس شرکت واحد به قتل رسیده و راننده ی اتوبوس در زمان تصادف یک مجنون بوده است. اولیای دم علیه متصدّی اتوبوس (راننده شرکت واحد) اعلام شکایت نموده اند. راننده اعلام می دارد یک دیوانه در شهر وارد شد، و ماشین ها را راه می اندازد. راننده از باجه خارج می شود و مدّعی است که ماشین را خاموش نموده و سوییچ را برداشته است. لیکن واقعیّت این است که ماشین را خاموش نکرده و یا اگر هم خاموش کرده، سوییچ را برنداشته و اتوبوس ها همین که سوییچ روی آن باشد، هر کس دستش را روی شستی استارت فشار دهد، ماشین روشن می شود. بنابراین با توجه به این که راننده شرکت واحد با وجود تذکّر مسؤول باجه به وجود دیوانه ای که ماشین ها را راه می اندازد، ماشین را خاموش نکرده و یا اگر خاموش کرده سوییچ را برنداشته و درب ماشین را هم نبسته است. به نحوی که مجنون در غیاب راننده وارد اتوبوس شده است، و با به حرکت درآوردن ماشین موجب قتل گردیده است. آیا می توان راننده شرکت واحد را به عنوان قاتل شبه عمد (از باب اقوی بودن سبب از مباشر) مسؤول شناخت؟ یا مسؤولیّت پرداخت دیه به عهده ی عاقله ی مجنون است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا وضوی بچه غیر بالغ صحیح است و می توان قرآن به دست او داد؟
- [سایر] عده ای از مردم این جا در پاکستان چنین می گویند و می نویسند: "علی (ع) وارث" آیا این کار صحیح است؟ آیا علیه اعتقادات و باورهای مسلمانان نیست؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی در اوایل دوران بلوغ، قرائت نمازش صحیح نبوده و مثلاً حرف (ص) را (س) و یا حرف (ح) را (ه ) تلفظ میکرده، ولی به گمان خودش نمازهایش صحیح بوده است. حال، تکلیفش نسبت به آن نمازها چیست؟
- [سایر] چگونه میتوان حقانیت اسلام را نسبت به مسیحیت و یهودیت اثبات کرد؟ چه اشکالی دارد که همه ادیان بر حق باشند و (پلورالیسم دینی) صحیح باشد؟
- [سایر] چگونه میتوان تنها حقانیت اسلام را نسبت به مسیحیت و یهودیت اثبات کرد؟ چه اشکالی دارد که همه ادیان حق باشند و «پلورالیسم دینی» صحیح باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] لطفا به سوالات زیر پاسخ فرمایید : 1- آیا می توان فرد بهایی را در قبرستان مسلمانان دفن نمود ؟ اگر دفن شده باشد چه باید کرد ؟ 2- آیا می توان فرد غیر مسلمانی را در قبرستان مسلمانان دفن نمود؟ اگر دفن شده باشد چطور ؟ 3- آیا دفن کردن فرد مسلمان در قبرستان سایر ادیان مانند اهل کتاب یا کفار ، صحیح است ؟ اگر دفن شده باشد چطور ؟
- [آیت الله اردبیلی] نظر به مواضع خصمانه دول غربی نسبت به سرزمینهای اسلامی لطفاً به دو سؤال زیر پاسخ فرمایید: 1- رفتن به جهت ادامه تحصیل به کشورهای غربی چه حکمی دارد؟ 2- آیا در جواب این سؤال با این فرض که شخص قصد کند پس از اتمام تحصیل دانش خود را در خدمت اسلام قرار دهد تغییر حاصل می شود؟ باید دقت کرد که حضور نخبگان مسلمان در این کشورها سبب عزتمند شدن این دول به سبب کارهای علمی ایشان می‌شود، چه این کارها در حوزه علوم کاربردی باشد چه در حوزه علوم محض.
- [سایر] اولین اصل برای مسلمان بودن توحید است لطفا آن را تبیین کنید و فقها، فلاسفه، طبیعیون و دیگر دانشمندان اسلامی چگونه آن را توضیح داده و یا تبیین کرده اند به عبارت دیگر چگونه می توان نسبت آن فهم بیشتر و عالمانه تری پیدا کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] با عنایت به اهمیّت ورزش از دیدگاه اسلام، و توسعه اماکن و فضاهای ورزشی و فرهنگی، و به منظور پیشگیری از تهاجم و شبیخون دشمن، و با توجّه به این که ورزش و حرکات جسمانی موجب نشاط جسمی و روحی انسان، و مقدّمه تحصیل سلامتی و حفظ و تداوم آن در جامعه اسلامی است، خواهشمند است نظریّه شرعی خود را نسبت به راه اندازی ورزش بیلیارد اعلام نمایید.
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی دو زن دائم دارد و برای هریک وسائل رفاهی را تحصیل نموده و در حد توان خود نسبت به هر دو انجام وظیفه مینماید هم اکنون همسر دوم با شوهر ناسازگاری نموده تا جایی که فرزند خود را وادار نموده پدرخود را کتک زده و آبرو و حیثیت او را در خطر جدی قرار داده و کار از مرز موعظه گذشته، حالا اگر این مرد بخواهد او رإ؛یةظظ طلاق دهد، قانون حمایت از زن نصف همه دارایی شوهر را که در زمان زندگی این زن تحصیل نموده به زن خواهد داد، چنانچه این مرد کلیه وسائل زندگانی را به نحو احسن در اختیارش بگذارد ولی برای اینکه به دین و دنیایش برسد از این زن کنارهگیری نماید، آیا در پیشگاه باریتعالی مسئول نخواهد بود؟ وظیفه این مرد نسبت به این زن چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- امانتدار و امانتگذار، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارند، یا دیوانه و بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند، صحیح نیست.
