روزه مستحبی
روزه مستحب از اقسام روزه است و ازاحکام آن در باب صوم سخن گفتهاند.
اگر در روزه واجب معینی مثل روزه رمضان از نیت روزه گرفتن برگردد، روزه اش باطل است ولی چنانچه نیت کند که چیزی را که روزه را باطل می کند انجام دهد در صورتی که آن را انجام ندهد روزه اش صحیح است. همین طور در روزه مستحبی و روزه واجب غیر معین اگر پیش از ظهر بعد از این که از نیت روزه برگشت دوباره نیت روزه کند، روزه او صحیح است.
چیزهایی که روزه را باطل می کند
عنوان مسئله:
اگر در روزه واجب معینی مثل روزه رمضان از نیت روزه گرفتن برگردد، روزه اش باطل است ولی چنانچه نیت کند که چیزی را که روزه را باطل می کند انجام دهد در صورتی که آن را انجام ندهد روزه اش صحیح است. همین طور در روزه مستحبی و روزه واجب غیر معین اگر پیش از ظهر بعد از این که از نیت روزه برگشت دوباره نیت روزه کند، روزه او صحیح است.
چیزهایی که روزه را باطل می کند
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی که در ماه مبارک رمضان مسافر است برای اینکه بتواند روزه بگیرد اگر قبل از ظهر به حدّ ترخص بیاید و نیت روزه کند و همین که ظهر شد از همانجا مجدداً مسافرت کند، آیا روزه اش صحیح است یا نه؟
- کسانی که به جهت عذری مثل بیماری یا سفر، روزه ماه رمضان را نگرفته و می دانند تا رمضان سال آینده، قضای روزه ها را نمی گیرند، آیا صحیح است کفاره و فدیه آنها را بعد از ماه رمضان بدهند؟
- اگر شخصی در ماه مبارک رمضان هنگام مراجعت از سفر، پیش از ظهر به حدّ ترخّص وطنش یا جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند برسد، ولی بعد از ظهر به وطن یا محلّی که می خواهد بماند برسد، و کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، آیا روزه آن روز بر او واجب است یا نه؟
- شخصی در ماه مبارک رمضان قبل از ظهر از وطنش یا از محل اقامه خود حرکت می کند و خروج او از حد ترخّص بعد از ظهر انجام می شود. آیا روزه آن روز بر او واجب است یا نه؟
- شخصی برای قضای روزه ماه رمضان اجیر شده و بعد از ظهر افطار کرده، آیا کفاره دارد؟
- آیا غلط خواندن قرآن، در ماه مبارک رمضان روزه را باطل می کند یا خیر؟
- شخصی در مدینه منوره مسافر است و روزه قضای ماه رمضان نیز دارد، آیا برای قضای حاجت می تواند سه روز روزه مستحبی بگیرد؟ و آیا می تواند این سه روز را با فاصله بگیرد؟
- آیا صحیح است که شخص نذر کند که روزه قضایی ماه رمضان خود را در سفر بگیرد؟
- کسی که در ماه مبارک رمضان برای گرفتن یک ماه روزه نیت می کند، اما نمی تواند همه آن را بگیرد، چه حکمی دارد؟
- بر پیرمرد و پیرزنی که روزه واجب نیست و باید فدیه، یعنی مدّ طعام، بدهند، آیا می توانند بعد از ماه رمضان فدیه را بدهند یا باید تا ماه رمضان سال آینده صبر کنند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا در نیّت روزه ماه رمضان باید معیّن کنیم که روز چندم ماه رمضان را روزه میگیریم؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا در نیّت روزه ماه رمضان باید معیّن کنیم که روز چندم ماه رمضان را روزه می گیریم و اگر مثلاً نیّت روزه روز اول ماه مبارک رمضان کردیم بعد روشن شد روز دوّم بوده است روزه چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] می دانیم اگر در یوم الشّک که نمی داند آخر شعبان است یا اوّل ماه رمضان نیّت رمضان کند، روزه ی آن روز باطل است. آیا در مسأله ی فوق تفاوتی بین این که قبل از ظهر یا بعد از ظهر بفهمند وجود دارد به این که اگر ساعت 9 صبح فهمیده باشد که ماه رمضان است و تجدید نیّت کرد، آیا باز هم روزه ی آن روز باطل است و اگر باطل است، آیا می تواند افطار کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر یوم الشک بین آخر شعبان و اول رمضان را به نیّت شعبان روزه گرفت، سپس نیّت افطار کرد و قبل از ظهر یا قبل از افطار معلوم شد که رمضان بوده، در این صورت اگر نیّت رمضان کند روزه اش صحیح است؟ وظیفه چیست؟
- [آیت الله بروجردی] شخص در ماه رمضان پس از نیّت روزه و طلوعِ فجر، مسافرت نمود و مفطری به جا نیاورد و قبل از ظهر از سفر برگشت به وطن خود، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله مظاهری] اگر نیت روزه قضای ماه رمضان، قبل از ظهر واقع شود، کافی است؟
- [آیت الله بروجردی] هر گاه شخص پیش از ظهر چهار فرسخ برود و همان روز پیش از ظهر برگردد در صورتی که منافاتِ صوم را به عمل نیاورده نیّت روزه کند، روزه او صحیح است یا خیر؟
