اخر وقت
آخر وقت عبارت است از لحظات پایانی زمان تکلیف که امکان انجام دادن تکلیف با تمام اجزاء و شرایط وجود داشته باشد و از آن در باب صلات آمده است.
اگر مدّت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد ولی انسان نماز را نخواند تا به اندازه خواندن یک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد باید نیّت ادا کند.
عنوان مسئله:
اگر مدّت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد ولی انسان نماز را نخواند تا به اندازه خواندن یک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد باید نیّت ادا کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر انسان از طریق اخبار دسته جمعی یا از قواعد علمی و نجومی مطلع شد که روز بعد خورشید یا ماه می گیرد و اتفاقاً در وقت گرفتگیِ آنها غافل شد یا خواب بود و پس از آنکه کاملاً باز شد یادش آمد یا بیدار شد، آیا باید نماز آیات بخواند؟
- شخصی به گمان اینکه وقت نمازظهر گذشته است، قصد نماز عصر کرد و بعد از نماز متوجه شد که برای نماز ظهر لااقل به مقدار یک رکعت وقت داشته است، آیا نیّت کند نمازی که خوانده ظهر باشد و مجدداً نماز عصر را بخواند، یا وظیفه ای دیگر دارد؟
- اگر زن در میقات حائض باشد، و یقین کند که نمی تواند عمره تمتع را در وقت خود انجام دهد باید به نیت عمره تمتع محرم شود و بعداً در ضیق وقت عدول به افراد کند. آیا با فرض یقین زن به اینکه می داند تا آخر وقت پاک نمی شود. چگونه نیّت عمره تمتع کند؟ ملاک چیست؟
- شخصی در رکعت آخر نماز جماعت، در حالی که امام جماعت مشغول تشهد است رسیده، آیا راهی برای درک ثواب نماز جماعت برای او وجود دارد؟
- آیا وضو گرفتن قبل از وقت به نیت نماز صحیح است؟
- شخصی در آخر وقت نماز می خواند، به طوری که اگر نماز را با آرامی و همراه با مستحبات بخواند مقداری از آن در خارج وقت واقع می شود، وظیفه او چیست؟
- کسی که وظیفه اش نشسته نماز خواندن است آیا قبل از شروع به حمد رکعت دوّم مستحب است بگوید: (بحول الله و قوته اقوم واقعد)؟ در رکعت سوم و چهارم چطور؟
- کسی که وظیفه اش خواندن نماز بطور نشسته است مثل بیمار، نسبت به نافله هایی که دو رکعت نشسته آن معادل یک رکعت ایستاده است، چه وظیفه ای دارد؟
- آیا در شبهای مهتابی لازم است بعد از اذان صبح مقداری خواندن نماز صبح را تأخیر انداخت تا روشنی صبح بر نور ماه غلبه محسوس پیدا کند؟
- مأمومی که در رکعت سوم نماز مغرب یا عشا به امام اقتدا می کند و تکلیفش خواندن حمد و سوره است، آیا باید آنها را بلند بخواند یا آهسته؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] شخصی به حمّام میرود، پس از غسل شک میکند که آیا وقت برای ادای صلات هست که نیّت ادا کند، یا وقت گذشته و باید نیّت قضا کند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا در هنگام تنگی وقت نماز، مثلاً ده دقیقه آخر وقت، نیّت نماز عوض می‌شود؟ آیا باید حتماً این نیّت ذکرشود؟
- [آیت الله خامنه ای] چه مقدار از نماز اگر در وقت ادا واقع شود، نیت ادا صحیح است؟ در صورت شک در این که این مقدار، داخل وقت واقع شده یا خیر، وظیفه چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر ندانیم وقت نماز گذشته است یا خیر در خواندن نماز چگونه باید نیت کنیم؟
- [سایر] فلسفه نماز آیات هنگام گرفتن خورشید و ماه چیست؟
- [سایر] با سلام. آیا نماز آیات باید بلافاصله بعد از گرفتگی خورشید و ماه و یا زلزله یا رعد و برقی که به واسطه آن نماز واجب شود، باید بجا آورده شود؟و اگر بجا آورده نشود بعد از آن باید به نیت ادا خواند یا قضا؟
