احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر شک کند که با آب باران یا با دلو و موتور و پمپ آبیاری شده، بیست یک (201) بر او واجب می شود و احتیاط مستحب آن است که ده یک (101) بدهد.
عنوان مسئله:
اگر شک کند که با آب باران یا با دلو و موتور و پمپ آبیاری شده، بیست یک (201) بر او واجب می شود و احتیاط مستحب آن است که ده یک (101) بدهد.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] آیا زکات گندمی که با کشیدن آب به وسیله سطل از چاه، آبیاری شده، با زکات گندمی که با کشیدن آب توسط موتور آب از چاه آبیاری شده، تفاوت دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] در روستای ما گندم بیشتر با آب چاه آبیاری می شود البته تا عید با آب باران آبیاری می شود حکم زکات ما چگونه است؟ مثلاً در 40 تن گندم چقدر باید زکات داد؟
- [آیت الله خامنه ای] جایی که ساکن هستیم، بیشتر اوقات آب به واحد ما نمی رسد. مجبوریم موتور پمپ حبابی را دقیقاً سر راه لوله آب نصب کنیم، تا هرگاه آب ضعیف بود آنرا پمپاژ کند. مدتی است متوجه شدم که موتور دارای شیر یکطرفه است و هربار حباب خود را پر کرده و زمانی که آب را به بالا پمپاژ می کند، توسط شیر یکطرفه خود، آب شهر را قطع می کند در اینصورت آب لوله ما کُر است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در مورد درختانی که احتیاج به آبیاری ندارند و از آب باران یا رطوبت زمین استفاده میکنند، آیا معامله مساقات صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی ده ساعت از آب چاه عمیقی را یک ساله اجاره داده است. مالکین بعد از شش ماه، چاه دیگری با عمق بیشتر کنار آن چاه حفر کرده و دستگاه موتور و پمپ را از چاه اوّل برداشته و روی چاه دوّم گذاشتهاند. اکنون از چاه دوّم دو برابر چاه قبل آب خارج می‌شود. آیا مستأجر در شش ماه دوّم که از آب بیشتری استفاده کرده، باید اجاره بیشتری بدهد؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی زمین زراعی موقوفه ای را که با آب باران آبیاری می شده به مبلغ معیّنی اجاره کرده است ولی با توجه به اینکه بر اثر اتکاء به آب باران محصول کمی داشته، مبادرت به تبدیل آن به زمین آبی نموده و برای این کار مبالغ زیادی خرج کرده است، آیا با این وضعیت، او باید اجاره زمین آبی را بپردازد یا اجاره زمین دیمی را که با آب باران آبیاری می شود؟ و اگر این کار با کمک بخش دولتی انجام گرفته باشد چه حکمی دارد؟ و اگر واقف در وقف آن کیفیت مصرف اجاره را مشخص کرده باشد، به این صورت که مال الاجاره سالانه برای برپایی مجلس عزاداری حضرت سیدالشهداء(علیه السلام) به مدّت ده روز مصرف شود، آیا باید مال الاجاره در خصوص موردی که واقف معیّن کرده مصرف شود؟ و در صورتی که متولّی موقوفه از گرفتن اجاره زمین از مستأجر خودداری کند، آیا جایز است آن را به اداره اوقاف بپردازد؟
- [سایر] مفهوم عبارات ( احتیاط واجب، احتیاط مستحب، اقرب و اقوی) چیست؟
- [سایر] تفاوت احتیاط واجب و احتیاط مستحب را بیان کنید؟
- [سایر] احتیاط واجب و مستحب را توضیح دهید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مفاهیم احتیاط واجب و مستحبّ را توضیح فرمائید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر گندم و جو و خرما و انگور، هم از آب باران و نهر مشروب شود و هم از آب دلو و موتور و پمپ استفاده کند، چنانچه طوری باشد که عرفاً بگویند با دلو و موتور مثلا آبیاری شده نه باران، زکات آن بیست یک است (201) و اگر عرفاً بگویند با آب باران مثلا آبیاری شده نه دلو، زکات آن ده یک (101) است.
- اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران یا نهر مشروب شود و به آب دلو و موتور و پمپ محتاج نباشد ولی با آب دلو و موتور هم آبیاری شود لیکن آب دلو و موتور تأثیری در زیاد شدن محصول نداشته باشد، زکات آن ده یک (101) است، و اگر با دلو و موتور آبیاری شود و به آب نهر یا باران محتاج نباشد ولی با آب نهر یا باران هم مشروب شودلیکن درزیاد شدن محصول تأثیری نگذارد، زکات آن بیست یک (201) است.
- اگر گندم و جو و خرما و انگور از آب باران یا نهر مشروب شود یا مثل زراعتهای مصر از رطوبت زمین استفاده کند زکات آن ده یک (101) است، و اگر با دلو و موتور و پمپ از چاههای عمیق و نیمه عمیق که فعلا متداول است آبیاری شود زکات آن بیست یک (201) است. و اگر مقداری از باران یا نهر یا رطوبت زمین استفاده کند و بهمان مقدار از آبیاری با دلو و موتور و پمپ استفاده نماید، زکات نصف آن ده یک (101) و زکات نصف دیگر آن بیست یک (201) می باشد یعنی از چهل قسمت سه قسمت آن را بابت زکات بپردازد.
- اگر زراعتی را با دلو و یا موتور یا پمپ آبیاری کند و در زمینی که پهلوی آن است زراعتی کنند، که از رطوبت آن زمین استفاده نماید و محتاج به آبیاری نشود، زکات زراعتی که با دلو آبیاری شده بیست یک (201) و زکات زراعتی که پهلوی آن است ده یک (101) می باشد.
- آبی که عین نجاست مثل خون یا بول در آن ریخته و بو یا رنگ یا مزّه آن را تغییر داده، چنان که به کر یا جاری متصل شود، یا باران بر آن ببارد، یا باد، باران را در آن بریزد، یا آب باران در موقع باریدن از ناودان در آن جاری شود و تغییر آن از بین برود پاک می شود. ولی بنا بر احتیاط واجب باید آب باران یا کر یا جاری با آن مخلوط گردد.
- درختانی که از آب باران یا رطوبت زمین استفاده می کنند و به آبیاری احتیاج ندارند اگر به کارهای دیگر مانند بیل زدن و کود دادن و سمپاشی که موجب زیاد شدن یا مرغوبیّت میوه می شود احتیاج داشته باشند معامله مساقات در آن صحیح است. ولی چنانچه آن کارها در زیاد شدن یا مرغوبیّت میوه تأثیری نداشته باشند معامله مساقات اشکال دارد.
- کسی که می ترسد که اگر وضو بگیرد، مریض شود یا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند چنانچه وضو بگیرد وضویش بنابر احتیاط واجب باطل است ولی اگر نداند که آب برای او ضرر دارد و وضو بگیرد و بعد بفهمد که ضرر داشته، وضویش صحیح است، اگرچه احتیاط مستحب آن است که با آن وضو نماز نخواند و تیمم کند و چنانچه با آن وضو نماز خوانده احتیاط مستحب آن است که دوباره آن را اعاده نماید.
- اگر در بین یازده ماه طلا و نقره ای را که دارد با طلا یا نقره یا چیز دیگر عوض نماید یا آنها را آب کند، زکات بر او واجب نیست، ولی اگر برای فرار از دادن زکات آنها را تبدیل کند، احتیاط مستحب آن است که زکات را بدهد.
- اگر شک کند زکاتی را که بر او واجب بوده داده یا نه باید زکات را بدهد هر چند شک او برای زکات سالهای پیش باشد.
- اگر برای کشیدن آب از چاه دلو و ریسمان و مانند اینها لازم دارد و مجبور است بخرد یا کرایه نماید، اگرچه قیمت آن چندین برابر معمول باشد، باید تهیه کند. و همچنین است اگر آب را به چندین برابر قیمت بفروشند. ولی اگر تهیه آنها به قدری پول می خواهد که نسبت به حال او آن مقدار ضرر دارد، واجب نیست تهیه نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شک کند که آبیاری با آب باران شده یا آبیاری به دلو ، بیست یک بر او واجب می باشد
- [امام خمینی] اگر شک کند که آبیاری با آب باران شده یا آبیاری به دلو،بیست یک بر او واجب می شود.
