ابیاری
آبیارى به آب دادن به زمینی که در آن چیزی می روید اطلاق می گردد که فقهاء از آبیاری، به مناسبت در باب‌هاى زکات، تجارت، مساقات، نکاح و احیاء موات سخن گفته‌اند.
آیا زکات گندمی که با کشیدن آب به وسیله سطل از چاه، آبیاری شده، با زکات گندمی که با کشیدن آب توسط موتور آب از چاه آبیاری شده، تفاوت دارد؟
در هر دو فرض مذکور، در مقدار زکات فرقی نیست و مقدار آن، یک بیستم است.
در هر دو فرض مذکور، در مقدار زکات فرقی نیست و مقدار آن، یک بیستم است.
عنوان سوال:
آیا زکات گندمی که با کشیدن آب به وسیله سطل از چاه، آبیاری شده، با زکات گندمی که با کشیدن آب توسط موتور آب از چاه آبیاری شده، تفاوت دارد؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آبیاری با آب چاه، آب قنات، آب چشمه یا آب رودخانه، در مقدار زکات مؤثر است یا خیر؟
- کسی که وسیله نقلیه، مانند موتور یا ماشین سواری، برای خودش تهیه میکند، ولی به جهت مانعی، تا یک سال نمیتواند از وسیله نقلیه استفاده کند، آیا باید خمسش را بدهد؟
- آب چاهی که با پمپ کشیده و در جوی آب جاری میشود، در حکم آب چاه است یا آب جاری؟
- اگر درخت یا زراعت را با آب متنجّس آبیاری کنند، ثمره آن پاک است یا نجس؟
- آیا زوجه بعد از وفات همسر از آب چاه عمیق یا قنات ارث میبرد یا خیر؟
- آیا میتوانیم در وضو، موقع شستن دست، به جای آب ریختن و دست کشیدن، دستمان را زیر شیر آب بگیریم؟
- آیا چشم انسان با ریختن قطره نجس در آن، متنجّس میشود و آب کشیدن لازم دارد یا از باطن بدن محسوب میشود و با برطرف شدن قطره نجس، پاک میشود و آب کشیدن لازم ندارد؟
- بدن شخصی نجس است و آبی دارد که فقط برای آب کشیدن بدنش کافی است؛ ولی او به جای آب کشیدن بدن، وضو میگیرد و با بدن نجس نماز میخواند، حکم وضو و نماز او چیست؟
- آبی که هنگام غسل دادن میّت و قبل از پایان سه غسل از بدن میّت جدا میشود و به زمین میریزد، پاک است یا نجس؟ اگر نجس است، این آب گاهی به هنگام غسل دادن میّت به وسیله سطل آب، به اطراف پاشیده میشود. آیا بعد از پاک شدن میّت به واسطه سه غسل، زمین اطراف میّت هم پاک میشود؟ حکم لیف و صابونی که قبل از غسل دادن، میّت را با آن میشویند و آن را کنار میگذارند، از جهت پاکی و نجاست چیست؟
- در زمین ملکی خود، چاه عمیقی از منافع بین سال احداث کردم که آب زیادی از آن به دست آمد، آیا خمس دارد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] در روستای ما گندم بیشتر با آب چاه آبیاری می شود البته تا عید با آب باران آبیاری می شود حکم زکات ما چگونه است؟ مثلاً در 40 تن گندم چقدر باید زکات داد؟
- [آیت الله بهجت] جهت آبیاری از آب رودخانه، مبالغی از کشاورزان به عنوان میرابی و لایروبی دریافت می شود که قیمت این آب با آبیاری با موتور مساوی می شود. یعنی برای کشاورز از جهت هزینه فرق نمی کند که از رودخانه استفاده کند یا از موتور. حال سؤال این است که زکات گندم و جو آبیاری شده از این رودخانه 101 است یا 201؟ یا این که باید هزینه ی آبیاری با رودخانه را از مخارج حساب کرد و این زکات را یک دهم حساب نمود؟
- [آیت الله بهجت] کشیدن آب چاه با پمپ و جاری کردن آن در جوی آب، در حکم آب چاه است یا جاری؟
- [آیت الله بهجت] آیا برای آبیاری مزرعه، خریدن آب چاه با خریدن خود چاه از نظر محاسبه در مخارج و کسر کردن از مال زکوی، فرق دارند؟
- [آیت الله بهجت] چاهی، کنار چاه فاضلاب به منظور نظافت و آبیاری مزارع حفر شده است، آیا از آب این چاه برای تطهیر می توان استفاده نمود؟