- [آیت الله بهجت] اگر دو نفر در رکعت دوم به جماعت ملحق شوند، پس از تمام شدن نماز جماعت، یکی از این دو نفر می تواند دو رکعت باقی مانده نماز را به دیگری اقتدا و نیت جماعت دو نفری بنماید؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی به خیال این که فقط به اندازه خواندن نماز عصر وقت باقی است نماز عصر را بخواند و بعد از آن نماز ظهر را نیز تمام کند و خورشید هنوز غروب نکرده باشد؛ آیا نماز عصر را باید دوباره بخواند یا نه؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی به خیال این که فقط به اندازه خواندن نماز عصر از روز باقی است شروع به نماز عصر بکند و بعد از آن هنوز خورشید غروب نکرده باشد؛ چه کند؟
- [آیت الله خامنه ای] همانطور که می دانید، وضعیت هلال در آخر یا اول ماه به یکی از حالت های زیر است: 1. غروب هلال قبل از غروب خورشید باشد. 2. غروب هلال مقارن با غروب خورشید باشد. 3. غروب هلال بعد از غروب خورشید باشد. لطفاً بیان فرمایید کدام یک از حالات سه گانه فوق را می توان برای تعیین اول ماه به حساب آورد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیّت ادا بخواند ولی نباید عمداً نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد.
- کسی که مسافر است اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت دارد باید نماز ظهر و عصر را بخواند، ولی اگر کمتر وقت دارد باید فقط عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند، و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت دارد باید نماز مغرب و عشا را بخواند ولی اگر کمتر وقت دارد باید فقط عشا را بخواند و بعداً مغرب را بدون نیّت اداء و قضا بجا آورد، و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است باید فوراً نماز مغرب را به نیّت ادا به جا آورد.
- کسی که مسافر نیست اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد باید نماز ظهر و عصر هردو را بخواند، ولی اگر کمتر وقت دارد باید فقط نماز عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند، و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت دارد باید نماز مغرب و عشا را بخواند، ولی اگر کمتر وقت دارد باید اول نماز عشا را به نیت ادا بخواند و بعداً نماز مغرب را بخواند و بنابر احتیاط واجب در نماز مغرب نیت ادا و قضا ننماید.
- اگر زن در آخر وقت نماز از خون پاک شود و به اندازه غسل و مقدمات دیگر نماز مانند تهیّه کردن لباس یا آب کشیدن آن و خواندن یک رکعت نماز یا بیشتر از یک رکعت وقت داشته باشد، باید نماز را بخواند و اگر نخواند باید قضای آن را بجا آورد.
- اگر به خیال این که به اندازه تهیه مقدمات نماز و خواندن یک رکعت وقت ندارد نماز نخواند و بعد بفهمد وقت داشته، باید قضای آن نماز را بجا آورد.
- موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند اینها اتّفاق می افتد، انسان باید فوراً نماز آیات را بخواند و اگر نخواند معصیت کرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
- اگر مسافر بداند که مثلاً ده روز یا بیشتر، به آخر ماه مانده و قصد کند که تا آخر ماه در جائی بماند باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نداند تا آخر ماه چقدر مانده و قصد کند که تا آخر ماه بماند باید نماز را شکسته بخواند اگرچه از موقعی که قصد کرده تا آخر ماه ده روز یا بیشتر باشد.
- اگر به واسطه عذری نماز مغرب یا نماز عشا را تا نصف شب نخواند بنابر احتیاط واجب باید تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیّت ادا و قضا کند بجا آورد. وقت نماز صبح
- وقت مخصوص و مشترک که معنی آن در مسأله پیش گفته شد برای اشخاص فرق می کند مثلاً اگر به اندازه خواندن دو رکعت نماز از اوّل ظهر بگذرد وقت مخصوص نماز ظهر کسی که مسافر است تمام شده و داخل وقت مشترک می شود، و برای کسی که مسافر نیست باید به اندازه خواندن چهار رکعت از اوّل ظهر بگذرد.
