وابستگان
آل، خانواده، عائله، خاندان، تیره، اهل، عشیره، پیروان، وابستگان به یک معنی هستند.
معنای صله رحم این است که باید کاری نکند که وابستگان و خویشان را ناراحت کند و تا می‌تواند به آنها خدمت کند، ولی رفت و آمد با آنها مخصوصاً اگر موجب مزاحمت برای خود و آنها باشد لازم نیست.
عنوان مسئله:
معنای صله رحم این است که باید کاری نکند که وابستگان و خویشان را ناراحت کند و تا می‌تواند به آنها خدمت کند، ولی رفت و آمد با آنها مخصوصاً اگر موجب مزاحمت برای خود و آنها باشد لازم نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] آیا زنی که در عده طلاق است می‌تواند با مسافرت برای صله رحم بدون إذن شوهری که از او طلاق گرفته برود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] صله رحم به چه مقدار و چگونه محقق می شود؟ آیا در این مسأله رفتن به خانه اقوام لازم است با این که گاهی مستلزم عسر و حرج یا کار حرامی می باشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در برخی موارد صله ی رحم نه تنها موجب شادمانی برخی از بستگان نمی گردد بلکه موجب ناخرسندی آنان نیز می گردد و در مواردی این ناخرسندی را ( حتی برای یکباررفت و آمد در سال ) با صراحت بیان می نمایند در اینگونه موارد حکم شرعی رفت و آمد یا قطع رفت و آمد چیست ؟
- [سایر] نا خودآگاه باعث بردن آبروی یکی از اقوام نزدیکم شدم. آن قدر ناراحت و پشیمانم که زندگی برایم جهنم شده همه خویشان مادرم از من دل شکسته شدند. چه کار کنم که این دنیا و مخصوصاً آخرتم را از دست ندهم؟
- [آیت الله خامنه ای] یک شرکت تعاونی وجود دارد که اعضای آن مبلغی را به عنوان سرمایه آن می پردازند و شرکت هم مبادرت به پرداخت وام به اعضا می کند و از آنان هیچ گونه سود یا اجرتی نمی گیرد و هدف آن هم کمک و یاری است، این کاری که اعضا به قصد صله رحم و یاری رساندن انجام می دهند، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در منطقه ما رسم بر این است که گاه زن عمو دست پسر برادر شوهر خود را میگیرد و او را میبوسد، یا زن برادر و خواهر زن نیز خود را با برادر شوهر و شوهر خواهر محرم حساب میکنند، و دست دادن، خصوصآ بوسیدن سر و دست به هنگام بازگشت از سفر و ایّام عید شدیدآ رایج و مرسوم گردیده، و هر چه تذکّر داده می‌شود نمیپذیرند، بلکه گاهی ناراحت میشوند، تکلیف ما چیست؟ اگر موجب قطع صله رحم شود چه حکمی دارد؟
- [سایر] با سلام خدمت استاد محترم درباره صله رحم اگر در هر مهمانی با خانواده حرام خدا صورت بگیرد - زنان بی حجاب باشند و ... و لقمه شبهه ناک حتما باید ارتباط حضوری باشد یا می توان با تلفن سر و ته ان را بهم اورد درباره محبت هم انسان چگونه می تواند به صرف یک رابطه ژنتیکی به کسی حب بورزد که به محبوب تو ...بغض می ورزد؟؟؟!
