حواله
إرجاع طلبكار به شخصی ديگر برای دريافت طلبش
اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده، یا یکی از آنان برای خود حق بهم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشته اند، می توانند حواله را بهم بزنند.
عنوان مسئله:
اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده، یا یکی از آنان برای خود حق بهم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشته اند، می توانند حواله را بهم بزنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی از فردی طلبکار است، بدهکار با داشتن قدرت پرداخت، از دادن بدهی خودداری می کند، طلبکار به دادگاه مراجعه می کند و این کار مخارجی (از قبیل: تمبر، پوشه و هزینه دادرسی) برمی دارد، آیا این مخارج به عهده بدهکار است؟
- شخصی به کسی مدیون است ولی طلبکار فراموش کرده است، اگر بدهکار، بدهی او را به عنوان هدیه تحویلش دهد برئ الذمه می شود؟
- کسی زمینی را که از همسرش به او و فرزندانش به ارث رسیده است، بدون اجازه فرزندان خود فروخته است، آیا فرزندان او حق بهم زدن معامله مذکور را دارند؟
- شخصی به کسی بدهکار است، مقداری پول از درآمد سال خود را برای بدهی کنار گذاشته، ولی موفق نشده تا پایان سالِ خمسی، آن را به شخص طلبکار برساند آیا به این پول خمس تعلّق می گیرد؟
- مال یا وجه نقدی برای انجام امری در اختیار امینی قرار داده شده است در فرض اینکه امین در مال و یا وجه مذکور بدون اذن مودّع تصرّف و آن را بابت بدهی و دین خویش به طلبکار خود بدهد، آیا گیرنده (طلبکار) می تواند به عنوان مال و طلب خویش در مال و وجه مزبور تصرّف و تملّک کند؟
- هرگاه شخصی حقی به عهده اش باشد و نسبت به ادای آن اقدام نکند و طلبکار به دادگاه مراجعه و هزینه هایی (چون ابطال تمبر و هزینه کارشناسی و...) پرداخت کند، آیا می تواند علاوه بر گرفتن حق خود، این هزینه ها را از بدهکار طلب کند؟
- موقع فرارسیدن پرداخت دین، شخص بدهکار به طلبکار می گوید نمی توانم دین تو را بپردازم اگر می توانی معامله ای انجام ده یا از بانک به صورت مضاربه و... وام بگیر من خسارت وارد به تو را جبران خواهم کرد، آیا گرفتن این خسارت صحیح است؟
- مدیونی که در عسرت است و نمی تواند دین خود را بپردازد، آیا طلبکار می تواند او را تحت فشار قرار دهد و مطالبه دین کند یا خیر؟ و اگر مدیون قدرت دارد ولی به تأخیر می اندازد، آیا گناهی مرتکب شده؟
- شخصی از فرزند خود عصبانی شده و منزل خود را وقف کرده و تولیت آن را مادام العمر با خودش قرار داده است مشروط بر این که تا زنده است خودش در منزل سکونت داشته باشد و بعد از فوت وی درآمد منزل به مصرف روضه خوانی برسد و فعلا که مدتی گذشته، پشیمان شده است، آیا می تواند وقف را بهم بزند؟
- شخصی از شخص دیگر طلبی دارد و مدرکی هم از او دارد، مثلا سی تومان به موعد یک ماه، و اکنون می خواهد این مدرک را بفروشد به مبلغ 29 تومان نقداً. آیا جایز است یا خیر؟ و بر فرض عدم جواز، آیا می شود فعلا سی تومان را شخص دائن حواله کند که مشتری از مدیون در رأس موعد بگیرد و آن یک تومان را که از سی تومان کسر می گذارد برای حق الجعاله مشتری که وجه را رأس موعد از مدیون وصول می کند قرار دهد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا طلبکار می تواند حواله را قبول نکند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر سر کسی حواله دهند که بدهکار نیست، این فرد در چه صورتی می تواند مقدار آن حواله را از حواله دهنده بگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا برای صحیح بودن حواله حتما باید فرد، بدهکار باشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] در نزاع بین بدهکار و طلبکار، بدهکار حاضر به پرداخت بدهی نیست شخصی برای جلوگیری از پیامدهای بعدی پول طلبکار را از جانب خود می‌دهد آیا در این صورت بدهکار برئ‌الذمّه می‌شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا فردی که ممنوع التصرف است می تواند طلبکار خود را به فردی حواله دهد که بخودش بدهکاری ندارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قرار داد حواله به چه صورت انجام می گردد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وظیفه بدهکار در جایی که دسترسی به طلبکار ندارد چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در چه صورت می توان به صورت یکطرف قرار داد حواله را فسخ کرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا بدهکار می تواند مبلغی زائد بر آنچه قرض کرده است به طلبکار پرداخت نماید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مدیون هنگام پرداخت بدهی به طلبکار تذکّر ندهد که این وجه از بابت بدهی است، آیا در صورت آگاهی یا عدم توجّه طلبکار، بدهکار برئ الذمّه می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- دو نفری که مساقات کرده اند، با رضایت یکدیگر می توانند معامله را بهم بزنند و نیز اگر در ضمن خواندن صیغه مساقات شرط کنند که هر دو، یا یکی از آنان حق بهم زدن معامله را داشته باشند، مطابق قراری که گذاشته اند، بهم زدن معامله اشکال ندارد، بلکه اگر در معامله شرطی کنند و عملی نشود، کسی که برای نفع او شرط کرده اند، می تواند معامله را بهم بزند.
