گمان
ظن از واژه‌هاي نسبتاً پركاربرد در قرآن کریم است كه به جهت استفاده آن در موضوعات اعتقادي و اخلاقي، از اهميت بالايي در مباحث معرفت‌شناختي و اخلاقيِ قرآن برخوردار است.
اگر به دلیل ابری بودن هوا گمان ببریم که وقت نمازتنگ است و با تیمم نماز بخوانیم و بعدا بفهمیم که وقت کافی بوده،ت کلیف نماز خوانده شده چیست؟
در فرض سوال، نماز را اعاده نماید.
در فرض سوال، نماز را اعاده نماید.
عنوان سوال:
اگر به دلیل ابری بودن هوا گمان ببریم که وقت نمازتنگ است و با تیمم نماز بخوانیم و بعدا بفهمیم که وقت کافی بوده،ت کلیف نماز خوانده شده چیست؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زنی که وظیفه او تیمم بوده ( بخاطر واقع شدن در معرض دید نامحرم در صورت وضو گرفتن ) اما وضو گرفته و نماز خوانده است، حکم نماز او چیست؟
- میّتی که خون زخم او را با پلاستیک و یا چیز دیگری قطع کرده اند و مقداری از اعضایش هنگام غسل شسته نمی شود، آیا تیمّم تنها کافی است؟ یا باید اوّل غسل بدهند و بعد تیمّم کنند؟ آیا باید غسل را با آب لوله کشی انجام بدهند یا با آب قلیل نیز صحیح است؟
- میّتی که خون زخم او را با پلاستیک و یا چیز دیگری قطع کرده اند و مقداری از اعضایش هنگام غسل شسته نمی شود، آیا تیمّم تنها کافی است؟ یا باید اوّل غسل بدهند و بعد تیمّم کنند؟ آیا باید غسل را با آب لوله کشی انجام بدهند یا با آب قلیل نیز صحیح است؟
- اگر شخص بتواند وضو بگیرد یا غسل کند و نماز را بدون مستحبات (ماننداقامه و قنوت) قبل از اتمام وقت نماز به جا آورد،آیا باز هم می تواند بجهت تنگی وقت تیمم کند؟
- هرگاه به هنگام عمل جرّاحی وقت نماز تنگ شود، و امکان وضو و تیمّم نباشد، با توجّه به اینکه کادر اطاق عمل باید تمام هوش و هواس خود را بر روی بیمار متمرکز کنند تکلیف نماز آنان چه می شود؟
- اگر شخصی در عمره مفرده تقصیر را از روی جهل یا فراموشی بجا نیاورد، و طواف نساء را نیز ترک کند، و سپس به مسجد شجره برود، و برای عمره تمتّع محرم شود، و پس از انجام عمره تمتّع متوجّه گردد، تکلیف این شخص در دو فرض داشتن وقت کافی برای انجام دوباره عمره تمتّع و عدم آن چیست؟
- اگه شخصی وقت نمازش تنگ باشد به نحوی که بتواند فقط وضو بگیرد و اگر مانعی برای وضو باشد که وقت نماز اجازه نمی دهد مانع را برطرف کند باید چه انجام دهد آیا باید تیمم کند یا وضو جبیره ای باید بگیرد؟
- حجّاجی که فعلا از ایران برای عمره مفرده می روند با ماشین مسقّف می روند و در بین راه برای نماز و غذا چند مرتبه سوار و پیاده می شوند، آیا یک کفّاره کافی است یا برای هر دفعه که پیاده و سوار می شوند کفّاره لازم است؟
- حجّاجی که فعلا از ایران برای عمره مفرده میروند با ماشین مسقّف میروند و در بین راه برای نماز و غذا چند مرتبه سوار و پیاده میشوند، آیا یک کفّاره کافی است یا برای هر دفعه که پیاده و سوار میشوند کفّاره لازم است؟