- [آیت الله فاضل لنکرانی] صله رحم و رفت و آمد با همسایه مسلمان که قرآن مجید و شارع مقدّس و پیشوایان عظیم الشّأن امر و سفارش به آن فرموده اند با وضع بی بند و باری و پرده دری و بی اعتنایی و سرکشی که بعضی ها دارند و آنچه نصیحت و کناره گیری می شود اثر نمی بخشد چگونه است؟ و آیا در چنین شرایطی باید به کلّی قطع رابطه کرد یا اینکه مثلا سالی یک مرتبه معاشرت با ایشان لازم است؟
- [سایر] سلام حدودا 40 ساله هستم سالها جمکران مشرف شدم یک شب که حال خوبی داشتم در یک حالت عجیب با یک صدای بی جوهره و در یک سکوت عجیب به من فرمودند مقرر شده تا اخر عمر فقیر بمانی به خودم امدم و ناراحت شدم -کاسب هستم و روز به روز مغروضتر میشوم ضمنا اهل مطالعه هستم و در مجلسهای سخنرانی اساتید مختلف شرکت میکنم و خودم هم در جمع جوانان زیادی صحبت میکنم با قران ارتباط دارم از فقر میترسم خیلی دین گردنم هست ضمنا در خیریه هم فعالیت دارم -دایم وضو هستم-شبها واقعه میخوانم-اهل صله رحم هستم-با این فقر چکار کنم بیچارم کرده
- [سایر] در کلمات قصار حضرت علی(ع) در نهج البلاغه آمده است: (فرمان خدا را تنها کسی می‌تواند برپا دارد که سازشکار نباشد و یا از کسی رشوه نگیرد و به روش اهل باطل عمل نکند و در پی آزمندیها نرود)؛ این حدیث را توضیح دهید. مخصوصاً قسمت اول سخن آنحضرت که سازشکار نباشد.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر خویشان قطع رحم کنند، انسان نمیتواند قطع رحم کند، مگر اینکه در صله رحم مفسدهای نظیر ذلّت او باشد. صفحه 419
- معاشرت با رفیق بد و افراد معصیتکار گرچه از ارحام و خویشان باشد، اگر خوف این باشد که خود او یا وابستگان او معصیت کار شوند حرام است و باید ترک رابطه کند، ولی اگر بداند که از بدی او بد نمیشود، گرچه حرام نیست، مخصوصاً اگر معاشرت او برای شخص معصیتکار سازندگی داشته باشد، امّا باید مواظبت کامل برای خود و وابستگان داشته باشد تا بدی و اثر گناه او را نگیرد، و اگر از ارحام و خویشان باشد و یا با معاشرت بتواند امر به معروف و نهی از منکر کند، آن معاشرت واجب می‌شود. [1]. جاثیه، 23. [2]. یس، 60. [3]. اعراف، 32.
- اگر خویشان اهل معصیت باشند، در صورتی که صلهرحم کمک در معصیت آنها نشود، باید قطع رحم نکند و در صورت امکان باید آنها را امر به معروف و نهی از منکر نماید.
- خدمت به پدر و مادر مخصوصاً پدر و مادری که تقصیر در حقّ اولاد نمودهاند، از افضل اعمال و ثواب آن از هر عبادتی بالاتر است و موجب خیر دنیا و آخرت است.
- تا انسان اطمینان نکند که فتوای مجتهد عوض شده است می‌تواند به آنچه در رساله نوشته شده عمل نماید، و اگر احتمال دهد که فتوای او عوض شده جستجو لازم نیست.
- کسی که جنب است و میخواهد روزه بگیرد گرچه روزه مستحبّی باشد چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود می‌تواند با تیمّم روزه بگیرد و صحیح است و لازم نیست تا اذان صبح بیدار بماند.
- اگر چیزی را اجاره کند و صاحب آن با او شرط کند که فقط خود او از آن استفاده نماید، مستأجر نمیتواند آن را به دیگری اجاره دهد، و اگر شرط نکند می‌تواند آن را به دیگری اجاره دهد. ولی اگر بخواهد به زیادتر از مقداری که اجاره کرده آن را اجاره دهد، باید در آن کاری - مانند تعمیر و سفیدکاری - انجام داده باشد.
- از محرّمات در اسلام دشمنی و کینهتوزی و اظهار عداوت و بغض و قهر با مسلمانان است و قرآن شریف یکی از علل حرمت خمر و قمار را عداوت و بغض میداند (انَّما یُریدُ الشَّیْطانُ انْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِر)[1] (همانا شیطان میخواهد به وسیله شراب و قمار، میان شما دشمنی و کینه ایجاد کند.) و آن اقسامی دارد: الف) دشمنی با افراد وابسته به دین نظیر علما و متدیّنین به خاطر دینشان و گناه این قسم در حدّ کفر است، بلکه اگر توجّه به لوازم آن داشته باشد کفر است. ب) دشمنی با آنان به خاطر اغراض شخصیّه و این قسم نیز گناهش بزرگ است. ج) دشمنی با خویشان نظیر پدر و مادر و اولاد و برادر و خواهر و امثال اینها که این قسم علاوه بر حرمت دشمنی و قهر، حرمت قطع رحم را نیز دارد و قطع رحم به اندازه‌ای گناهش بزرگ است که در قرآن سه مرتبه بر او لعن شده است. د) دشمنی با افراد دیگر از غیر خویشاوندان و وابستگان و این قسم نیز حرام بلکه از گناهان کبیره است.
- بهتر است چیزی را که انسان به کسی میبخشد آن مال را نادیده بگیرد و در آن رجوع نکند، ولی در عین حال هر یک از طرفین می‌تواند هبه را به هم بزند، پس هبه کننده می‌تواند در مال خود رجوع کند مگر در چند مورد: اوّل: هبه کننده در عوض هبه چیزی از طرف گرفته باشد. دوّم: چیزی را قربةً الی اللَّه به کسی هبه کند. سومّ: هبه به یکی از خویشان نزدیک باشد. چهارم: مالی را که هبه کرده به حال خود باقی نمانده باشد، مثل اینکه آن را تلف کرده یا صورت آن را به کلی تغییر داده، مثلاً پارچه را بریده و دوخته است یا اینکه آن را به دیگری منتقل کرده باشد. پنجم: یکی از طرفین بمیرد، پس اگر هبه کننده بعد از صیغه و قبض بمیرد ورثه او حقّ ندارند هبه را به هم بزنند، و اگر طرف بمیرد مال به ورثه او منتقل می‌شود.