- اگر مالک و زارع صیغه خوانده باشند، بدون رضایت یکدیگر نمی توانند مزارعه را بهم بزنند، و همچنین است اگر مالک به قصد مزارعه زمین را به کسی واگذار کند و طرف هم بهمین قصد بگیرد ولی اگر در ضمن خواندن صیغه مزارعه شرط کرده باشند که هر دو یا یکی از آنان حق بهم زدن معامله را داشته باشند می توانند مطابق قراری که گذاشته اند معامله را بهم بزنند.
- بعد از آن که حواله درست شد، حواله دهنده و کسی که به او حواله شده، نمی توانند حواله را بهم بزنند، و هر گاه کسی که به او حواله شده در موقع حواله فقیر نباشد یعنی غیر از چیزهائی که در دَین مستثنی است مالی داشته باشد که بتواند حواله را بپردازد اگر چه بعداً فقیر شود، طلبکار نمی تواند حواله را به هم بزند و همچنین است اگر موقع حواله فقیر باشد و طلبکار بداند فقیر است، ولی اگر نداند فقیر است و بعد بفهمد اگر چه در آن وقت مالدار شده باشد، طلبکار می تواند حواله را بهم بزند و طلب خود را از حواله دهنده بگیرد.
- مستأجر و کسی که چیزی را اجاره داده با رضایت یکدیگر می توانند معامله را بهم بزنند و نیز اگر در اجاره شرط کنند که هر دو یا یکی از آنان حق بهم زدن معامله را داشته باشند، می توانند مطابق قرار داد اجاره را بهم بزنند.
- بدهکار می تواند با طلبکار خود توافق کند که طلبکار طلب خود را از فرد دیگری بگیرد و این عقد را حواله می گویند و باید طلبکار و بدهکار هر دو به این امر راضی باشند و بعد از تحقق حواله کسی که به او حواله شده بدهکار می شود و طلبکار فقط می تواند طلب خود را از او بگیرد و حق ندارد از بدهکار اوّلی مطالبه کند.
- اگر بدهی واقعاً معیّن باشد ولی بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است; مثلا اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر، حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح می باشد.
- اگر سر کسی حواله بدهد که بدهکار نیست، چنانچه او حواله را قبول کند، پیش از پرداختن حواله نمی تواند مقدار حواله را از حواله دهنده بگیرد و اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند، کسی که حواله را قبول کرده نمی تواند بیش از مقدار پرداخت شده را از حواله دهنده مطالبه نماید.
- اگر سر کسی حواله بدهند که بدهکار است احتیاط واجب آن است که حواله با رضایت و قبول او باشد، ولی حواله دادن سر کسی که بدهکار نیست در صورتی صحیح است که او قبول کند. و نیز اگر انسان بخواهد به کسی که جنسی بدهکار است، جنس دیگری حواله دهد، مثلا به کسی که جو بدهکار است گندم حواله دهد، تا او قبول نکند حواله صحیح نیست.
- حواله دهنده و طلبکار باید مقدار حواله و جنس آن را تعیین کنند پس اگر مثلا ده من گندم و صد تومان پول به یک نفر بدهکار باشد و به او بگوید یکی از دو طلب خود را از فلانی بگیرد، و آن را معیّن نکند حواله درست نیست.
- طلبکار می تواند حواله را قبول نکند، اگر چه کسی که به او حواله شده فقیر نباشد و در پرداختن حواله هم کوتاهی ننماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بدهکار وطلبکار وکسی ککه به او حواله شده ؛ یا یکی از آنان برای خود حقّ بهم زدن حواله را قرار دهند ، مطابق قراری که گذاشته اند، می توانند حواله را بهم بزنند .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده؛ یا یکی از آنان برای خود حق به هم زدن حواله را قرار دهند؛ مطابق قراری که گذاشته اند می توانند حواله را به هم بزنند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده یا یکی از آنان برای خود حقّ به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشتهاند میتوانند حواله را به هم بزنند.
- [امام خمینی] اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده، یا یکی از آنان برای خود حق به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشتهاند، میتوانند حواله را به هم بزنند.
- [آیت الله بروجردی] اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده، یا یکی از آنان برای خود حق به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشتهاند، میتوانند حواله را به هم بزنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده یا یکی از آنان برای خود حقّ به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشتهاند، میتوانند حواله را به هم بزنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده در صورتی که قبول او در صحت حواله معتبر باشد مثل این که به حواله دهنده بدهکار نباشد یا یکی از انان برای خود حق بهم زدن حواله را قرار دهد مطابق قراری که گذاشته اند می تواند حواله را بهم بزند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده، "در صورتی که قبول او در صحت حواله معتبر باشد" یا یکی از آنان برای خود حق به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشته اند، می توانند حواله را به هم بزنند.
- [آیت الله خوئی] اگر بدهکار و طلبکار و کسی که به او حواله شده درصورتی که قبول او در صحت حواله معتبر باشد یا یکی از آنان برای خود حق به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری که گذاشتهاند میتوانند حواله را به هم بزنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بدهکار وطلبکار و کسی که به او حواله شده، یا یکی از آنان برای خود حقّ به هم زدن حواله را قرار دهند، مطابق قراردادی که گذاشتهاند میتوانند حواله را به هم بزنند.