- در صورتی که بیماری به طبیبی مراجعه کند و طبیب برای او نسخه ای بنویسد و بیمار مداوا نگردد، و علّت آن عدم پاسخ های صحیح بیمار به سؤالات دکتر، یا عدم صرف کافی وقت از سوی طبیب برای سؤالات لازم و معاینه بیمار، یا عمل نکردن دقیق بیمار به دستورات پزشک، یا امور دیگر باشد، آیا طبیب در مقابل هزینه ای که بر بیمار تحمیل شده و نتیجه ای نگرفته، ضامن است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی از غسل جنابت معذور است و تیمم کرده و شاید عذرش چند روز باقی باشد، آیا برای نمازهای بعد، وضو کافی است یا باید در هر وقتِ نماز، تیمم بدل از غسل را تکرار کند؟
- [امام خمینی] چون در عرفات زیر چادرها هوا فوق العاده گرم است، آیا برای جانبازان، وقوف چند لحظهای کافی است؟
- [سایر] دلیل تأکید بر نماز اوّل وقت چیست؟ آیا بهتر نیست هرگاه وقت داشتیم نماز بخوانیم؟
- [سایر] اگر به دلیل خجالت، نتوانیم غسل جنابت کنیم، آیا تیمم بدل از غسل برای نماز صبح کافی است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا تیمم بدل از غسل نسبت به امام جماعتی که معذور است، برای اقامه نماز جماعت کافی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا تیمّم بر خاک کرات دیگر، جایز و کافی است؟
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه محرم به احرام عمره تمتع جنب باشد واب برای او ضرر دارد یا اب ندارد و یا وقت عمره می گذرد ایا طواف و نماز با تیمم کافی و مجزی است یا باید نایب هم بگیرد
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی معتقد بود که وقت تنگ است و با تیمّم نماز خوانده است و بعد از خواندن نماز پی برده که وقت برای وضو ساختن داشته است آیانمازی که خوانده صحیح است یا خیر؟
- [سایر] 1. آیا جایز است که نماز مستحب خود را با تمیم بخوانیم؟ به عنوان مثال: وقت نماز شب در حال تمام شدن است و این در حالی که غسل بر ذمه من است و می بایست قبل از آنکه فجر دمیده و اذان گفته شود غسل بجای آورم، اما آیا جایز است که در آن زمان بجای غسل کردن تیمم بگیرم تا زمان کافی جهت خواندن نماز شب را بدست بیاورم؟ 2. آیا نیازی وجود دارد که مجددا وضو بگیرم و یا غسل بجای آورم تا نماز صبح خود را بخوانم؟ یا آنکه با تیمم بدل از غسل طاهر گشته و نیازی به غسل و وضو ندارم؟
- [آیت الله اردبیلی] نماز میّتی که بدون اجازه ولیّ میّت خوانده می‌شود، اما بعدا ولیّ میّت میگوید که راضی هستم، کافی است یا باید نماز را دوباره بخوانند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- شرط ششم آن که وقت کافی برای وضو و نماز داشته باشد، بنابراین اگر وقت بقدری تنگ است که اگر وضو بگیرد تمام یا مقداری از واجبات نماز بعد از وقت خوانده می شود باید تیمم کند.
- کسی که آب برای غسل کردن ندارد می تواند با همسر خود نزدیکی کند و تیمم برای او کافی است، خواه بعد از داخل شدن وقت نماز باشد یا قبل از آن.
- هنگامی انسان می تواند مشغول نماز شود که یقین به داخل شدن وقت پیدا کند، یا لااقل یک مرد عادل خبر از ورود وقت دهد، اذان شخص وقت شناس و مورد اطمینان نیز کافی است و اگر گمان قوی به دخول وقت از راههای دیگر پیدا کند نیز کفایت می کند، خواه از روی ساعت صحیح باشد یا غیرآن.
- هرگاه جماعت برپا شود مستحب است کسی که نمازش را فرادی خوانده دوباره باجماعت بخواند و اگر بعداً بفهمد که نماز اولش باطل بوده نماز دوم کافی است.