- غسل بچه مسلمان اگرچه از زنا باشد، بنابر احتیاط، واجب است. و غسل، کفن، دفن کافر و اولاد او، جایز نیست. و کسی که از بچگی دیوانه بوده و به حال دیوانگی بالغ شده، چنانچه پدر و مادر او یا یکی از آنان مسلمان باشند، باید او را غسل داد و اگر هیچ کدام از آنان مسلمان نباشند، غسل دادن او جایز نیست.
- اگر بچه پیش از غروب بالغ شود، یا دیوانه عاقل گردد، یا فقیر غنی شود در صورتی که سایر شرایط واجب شدن فطره را دارا باشد، باید زکات فطره را بدهد، و همچنین است اگر کافری قبل از غروب شب عید فطر، مسلمان شود و یا بیهوشی به هوش آید.
- قسم چند شرط دارد: 1 کسی که قسم میخورد باید بالغ و عاقل باشد و از روی قصد و اختیار قسم بخورد، پس قسم خوردن بچه، دیوانه، مست و کسی که مجبورش کردهاند درست نیست، و همچنین است اگر در حال عصبانیت بدون قصد قسم بخورد. 2 کاری را که قسم میخورد انجام دهد، باید حرام و مکروه نباشد و کاری را که قسم میخورد ترک کند، باید واجب یا مستحب نباشد و قسم بر ترک امری که راجح است، هر چند دنیوی باشد، منعقد نمی‌شود، و متعلق قسم با رجحان بهطور قطع کفایت میکند، ولی انعقاد قسم در امر متساویالطرفین، یعنی مباح، مبنی بر احتیاط است. 3 به یکی از اسامی خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی‌شود؛ مانند (خدا) و (اللّه)، و نیز اگر به اسمی قسم بخورد که به غیر خدا هم می‌گویند، ولی بهقدری بر خدا اطلاق می‌شود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید ذات مقدس حق در نظر میآید، مثل آنکه به (خالق) و (رازق) قسم بخورد، صحیح است. 4 قسم را به زبان بیاورد، و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کند، صحیح نیست، ولی شخص لال اگر با اشاره قسم بخورد، صحیح است. 5 عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد، و اگر موقعی که قسم میخورد ممکن بوده، ولی بعداً تا آخر وقتی که برای قسم معین کرده عاجز شود، یا برایش مشقت داشته باشد، قسم او از وقتی که عاجز شده بههم میخورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] امانتدار و کسی که مال را امانت می گذارد هر دو باید (بالغ) و (عاقل) باشند، بنابراین اگر بچه نابالغ یا دیوانه مالی را نزد کسی امانت بگذارد صحیح نیست، همچنین نمی توان مالی را نزد بچه نابالغ یا دیوانه امانت گذارد، ولی اگر ممیز باشد و ولی او اجازه دهد می تواند امانت را قبول کند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] بچه مسلمان اگر چه از زنا باشد غسل او واجب است و کسی که از بچگی دیوانه بوده و با همان حال بالغ شده، چنانچه پدر یا مادر او مسلمان باشد غسل او واجب است، همچنین کسی که قبلاً مسلمان بوده و بعد دیوانه شده است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] وصیّ باید دیوانه و سفیه نباشد و أحوط این است که بالغ بوده و وصیّ مسلمان هم مسلمان باشد و در جایی که وصیّت کردن لازم است باید وصیّ مورد اطمینان باشد.
- [آیت الله سبحانی] امانت دار و کسی که مال را امانت می گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه و بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند صحیح نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . امانت دار و کسی که مال را امانت می گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد، یا دیوانه و بچه مالی را پیش کسی امانت بگذارند صحیح نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر دیوانه یا بچه نابالغی میت را مس کند بعد از ان که ان دیوانه عاقل یا بچه بالغ شد باید غسل مس میت نماید و در صورتی که بچه ممیز باشد و غسل مس میت نماید غسلش صحیح است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر دیوانه یا بچه نابالغی میت را مس کند بعد از ان که ان دیوانه عاقل یا بچه بالغ شد باید غسل مس میت نماید و در صورتی که بچه ممیز باشد و غسل مس میت نماید غسلش صحیح است
- [آیت الله سیستانی] اگر دیوانه یا بچه نابالغی میّت را مسّ کند ، بعد از آنکه آن دیوانه عاقل یا بچّه بالغ شد باید غسل مسّ میّت نماید . و اگر ممیز بود غسل او صحیح است .
- [آیت الله سبحانی] غسل بچه مسلمان اگرچه زنازاده باشد، واجب است. و کسی که از بچگی دیوانه بوده و به حال دیوانگی بالغ شده، چنانچه پدر و مادر او یا یکی از آنان مسلمان باشند، باید او را غسل داد.
- [آیت الله اردبیلی] امانتدار و امانتگذار، باید بالغ و عاقل باشند، پس اگر انسان مالی را پیش بچّه یا دیوانه به امانت بگذارد یا دیوانه و بچّه، مالی را پیش کسی امانت بگذارند، صحیح نیست.