وقت نماز
هر یک از نمازهای واجب باید در وقت مخصوصی اقامه گردد، که به آن اوقات نمازهای یومیه می گویند.
اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان هم کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
عنوان مسئله:
اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان هم کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مسافری در بازگشت از سفر، نماز ظهر و عصر را در راه نخوانده و یک ساعت به روز به وطنش رسیده، ولی فراموش کرده نماز ظهر و عصر را بخواند اکنون قضای آنها را شکسته بخواند یا تمام؟
- شخصی مدتی، قبل از وقتِ نماز، برای نماز وضو می گرفته و جاهل به مسأله بوده است، آیا نمازهایی که با آن وضو خوانده صحیح است؟
- خانمی روی ناخن خود را لاک می زده و گمان می کرده که برای وضو و غسل مانعی ندارد و مدتی با همان وضو و غسل نماز خوانده و روزه گرفته است، وظیفه او نسبت به عبادات گذشته چیست؟
- کسی که به جهت عذری نمی تواند نماز شب را در وقت آن بخواند آیا بهتر است قبل از وقت بخواند یا قضای آن را بعداً بخواند؟ و نیز فرموده اید: مسافر و کسی که برای او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، یا ترس دارد که در وقت آن بیدار نشود، آیا اول شب آن را بخواند بهتر است یا قضای آن را بجای آورد؟
- شخصی در آخر وقت نماز می خواند، به طوری که اگر نماز را با آرامی و همراه با مستحبات بخواند مقداری از آن در خارج وقت واقع می شود، وظیفه او چیست؟
- اگر وقت اقامه جماعت کسی به قصد ساقط کردن امام از اعتبار، در همان مکان مسجد بصورت فرادی نماز بخواند، آیا نماز این شخص اشکالی دارد؟
- آیا نماز طواف واجب، حتماً باید پشت مقام ابراهیم (علیه السلام)انجام شود، یا هر جای مسجد باشد کافی است؟ و اگر باید در آنجا خوانده شود، چنانچه شخصی نماز را پشت مقام بجا نیاورد، فقط معصیت کرده، یا نمازش هم باطل است؟
- شخصی در مشهد مقدس قصد کرده تا روز جمعه هفته دیگر بماند و گمان کرده که تا آن روز، ده روز است و نمازها را تمام خوانده و روزه ها را گرفته است، پس از آن متوجه شده که تا روز جمعه 9 روز است، حکم نماز و روزه های او چیست؟
- هنگامی که مسجدالحرام خلوت است، آیا نماز طواف حتماً باید نزدیک مقام خوانده شود، یا اگر در فاصله دورتری بخواند، و مقام ابراهیم(علیه السلام) بین او و کعبه قرار گیرد کافی است؟
- شخصی تا حدود نیم ساعت بعد ازظهر، نماز ظهر و عصر خود را فرادی یا به جماعت خوانده است و پس از آن می خواهد نافله ظهر و عصر را بخواند، آیا به نیت اداء بخواند یا قضا؟ و آیا بین تأخیر نافله عمدی و غیرعمدی فرقی وجود دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] در غسل ترتیبی، نسبت به طرف چپ، فراغ چه وقت است، که موقع شک در شرایط و اجزاء، وصول آب و عدم آن، اعتنا به شک نکند؟ بیان فرمائید.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر میداند چهار رکعت نماز خوانده ولی نمیداند به کدام نیّت خوانده وظیفهاش چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی به اشتباه گمان برد که وقت نماز صبح تمام شده و نماز خود را به نیّت قضا بخواند و هنگام نماز ظهر بفهمد که نماز صبح قضا نشده بود، حکم نمازی که خوانده چیست؟
- [آیت الله خوئی] بفرمایید اگر کسی نماز ظهرین را تا آخر وقت نخوانده پس از استتار قرص بخواهد به چه نیت بخواند؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پس از بیدار شدن برای نماز صبح شک کند که وقت باقی است یانه، باید به چه نیتی نماز بخواند و نیز اگر تاکنون به نیت قضا می خوانده، نماز او صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که بعد از نماز شک میکند که نماز را در داخل وقت خوانده یا قبل از داخل شدن وقت، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] کسیکه بعد از نماز شک میکند نماز را در داخل وقت خوانده یا قبل از داخل شدن وقت، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر به دلیل ابری بودن هوا گمان ببریم که وقت نمازتنگ است و با تیمم نماز بخوانیم و بعدا بفهمیم که وقت کافی بوده،ت کلیف نماز خوانده شده چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از نماز، نمازگزار بفهمد نماز را قبل از وقت خوانده؛ آیا باید نماز را دوباره بخواند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی در بین نماز شک میکند کاری را که در نماز انجام داده، صحیح به جا آورده یا نه. آیا این فرد باید به شکّ خود اعتنا کند و وظیفهای برعهدهاش آمده است یا نباید به شکّ خود اعتنا کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از گذشتن وقت نماز، شک کند نماز را درست خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیار وقت معین نداشته باشد بنا بگذارد که نخوانده است. و همچنین است اگر مثل نافله یومیه، وقت معین داشته باشد و پیش از گذشتن وقت آن شک کند که آن را بجا آورده یا نه ولی اگر بعد از گذشت وقت شک کند که خوانده است یا نه به شک خود اعتنا نکند.