- [آیت الله بهجت] آیا نصاب زمینی که با آب قنات مشروب می شود با زمینی که با آب چاه و موتور مشروب می شود فرق دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کتاب یا وسیله ای رو در سطل آشغال پیدا کنیم استفاده از آن مجاز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی ده ساعت از آب چاه عمیقی را یک ساله اجاره داده است. مالکین بعد از شش ماه، چاه دیگری با عمق بیشتر کنار آن چاه حفر کرده و دستگاه موتور و پمپ را از چاه اوّل برداشته و روی چاه دوّم گذاشتهاند. اکنون از چاه دوّم دو برابر چاه قبل آب خارج میشود. آیا مستأجر در شش ماه دوّم که از آب بیشتری استفاده کرده، باید اجاره بیشتری بدهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر حیوان حرام گوشتی مانندگربه و غیره به چاه ببفتد و متلاشی شود آیا کشیدن آب چاه لازم است، واگر لازم است لطفاًمقدار آن را مشخص کنید، و اگر موی حیوان در چاه بماند وظیفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] قناتی است به فاصله ی حدود هشتصد متر دورتر از چاه عمیق که حدود چهارصد نفر در آن شریک هستند و یک ششم آن نیز موقوفه اباعبداللّه الحسین علیه السّلام می باشد، هر گاه موتور آب چاه دایما روشن باشد، امکان دارد به قنات خسارت وارد شود. اگر خسارت ثابت شود، چه کسی ضامن است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر گندم، جو، خرما و انگور، هم از آب باران آبیاری شود و هم از آب دلو و مانند آن استفاده کند، چنانچه به گونهای باشد که بگویند آبیاری با دلو و مانند آن غلبه داشته، زکات آن (یک بیستم) است و اگر بگویند آبیاری با آب نهر و باران غلبه داشته، زکات آن (یک دهم) است؛ بلکه اگر نگویند آب باران و نهر غلبه داشته ولی آبیاری با آب باران و نهر بیشتر از آب دلو و مانند آن باشد، بنابر احتیاط مستحب زکات آن (یک دهم) است.
- اگر گندم، جو، خرما و انگور از آب باران و یا مستقیما از آب نهر یا رودخانه یا رطوبت زمین آبیاری شود، زکات آن (یک دهم) محصول است و اگر با دلو یا پمپ و مانند آن آبیاری شود، زکات آن (یک بیستم) محصول است.
- اگر کندن چاه مشقّت نداشته باشد، باید برای تهیه آب چاه بکند.
- کارهایی نظیر احداث راه آب، دیوار کشی و نصب موتور که معمولاً در هر سال تکرار نمیشود، در صورتی که در قرارداد شرط نشده باشد، به عهده مالک باغ میباشد و کارهایی نظیر اصلاح درختان، کندن علفهای هرزه و آبیاری که طبق معمول هر سال تکرار می‌شوند، در صورتی که در قرارداد شرط نشده باشد، به عهده باغبان میباشد.
- اگر زراعتی را با دلو و مانند آن آبیاری کنند و در زمینی که کنار آن است زراعتی کنند که از رطوبت آن زمین استفاده نماید و محتاج به آبیاری نشود، زکات زراعتی که با دلو آبیاری شده، (یک بیستم) و زکات زراعتی که کنار آن است، بنابر احتیاط واجب (یک دهم) میباشد.
- اگر نجاستی در چاه بریزد و بو یا رنگ یا مزه آب آن را تغییر دهد، چنانچه تغییر آب چاه از بین برود، بنابر احتیاط وقتی پاک میشود که با آبی که از چاه میجوشد مخلوط گردد.
- اگر شک کند که آبیاری با آب باران شده یا با دلو و یا در زراعتی که با هر دو آبیاری شده، شک کند که غلبه با آب باران بوده یا با آب دلو، (یک بیستم) بر او واجب میشود، اگرچه احتیاط مستحب این است که (یک دهم) بدهد.
- انسان میتواند خودش یا به وسیله یک نفر امین، زکات را به مصرف طفل یا دیوانه برساند و باید هنگامی که زکات به مصرف آنان میرسد، نیّت زکات کنند و لازم نیست زکات حتما به ولیّ طفل داده شود.
- شروع در عملیات احیا مانند حصار کشیدن اطراف زمین یا کندن چاه یا ایجاد نهر و مانند آن، (تحجیر) است و موجب مالکیت نمیشود، ولی برای تحجیر کننده ایجاد حقّ اولویّت در احیا میکند.
- اگر برای کشیدن آب از چاه، دلو و ریسمان و مانند اینها لازم داشته باشد و مجبور باشد آنها را بخرد یا کرایه نماید، اگرچه قیمت آنها چند برابر معمول باشد، باید تهیّه کند و همچنین اگر آب را به چندین برابر قیمت آن بفروشند، باید آن را بخرد، ولی اگر تهیه آنها به قدری پول بخواهد که نسبت به حال او ضرر یا مشقت داشته باشد، واجب نیست تهیّه نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زراعت با آب باران و نهر مشروب شود و احتیاجی به آب چاه نداشته باشد اما با آن نیز آبیاری گردد و این کار تاثیری در محصول نداشته باشد زکات آن ده یک است و اگر بعکس با آب چاه آبیاری شود و آب باران بر آن ببارد اما تأثیری نگذارد زکات آن بیست یک است.