- [سایر] اگر شب اول ماه رمضان، نیت روزه را فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، تکلیف روزه او چیست؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر یوم الشک بین آخر شعبان و اول رمضان را به نیّت شعبان روزه گرفت، سپس نیّت افطار کرد و قبل از ظهر یا قبل از افطار معلوم شد که رمضان بوده است؛ در این صورت، اگر نیّت رمضان کند روزهاش صحیح است؟
- [آیت الله مظاهری] کسی در غیر ماه رمضان نیت کرده که اگر روزه واجبی بر عهده من باشد، این روزه قضای آن و در غیر این صورت، روزه مستحبی باشد. اولاً، آیا چنین نیتی صحیح است؟ ثانیاً، اگر بعد از ظهر همان روز عمداً روزه خود را افطار کرد، حکم روزه او چیست و آیا وظیفهای دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر روزی را که شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان به نیت روزه قضاء یا روزه مستحبی و مانند آن روزه بگیرد، و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است باید نیت روزه رمضان کند، و لو اینکه بعد از ظهر ملتفت شود، و اگر به نیت رمضان روزه بگیرد باطل است و لو اینکه در واقع رمضان باشد.
- در روزه واجب معین مثل رمضان از اول شب تا اذان صبح هر وقت نیت روزه فردا بکند اشکال ندارد، وآنچه مهم است این است که مقارن با اذان صبح نیت روزه ولو ارتکازاً (به این نحو که اگر از او بپرسند بگوید روزه هستم) و اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است یا واجب معین دیگر، و پیش از ظهر ملتفت شود چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد باید نیت کند و روزه او صحیح است، و اگر کاری که روزه را باطل می کند انجام داده باشد، یا بعد از ظهر ملتفت شود روزه او باطل می باشد ولی باید تا مغرب کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد، و بعداً آن روزه را قضاء نماید. اما وقت روزه مستحبی از اول شب است تا موقعی که به اندازه نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد، که اگر تا این وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و نیت روزه مستحبی کند روزه او صحیح است.
- اگر بخواهد غیر روزه رمضان روزه دیگری بگیرد باید آنرا معین نماید مثلاً نیت کند که روزه قضاء یا روزه نذر می گیرم، ولی در ماه رمضان لازم نیست نیت کند که روزه ماه رمضان می گیرم، بلکه اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیت کند، روزه ماه رمضان حساب می شود.
- اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است و پیش از ظهر ملتفت شود; چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام داده باشد، یا بعداز ظهر ملتفت شود که ماه رمضان است روزه او باطل می باشد، ولی باید در ماه رمضان تا مغرب کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد، و بعد از رمضان هم قضا آن را بگیرد.
- کسی که برای بجا آوردن روزه میتی اجیر شده اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد، ولی کسی که روزه قضا دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد، و اگر روزه واجب دیگری دارد بنابر احتیاط واجب نمی تواند روزه مستحبی بگیرد، و چنانچه فراموش کند و روزه مستحبی بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید روزه مستحبی او بهم می خورد، می تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند، و اگر بعد از ظهر ملتفت شود روزه او باطل است، و اگر بعد از مغرب یادش بیاید روزه اش صحیح است.
- اگر قضای روزه چند ماه رمضان بر او واجب باشد و در نیّت معیّن نکند روزه ای را که می گیرد قضای کدام ماه رمضان است، قضای سال اوّل حساب می شود.
- اگر بداند که روزه است، و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معین باشد، بنابر احتیاط واجب باید دوباره غسل کند، و روزه را هم باید بنابر احتیاط واجب قضا نماید، و اگر روزه مستحب یا روزه واجبی باشد که مثل روزه کفّاره وقت معینی ندارد، غسل صحیح و روزه بنابر احتیاط واجب باطل می باشد.
- اگر در روزه مستحب یا واجب غیر رمضان و قضای آن تا اذان صبح جنب بماند روزه اش صحیح است چه وقت آن معین باشد و چه نباشد.
- اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از اذان صبح تا آن وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، باید نیت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد، و چنانچه بعد از ظهر خوب شود روزه آن روز بر او واجب نیست و باید بعداً آن را قضا کند.
- روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان است یا اول رمضان، واجب نیست روزه بگیرد، و اگر بخواهد روزه بگیرد نمی تواند نیت روزه رمضان کند، ولی اگر نیت روزه قضاء و مانند آن بنماید چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده از رمضان حساب می شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر در روزه واجب معینی مثل روزه رمضان از نیت روزه گرفتن برگردد، روزه اش باطل است، ولی چنانچه نیت کند که چیزی را که روزه را باطل می کند بجا آورد در صورتی که آن را انجام ندهد، روزه اش باطل نمی شود.
- [آیت الله سبحانی] اگر در روزه واجب معیّنی مثل روزه رمضان از نیت روزه گرفتن برگردد روزه اش باطل است و همچنین است اگر نیت کند که چیزی را که روزه را باطل می کند به جا آورد، خواه آن را انجام بدهد یا ندهد، روزه اش باطل می شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که پیش از اذان صبح بدون نیت روزه خوابیده است اگر پیش از ظهر بیدار شود و نیت روزه کند چنانچه روزه واجبی باشد که وقت ان معین است چه روزه ماه رمضان و چه غیر ان مثل این که نذر کرده باشد روز معینی را روزه بگیرد صحت روزه اش محل اشکال است و اگر روزه واجبی باشد که وقت معین ندارد صحیح است و در صورتی که بعد از ظهر بیدار شود نمی تواند نیت روزه واجب کند هر چند غیر معین باشد ولی در قضای روزه ماه رمضان عدم جواز بعد از ظهر تا عصر بنابر احتیاط است
- [آیت الله سیستانی] اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است و پیش از ظهر ملتفت شود، چنانچه کاری که روزه را باطل میکند انجام داده باشد، روزه او باطل میباشد. ولی باید تا مغرب کاری که روزه را باطل میکند انجام ندهد، و بعد از رمضان هم آن روزه را قضا نماید. و اگر بعد از ظهر ملتفت شود که ماه رمضان است بنا بر احتیاط واجب نیت روزه کند رجاءً و بعد از رمضان هم آن را قضا کند. و اما اگر پیش از ظهر ملتفت شود و کاری که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد باید نیت روزه کند و روزهاش صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که برای به جا اوردن روزه میتی اجیر شده اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد ولی کسی که روزه قضای ماه رمضان دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و همچنین بنابر احتیاط واجب اگر روزه واجب دیگری داشته باشد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید روزه مستحبی او باطل است و می تواند نیت خود را به روزه واجب غیر معین برگرداند ولی به روزه واجب معین محل اشکال است و اگر بعد از ظهر ملتفت شود نمی تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند هر چند غیر معین باشد و این حکم در قضای روزه ماه رمضان بعد از زوال تا عصر بنابر احتیاط است و اگر بعد از مغرب یادش بیاید روزه اش صحیح است
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که برای بجا آوردن روزه میّتی اجیر شده، روزه مستحبّی بگیرد، اشکال ندارد؛ ولی کسی که روزه قضای رمضان به ذمّه دارد، نمیتواند روزه مستحبّی بگیرد و اگر روزه واجب غیر معیّن دیگری نیز به ذمّه داشته باشد، بنابر احتیاط واجب همین حکم را دارد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحبّی بگیرد، در صورتی که پیش از ظهر به خاطر آورد، روزه مستحبّی او به هم میخورد و میتواند نیّت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر متوجّه شود، روزه او باطل است و اگر بعد از مغرب به خاطر آورد، روزه او صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در روزه واجب معینی مثل روزه ماه رمضان از نیت امساک برای خدا برگردد یا مردد شود که برگردد و یا این که قصد کند مفطری از مفطرات را انجام دهد یا مردد شود در انجام مفطر روزه اش باطل می شود اگر چه از قصدی که کرده توبه نماید و به نیت روزه برگردد و کاری هم که روزه را باطل می کند انجام ندهد
- [آیت الله سبحانی] اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معیّن دیگری بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر کرده باشد که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیت نکند، روزه اش باطل است و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند، انجام نداده باشد و فوراً نیت کند روزه او صحیح وگرنه باطل می باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر کرده باشد که روز معینی را روزه بگیرد، چنان چه عمداً تا اذان صبح نیت نکند، روزه اش باطل است و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، چنان چه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد، و بدون تأخیر نیت کند روزه او صحیح و گرنه باطل می باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد؛ مثلا نذر کرده باشد که روز معینی را روزه بگیرد؛ چنانچه عمدا تا اذان صبح نیت نکند؛ روزه اش باطل است و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است؛ یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید؛ چنانچه کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و نیت کند؛ روزه او صحیح و گرنه باطل می باشد.