- [آیت الله بروجردی] اگر شک کند که آبیاری با آب باران و آب دلو به یک اندازه بوده یا آب باران غلبه داشته، میتواند از نصف آن ده یک و از نصف دیگر آن بیست یک بدهد و نیز اگر شک کند که هر دو به یک اندازه بوده، یا آبیاری با دلو غلبه داشته، میتواند زکات تمام آن را بیست یک بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر گندم و جو و خرما و انگور، هم از آب باران مشروب شود وهم از آب دلو ومانند آن استفاده کند، چنانچه طوری باشد که بگویند آبیاری با دلو ومانند آن غلبه داشته، زکاْ آن بیست یک است و اگر بگویند آبیاری با آب نهر وباران غلبه داشته، زکاْ آن ده یک است، بلکه اگر نگویند آب باران ونهر غلبه داشته، ولی آبیاری با آب باران ونهر بیشتر از آب دلو ومانند آن باشد بنابر احتیاط واجب زکاْ آن ده یک میباشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شک کند که آبیاری با آب باران و آب دلو به یک اندازه بوده یا آب باران غلبه داشته، می تواند از نصف آن ده یک و از نصف دیگر آن بیست یک بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شک کند که آبیاری با آب باران و آب دلو به یک اندازه بوده یا آب باران غلبه داشته، میتواند از نصف آن ده یک، و از نصف دیگر آن، بیست یک بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شک کند که آبیاری با آب باران وآب دلو به یک اندازه بوده یا آب باران غلبه داشته، میتواند از نصف آن ده یک و از نصف دیگر آن بیست یک بدهد اگرچه احتیاط مستحبّ ده یک دادن است و نیز اگر شک کند که هر دو به یک اندازه بوده، یا آبیاری با دلو غلبه داشته، میتواند زکاْ تمام آن را بیست یک بدهد اگرچه احتیاط مستحبّ آن است که از نصف آن ده یک و از نصف دیگر آن بیست یک بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر گندم، جو، خرما و انگور، هم از آب باران آبیاری شود و هم از آب دلو و مانند آن استفاده کند، چنانچه به گونهای باشد که بگویند آبیاری با دلو و مانند آن غلبه داشته، زکات آن (یک بیستم) است و اگر بگویند آبیاری با آب نهر و باران غلبه داشته، زکات آن (یک دهم) است؛ بلکه اگر نگویند آب باران و نهر غلبه داشته ولی آبیاری با آب باران و نهر بیشتر از آب دلو و مانند آن باشد، بنابر احتیاط مستحب زکات آن (یک دهم) است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر گندم، جو، خرما و انگور با آب باران و نهر آبیاری شود و به آب دلو و مانند آن محتاج نباشد، ولی با آب دلو نیز آبیاری شود و آب دلو به زیاد شدن محصول کمک نکند، زکات آن (یک دهم) است و اگر با دلو و مانند آن آبیاری شود و به آب نهر و باران محتاج نباشد، ولی با آب نهر و باران نیز آبیاری شود و آنها به زیاد شدن محصول کمک نکنند، زکات آن (یک بیستم) است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر گندم و جو و خرما و انگور ، هم از آب باران مشروب شود و هم از آب دلو و مانند آن استفاده کند ، چنانچه طوری باشد که بگویند آبیاریبا دلو و مانند آن غلبه داشته ، زکوه آن بیست یک است و اگر بگویند آبیاری با آب نهر و باران غلبه داشته ، زکوه آن ده یک است ؛ بلکه اگر نگویند آب باران و نهر غلبه داشته ولی آبیاری با آب باران و نهر بیشتر از آب دلو و مانند آب باشد ، بنابر احتیاط واجب زکوه آن ده یک می باشد . و اگر عرفأ بگویند با هر دو آبیاری شده ، زکوه آن سه چهلم است .