جویدن
جویدن خرد کردن غذا است.واز احکام آن در بابهاى صوم، حج، اطعمه و اشربه و دیات سخن رفته است.
جویدن و چشیدن غذا که معمولاً به حلق نمی‌رسد گرچه اتفاقاً به حلق برسد روزه را باطل نمی‌کند ولی اگر انسان از اوّل بداند که به حلق می‌رسد چنانچه فرو رود روزه‌اش باطل می‌شود و باید قضای آن را بگیرد و کفّاره هم بر او واجب است.
عنوان مسئله:
جویدن و چشیدن غذا که معمولاً به حلق نمی‌رسد گرچه اتفاقاً به حلق برسد روزه را باطل نمی‌کند ولی اگر انسان از اوّل بداند که به حلق می‌رسد چنانچه فرو رود روزه‌اش باطل می‌شود و باید قضای آن را بگیرد و کفّاره هم بر او واجب است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- روزهداری که سهواً چیزی در حالت روزه بخورد و بعد به خیال اینکه روزه‌اش باطل شده، دوباره غذا بخورد، حکم روزه‌اش از نظر قضا و کفاره چگونه است؟
- اگر مسافر به یقین بداند که قبل از ظهر به مقصد نمی‌رسد و کارهایی را که مبطل روزه است، انجام دهد؛ مثلاً غذا و آب بخورد و اتفاقاً قبل از ظهر به مقصد برسد، روزة آن روز فقط قضا دارد یا کفاره هم دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر محل کار انسان طوری باشد که جلوگیری از رسیدن غبار به حلق دشوار باشد تکلیف چیست؟ اگر به حلق برسد چطور حکم مسئله را از نظر صحت و بطلان روزه و قضاء و کفاره بیان فرمائید.
- [آیت الله بهجت] معیار در خوردن و آشامیدن چیست؟ آیا به محض رسیدن به حلق، روزه را باطل می کند یا فرو بردن اشیا روزه را باطل می کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] حکم غرغره کردن برای روزه دار، با توجه به این که آب به حلق می رسد ولی فرو نمی رود، چیست؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا اگر انسان آب بینی را بالا بکشد و مقداری از آن وارد حلق شود، روزه باطل است؟
- [آیت الله بهجت] اگر روزه داری به دستور پزشک، آب دهان مخلوط به خون را فرو ببرد، روزه اش باطل است؟ در صورت بطلان، آیا قضای روزه کافی است یا کفّاره هم دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر شخصی در ماه مبارک رمضان در بین روز متوجه شود که غذا لای دندانش است و مدتی بعد متوجه شود که غذا دیگر لای دندانش نیست آیا روزه اش باطل است؟ ب) و یا شخصی در بین نماز متوجه شود که چیزی در دهانش است ( اعم از خوراکی یا غیر خوراکی ) و هرچه سعی می کند نمی تواند آن را نگه دارد و از حلق پائین می رود. روزه و نماز این شخص چه حکمی دارد؟
- [سایر] همان طور که مستحضرید شخصی که روزه واجب دارد نمیتواند روزه مستحب بگیرد. حال اگر شخصی مثلاً در یکی از ایام ماه رجب روزه مستحبی بگیرد و بعد متوجه شود که روزه قضای واجب به گردنش بوده و بر اثر فراموشی و غفلت روزه مستحبی گرفته، آیا روزهایی را که روزه مستحبی گرفته برایش به جای روزه واجب منظور می‌شود یا خیر؟ بطور کلی کسی که روزه واجب به گردن دارد و روزه مستحبی بگیرد روزه‌اش باطل است یا خیر؟
- [آیت الله بروجردی] هر گاه شخصی نذر کرده باشد که روز معیّنی روزه بگیرد و اتّفاقاً در آن روز مسافرت کند و خیال کند که روزه نذری در مسافرت صحیح است، بعد معلوم شود که صحیح نیست، بلکه باید برای گرفتن روزه قصد اقامه کند، آیا در این صورت روزه او چه صورت دارد؟ در (توضیح المسائل) در صفحه 250 مسأله 1579 نوشته شده: اگر در روزه واجب معیّنی مثل روزه رمضان مردّد شود که روزه خود را باطل کند یا نه، یا قصد کند که روزه را باطل کند، روزه‌اش باطل می‌شود. اگر از قصدی که کرده توبه نماید و کاری هم که روزه را باطل میکند انجام ندهد، آیا در این صورت قضای آن روز را باید بگیرد یا خیر؟ و در صورت وجوب قضا، کفّاره، یا عدم وجوب، باید کفّاره بدهد یا خیر؟
- [آیت الله سیستانی] من اولین سالی هست که روزه بر من واجب شده و امروز که روز اول هست را روزه گرفته ام. می خواستم بپرسم من که نمی دانستم اگر اخلاط سینه به دهان برسد نباید فرو برد و من که فرو بردم، روزه من باطل است یا نه؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان، در روزه واجب، سهواً چیزی بخورد و به خیال اینکه روزه اش باطل شده است، افطار کند، آیا غیر از قضا کفّاره هم بر او واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به واسطه باد یا جاروب کردن و مانند اینها غبار برخیزد و بر اثر عدم مواظبت به حلق برسد روزه‌اش باطل می‌شود و همچنین اگر دود و بخار در اثر عدم مواظبت به حلق برسد روزه را باطل میکند و امّا اگر سهواً یا جهلاً یا بیاختیار غبار و دود و مانند آن به حلق برسد مانعی ندارد.