- در صورتی ذمه میت ادا خواهد شد که اطمینان پیدا شود که نایب نماز را خوانده است و اگر شک کند کافی نیست، ولی اگر یقین داشته باشد نماز را خوانده اما نداند صحیح انجام داده یا نه اشکال ندارد.
- اگر گمان کند به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و تیمم کند روزه اش صحیح است.
- هرگاه چند غسل بر انسان واجب شود و نتواند غسل کند یک تیمم به قصد همه آنها کافی است.
- نمازهایی را که با تیمم خوانده اعاده و قضا ندارد، ولی در چند مورد احتیاط مستحب آن است که نمازهای خود را اعاده کند: اول در جایی که آب نداشته یا مانع از استعمال آب داشته و عمداً خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است. دوم در جایی که عمداً به جستجوی آب نرود و در تنگی وقت با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد اگر جستجو می کرد آب پیدا می شد. سوم آن که می دانسته یا گمان داشته که دسترسی به آب ندارد و آبی را که داشته ریخته و تلف کرده است.
- هرگاه زن پاک شود و شک کند که به مقدار کافی وقت برای نماز باقی مانده یا نه، باید نمازش را بخواند.
- مستحب است پنج نماز را در پنج وقت به جا آورد، یعنی هرکدام را در وقت فضیلت خود انجام دهد و تنها فاصله دادن به مقدار نافله یا تعقیبات کافی نیست، بلکه معیار همان وقت فضیلت است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز، شک کند نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده خواندن آن لازم نیست، ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده باید آن نماز را بخواند، بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان هم کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از گد شتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه ، یا گمان کند که نخوانده ، خواندن آن لازم نیست ، ولی اگر پیش از گذشتن وقت ، شک کند که نماز خوانده یا نه ، یا گمان کند که نخوانده ، باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان کند که خوانده ، باید آن را بجا آورد .
- [آیت الله بروجردی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست؛ ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند؛ بلکه اگر گمان کند که خوانده باید آن را به جا آورد.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست مگر گمانی که در حد اطمینان باشد، ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
- [آیت الله سبحانی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه; یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست، ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را به جا آورد.
- [امام خمینی] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند، بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را بجا آورد.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، خواندن آن لازم نیست، مگر گمانی که در حد اطمینان باشد، ولی اگر پیش از گذشتن وقت، شک کند که نماز خوانده یا نه، یا گمان کند که نخوانده، باید آن نماز را بخواند، بلکه اگر گمان کند که خوانده، باید آن را بهجا آورد.
- [آیت الله بروجردی] در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمّم خوانده است دوباره بخواند:اوّل:آن که از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب کرده و با تیمّم نماز خوانده است.دوم:آن که میدانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمیکند و عمداً خود را جنب کرده و با تیمّم نماز خوانده است.سوم:آن که تا آخر وقت عمداً در جستجوی آب نرود و با تیمّم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو میکرد، آب پیدا میشد.چهارم:آن که عمداً نماز را تأخیر انداخته و در آخر وقت با تیمّم نماز خوانده است.پنجم:آن که میدانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمیشود و آبی را که داشته ریخته است.ششم:آن که از ترس مزاحمت جمعیَّت و نرسیدن به نماز جماعت، نماز جمعه را با تیمّم خوانده است.
- [آیت الله وحید خراسانی] در چند مورد بهتر است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده قضا نماید اول ان که از استعمال اب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است دوم ان که می دانسته یا گمان داشته که اب پیدا نمی کند و عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است سوم ان که تا اخر وقت عمدا در جستجوی اب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد اب پیدا می شد چهارم ان که عمدا نماز را تاخیر انداخته و در اخر وقت با تیمم نماز خوانده است پنجم ان که می دانسته یا گمان داشته که اب پیدا نمی شود و ابی را که داشته ریخته و با تیمم نماز خوانده است