- اگر پدر و مادر کافر یا گناهکار باشند، فرزند نباید پیروی در کفر آنها یا گناه آنها داشته باشد، بلکه اگر می‌تواند باید با لطف و مهربانی و با تسلّط بر اعصاب و صبر بر تندی آنها نهی از منکر کند، و اگر نهی از منکر اثر نداشت و یا نهی از منکر موجب غضب و تندی آنها شد، نهی از منکر لازم نیست و واجب است از نظر قرآن شریف، رفتار اولاد با آنها کریمانه و با تلطّف و مهربانی باشد: (وَ صاحِبْهُما فِی الدُّنْیا مَعْرُوفا)[2] (و در دنیا به خوبی با پدر و مادر معاشرت کنید.) صفحه 411
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر به واسطه ابر یا غبار یا نابینایی و یا بودن در زندان، نتواند در اوّل وقت نماز، به داخل شدن وقت یقین کند، چنانچه گمان داشته باشد که وقت داخل شده، می‌تواند مشغول نماز شود، ولی اقوی آن است که نماز را تأخیر بیندازد تا یقین کند وقت داخل شده است، مخصوصاً اگر خودش موجب این وضع شده باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در ماه رمضان اگر روزهدار با توجّه به این که بیرون آوردن منی روزه را باطل میکند، تصمیم بگیرد کاری را انجام دهد که موجب بیرون آمدن منی میگردد، روزهاش باطل می‌شود؛ هر چند از تصمیمش برگردد و کاری نکند و اگر بیتوجّه کاری را انجام دهد یا توجّه نداشته باشد که موجب خارج شدن منی می‌شود، روزهاش صحیح است؛ هر چند منی خارج شود و اگر توجّه نداشته باشد که روزه را باطل میکند و چنین تصمیمی بگیرد، پس اگر عمداً منی از خود خارج کند روزهاش باطل می‌شود والّا روزهاش صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی یکی از خویشان خود را عمداً و به ناحق بکشد ، از او ارث نمیبرد ، ولی اگر قتل به حق باشد مانند قصاص یا اجرای حد یا دفاع ، ارث میبرد ، و همچنین اگر از روی خطا باشد ، مثل آنکه سنگ را به هوا بیندازد و اتفاقاً به یکی از خویشان او بخورد و او را بکشد ، از او ارث میبرد ، ولی از دیه قتل که عاقله میپردازد ارث نمیبرد و همچنین قتل شبه عمد یعنی : اینکه کاری کند که معمولاً موجب قتل نیست و قصد قتل هم نداشته ، ولی قصد انجام آن نسبت به مقتول داشته است مانع ارث نمیشود .
- [آیت الله خوئی] انسان غسلهای مستحبی را که برای خود انجام داده و در مساله (651) ذکر شد، می‌تواند کاری که مانند نماز، وضو لازم دارد انجام دهد و اما غسلهایی که رجاء بهجا آورده می‌شود از وضوء کفایت نمیکند.
- [آیت الله بروجردی] تا انسان یقین نکند که فتوای مجتهد عوض شده است، می‌تواند به آنچه در رساله نوشته شده عمل نماید و اگر احتمال دهد که فتوای او عوض شده جستجو لازم نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر نتواند مسجد را پاک نماید یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند، پاک کردن مسجد بر او واجب نیست؛ ولی اگر بیاحترامی به مسجد باشد، باید به کسی که می‌تواند آن را پاک کند، اطلاع دهد.
- [آیت الله خوئی] تا انسان یقین نکند که فتوای مجتهد عوض شده است، می‌تواند به آنچه در رساله او نوشته شده عمل نماید: و اگر احتمال دهد که فتوای او عوض شده، جستجو لازم نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر نتواند مسجد را تطهیر نماید، یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند، تطهیر مسجد بر او واجب نیست، بنابر احتیاط واجب باید به کسی که می‌تواند تطهیر کند اطلاع دهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] تا انسان یقین نکند که فتوای مجتهد عوض شده است، می‌تواند به آنچه در رساله نوشته شده عمل نماید، و اگر احتمال دهد که فتوای او عوض شده جستجو لازم نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر نتواند مسجد را تطهیر کند، یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند، تطهیر مسجد بر او واجب نیست، ولی بنا بر احتیاط واجب باید به کسی که می‌تواند تطهیر کند اطلاع دهد.