- اگر انسان به گفته منجّمین و کسانی که از روی قاعده علمی وقت گرفتن خورشید و ماه را می دانند، اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته، باید نماز آیات را بخواند و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه می گیرد و فلان مقدار طول می کشد و انسان به گفته آنان اطمینان پیدا کند باید به حرف آنان عمل نماید، مثلاً اگر بگویند آفتاب فلان ساعت شروع به بازشدن می کند نباید نماز آیات را تا آن وقت تأخیر بیندازد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد ولی انسان نماز را نخواند ، تابه اندازة خواندن یک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد باید نیت ادا کند بلکه اگر مدت گرفتن آنها به اندازة خواندن یک رکعت هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند و ادا است .
- [آیت الله بهجت] اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد ولی انسان نماز را نخواند، تا وقتی که به اندازه خواندن یک رکعت به وقتِ باز شدن مانده باشد، باید نیت ادا کند.
- [امام خمینی] اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه بیشتر از خواندن یک رکعت باشد ولی انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن یک کعت به آخر وقت آن مانده باشد باید نیت ادا کند بلکه اگر مدت گرفتن آنها به اندازه خواندن یک رکعت هم باشد بنابر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند و ادا است.
- [آیت الله خوئی] اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه به اندازة خواندن یک رکعت نماز یا کمتر باشد، وجوب نماز آیات در این صورت مبنی بر احتیاط است و اگر مدت گرفتن آنها بیشتر باشد ولی انسان نماز را نخواند، تا به اندازة خواندن یک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد در این صورت نماز آیات واجب و ادا است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه به اندازه خواندن یک رکعت نماز یا کمتر باشد؛ وجوب نماز آیات در این صورت مبنی بر احتیاط است و اگر مدت گرفتن آنها بیشتر باشد ولی انسان نماز را نخواند؛ تا به اندازه خواندن یک رکعت به آخر وقت آن مانده باشد؛ در این صورت نماز آیات واجب و ادا است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه به اندازه خواندن یک رکعت نماز باشد، نمازی که می خواند ادا است. و هم چنین است اگر مدت گرفتن آنها بیشتر باشد ولی انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن یک رکعت به باز شدن تمام قرص مانده باشد. ولی اگر مدت گرفتن ماه یا خورشید به اندازه خواندن یک رکعت نباشد بنابر احتیاط نیت ادا و قضا نکند و به قصد ما فی الذمه نماز را به جا آورد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه به اندازه خواندن یک رکعت نماز یا کمتر باشد نماز ایات واجب و ادا است و همچنین است اگر مدت گرفتن انها بیشتر باشد ولی انسان نماز را نخواند تا به اندازه خواندن یک رکعت یا کمتر از ان به اخر وقت مانده باشد
- [آیت الله سیستانی] اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه، بهاندازه خواندن یک رکعت نماز یا کمتر باشد، نمازی که میخواند ادا است، و همچنین است اگر مدت گرفتن آنها بیشتر باشد. ولی انسان نماز را نخواند تا بهاندازه خواندن یک رکعت یا کمتر به آخر وقت آن مانده باشد، در این صورت نماز آیات واجب و اداء است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر خواندن نماز آیات را به قدری تأخیر بیندازد که تا باز شدن خورشید یا ماه به اندازه یک رکعت وقت باقی مانده باشد، باید نیّت ادا کند؛ ولی اگر کمتر از یک رکعت به شروع باز شدن باقی مانده باشد، بنابر احتیاط واجب نباید نیّت ادا و قضا کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر مدت گرفتن خورشید یا ماه به اندازهی خواندن یک رکعت نماز یا کمتر باشد، نمازی که میخواند اداست و همچنین است اگر مدت گرفتن آنها بیشتر باشد، ولی انسان نماز را نخواند تا به اندازهی خواندن یک رکعت به آخرِ وقتِ آن مانده باشد.