- [آیت الله سبحانی] اگر گندم و جو و خرما و انگور، هم از آب باران یا مانند آن مشروب شود و هم از آب چاه استفاده کند، چنانچه طوری باشد که بگویند با آب چاه مثلاً آبیاری شده نه باران، زکات آن بیست یک است، و اگر بگویند با آب باران آبیاری شده نه چاه مثلاً زکات آن ده یک است. و احتیاط آن است که در نصف ده یک و در نصف دیگر بیست یک زکات بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران یا نهر مشروب شود و به آب دلو و موتور و پمپ محتاج نباشد ولی با آب دلو و موتور هم آبیاری شود لیکن آب دلو و موتور تأثیری در زیاد شدن محصول نداشته باشد، زکات آن ده یک (101) است، و اگر با دلو و موتور آبیاری شود و به آب نهر یا باران محتاج نباشد ولی با آب نهر یا باران هم مشروب شودلیکن درزیاد شدن محصول تأثیری نگذارد، زکات آن بیست یک (201) است.
- [آیت الله بهجت] اگر گندم، جو، خرما و انگور از آب باران یا نهر آبیاری شود یا مثل زراعتهای مصر از رطوبت زمین استفاده کند، زکات آن (ده یک) است، و اگر با دست، همچون دلو و موتور آب و مانند آن آبیاری شود، زکات آن (بیست یک) است و اگر مقداری از باران یا نهر یا رطوبت زمین استفاده کند و به همان مقدار از آبیاری با دلو و موتور آب و مانند آن استفاده نماید، زکات نصف آن (ده یک) و زکات نصف دیگر آن (بیست یک) میباشد، یعنی از چهل قسمت باید سه قسمت، آن را بابت زکات بدهند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر گندم و جو و خرما و انگور، هم از آب باران و نهر مشروب شود و هم از آب دلو و موتور و پمپ استفاده کند، چنانچه طوری باشد که عرفاً بگویند با دلو و موتور مثلا آبیاری شده نه باران، زکات آن بیست یک است (201) و اگر عرفاً بگویند با آب باران مثلا آبیاری شده نه دلو، زکات آن ده یک (101) است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر گندم و جو و خرما و انگور از آب باران یا نهر مشروب شود یا مثل زراعتهای مصر از رطوبت زمین استفاده کند زکات آن ده یک (101) است، و اگر با دلو و موتور و پمپ از چاههای عمیق و نیمه عمیق که فعلا متداول است آبیاری شود زکات آن بیست یک (201) است. و اگر مقداری از باران یا نهر یا رطوبت زمین استفاده کند و بهمان مقدار از آبیاری با دلو و موتور و پمپ استفاده نماید، زکات نصف آن ده یک (101) و زکات نصف دیگر آن بیست یک (201) می باشد یعنی از چهل قسمت سه قسمت آن را بابت زکات بپردازد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زراعتی را با دلو و یا موتور یا پمپ آبیاری کند و در زمینی که پهلوی آن است زراعتی کنند، که از رطوبت آن زمین استفاده نماید و محتاج به آبیاری نشود، زکات زراعتی که با دلو آبیاری شده بیست یک (201) و زکات زراعتی که پهلوی آن است ده یک (101) می باشد.
- [آیت الله سبحانی] اگر گندم و جو و خرما و انگور از آب باران یا نهر یا سدّ مشروب شود یا مثل زراعت های مصر از رطوبت زمین استفاده کند، زکات آن ده یک است، و اگر با آب چاه های عمیق و نیمه عمیق و کم عمق آبیاری شود، زکات آن بیست یک است و اگر مقداری از باران یا نهر یا رطوبت زمین استفاده کند و به همان مقدار از آبیاری با چاه استفاده نماید، زکات نصف آن ده یک و زکات نصف دیگر آن بیست یک می باشد یعنی از چهل قسمت سه قسمت آن را بابت زکات بدهند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زراعتی با آب باران و آب چاه آبیاری شود، چنانچه یکی از آنها بقدری کم باشد که به حساب نیاید، باید مطابق آن که غالباً مشروب شده زکات بدهد، ولی اگر از هر دو به مقدار قابل توجهی مشروب شده است، مثلاً نصف یا ثلث مدت با آب باران و بقیه با آب چاه مشروب شده باید زکات آن را نیمی به حساب ده یک و نیمی به حساب بیست یک بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر نداند که آبیاری با آب باران بوده یا با آب چاه و مانند آن، فقط بیست یک بر او واجب است.