- موقعی که مشغول نماز احتیاط است اگر در یکی از کارهای آن شک کند چنانچه محل آن نگذشته باید بجا آورد و اگر محلش گذشته باید به شک خود اعتنا نکند مثلاً اگر شک کند که حمد را خوانده یا نه چنانچه به رکوع نرفته باید بخواند و اگر به رکوع رفته به شک خود اعتنا نکند.
- کسی که زیاد شک می کند اگر شک کند چیزی را که رکن نیست بجا آورده یا نه و اعتنا نکند و بعد یادش بیاید که آن را به جا نیاورده چنانچه از محل بجا آوردن آن نگذشته باید آن را بجا آورد و اگر از محل آن گذشته یعنی وارد رکن بعد شده نمازش صحیح است; مثلاً اگر شک کند که حمد را خوانده یا نه و اعتنا نکند چنانچه در قنوت یادش بیاید که حمد را نخوانده باید بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است. 5 شک امام و مأموم
- اگر شک کند عملی را که رکن نیست بجا آورده یا نه چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است شده، به شک خود اعتنا نکند; مثلاً موقعی که مشغول خواندن سوره است شک کند که حمد را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند و اگر بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش صحیح است بنابراین اگر مثلاً در قنوت یادش بیاید که حمد را نخوانده باید بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است، ولی بنابر احتیاط مستحب دو سجده سهو برای حمد که نخوانده بجا آورد، و اگر واجبی که نخوانده تشهد یا سجده باشد قضای آن را واجب است انجام دهد و بعد از آن دو سجده سهو به جا آورد.
- اگر بعد از گذشتن وقت نماز مغرب و عشاء بداند یک نماز خوانده ولی نداند سه رکعتی خوانده یا چهار رکعتی باید قضای نماز مغرب و عشاء را بخواند. 4 کَثیرُالشّک (کسی که زیاد شک می کند)
- اگر شک کند نماز احتیاط را که بر او واجب بوده بجا آورده یا نه چنانچه وقت نماز گذشته به شک خود اعتنا نکند و اگر وقت دارد در صورتی که مشغول کار دیگری نشده و از جای نماز برنخاسته و کاری هم مثل روگرداندن از قبله که نماز را باطل می کند انجام نداده باید نماز احتیاط را بخواند و اگر مشغول کار دیگری شده یا کاری که نماز را باطل می کند بجا آورده یا بین نماز و شک او زیاد طول کشیده احتیاط آن است که نماز احتیاط را بجا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.
- شکهائی که نباید به آنها اعتنا کرد از این قرار است: اوّل: شک در چیزی که محل بجا آوردن آن گذشته است. دوّم: شک بعد از سلام. سوّم: شک بعد از گذشتن وقت نماز. چهارم: شک کثیرالشّک یعنی کسی که زیاد شک می کند. پنجم: شک امام و مأموم. ششم: شک در نماز مستحبّی. 1 شک در چیزی که محل آن گذشته است
- اگر زن در بین نماز شک کند که حائض شده یا نه، به شک خود اعتنا نکند و نماز را ادامه دهد ولی اگر بعد از نماز بفهمد که در بین نماز حائض شده نمازی که خوانده باطل است.
- اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزاء یا شرائط آن را بجا آورده یا نه به شک خود اعتنا نکند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند، بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز، شک کند نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده خواندن آن لازم نیست، ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده باید آن نماز را بخواند، بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست مگر گمانی که در حد اطمینان باشد، ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز را خوانده یا نه یا حتی گمان کند نخوانده است، به شک اعتنا نکند، ولی هرگاه پیش از گذشتن وقت نماز شک کند، باید نماز را به جا آورد، حتی اگر گمان دارد نماز را خوانده کافی نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از گد شتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه ، یا گمان کند که نخوانده ، خواندن آن لازم نیست ، ولی اگر پیش از گذشتن وقت ، شک کند که نماز خوانده یا نه ، یا گمان کند که نخوانده ، باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان کند که خوانده ، باید آن را بجا آورد .
- [آیت الله سبحانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه; یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست، ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را به جا آورد.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست، مگر گمانی که در حد اطمینان باشد، ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند، بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را بهجا آورد.
- [آیت الله بروجردی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست؛ ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند؛ بلکه اگر گمان کند که خوانده باید آن را به جا آورد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز، شک کند که نماز خوانده یا نه و یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست، مگر اطمینان داشته باشد نخوانده، ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه، اگر چه گمان کند که خوانده است، باید آن نماز را بخواند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده خواندن ان لازم نیست ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه اگر چه گمان کند که خوانده است باید ان نماز را بخواند