- فرو بردن سر در آب گرچه از روی عمد باشد روزه را باطل نمی‌کند، گرچه مستحب است که تمام سر را در حال روزه در آب فرو نبرد.
- کسی که میخواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال کند، ولی اگر بداند غذایی که لای دندان مانده در روز فرو میرود چنانچه خلال نکند و چیزی از آن فرو رود روزه‌اش باطل می‌شود.
- هرگاه روزهدار عمداً قی کند، گرچه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه‌اش باطل می‌شود ولی کفّاره ندارد و قضای تنها کافی است امّا اگر جهلاً یا سهواً یا بیاختیار قی کند روزه‌اش باطل نمیشود.
- اگر موقعی که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمداً فرو برد روزه‌اش باطل است و کفّاره هم بر او واجب می‌شود.
- فرو بردن آب دهان گرچه به واسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی‌کند.
- برای روزهدار سیزده مورد، مکروه است: 1 - مسافرت برای فرار از روزه. 2 - ریختن دارو به چشم. 3 - سرمه کشیدن در صورتی که مزه یا بوی آن به حلق برسد. 4 - انجام هر کاری که باعث ضعفمیشود، مانندخون گرفتن و حمام رفتن. 5 - اَنفیه کشیدن در صورتی که نداند که به حلق می‌رسد )ولی اگر بداند به حلق می‌رسد جایز نیست(. 6 - بو کردن گیاههای معطر. 7 - نشستن زن در آب. 8 - استعمال شیاف. 9 - تر کردن لباسی که در بدن است. 10 - دندان کشیدن. 11 - هر کاری که به واسطه آن از دهان خون بیاید. 12 - با چوب تر مسواک کردن. 13 - هر کاری که شهوت را تحریک کند.
- اگر انسان شک کند که آخر رمضان است یا اوّل شوال و عمداً روزه خود را باطل کند، بعد معلوم شود اوّل شوال بوده کفّاره بر او واجب نیست.
- اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید، روزههایی که گرفته، صحیح است ولی مستحب است که آن روزهها را قضا کند. مسئله 1233 - کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ کدام از غسل و تیمّم وقت ندارد اگر خود را جنب کند روزه‌اش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب می‌شود ولی باید آن روز را روزه بگیرد امّا اگر برای تیمّم وقت دارد چنانچه خود را جنب کند با تیمّم روزه او صحیح است.
- اعتکاف یک امر عبادی است که ثواب بسیاری برای آن مترتب شده است و پیامبر گرامیصلی الله علیه وآله وسلم و ائمّه طاهرینعلیهم السلام بارها به جا میآوردند و سفارش برای آن زیاد شده است مخصوصاً در دهه آخر ماه مبارک رمضان، و آن ماندن با قصد اعتکاف و با قصد قربت، سه روز یا بیشتر در مسجد است و در همه اوقات میتوان آن را به جا آورد، مگر در ایّامی که انسان نمیتواند روزه بگیرد و همانطور که می‌شود برای خود اعتکاف کرد، میتوان نیابت از میّت به طور تبرّعی یا استیجاری به جا آورد بلکه نیابت از زنده به طور تبرّعی یا استیجاری جایز است. و این عبادت شرایطی دارد: اوّل: ایمان. دوّم: عقل، و کسی که جنون ادواری دارد اگر مدّت زیادی در اعتکاف جنون او عود کند اعتکاف او باطل می‌شود، همچنین اگر مدّت زیادی بیهوش شود. سوّم: چون عمل عبادی مستحبّی است باید با قصد قربت باشد و با قصد استحباب باشد گرچه به واسطه نذر یا استیجار واجب شده باشد و باید قبل از طلوع فجر روز اوّل نیّت کند. چهارم: روزه، و بدون روزه اعتکاف صحیح نیست، بنابراین زن حائض نمیتواند معتکف شود، همچنین در ایّامی که روزه گرفتن حرام است نظیر عید قربان و عید فطر، اعتکاف صحیح نیست. پنجم: باید سه روز یا بیشتر باشد و اگر دو روز ماند، ماندن روز سوّم واجب است. و بعد از سه روز هر چند روزی که بخواهد میتواند بر آن بیفزاید. و ماندن روزهای ششم و نهم و بعد از آن واجب نیست. و روز را باید از طلوع تا مغرب حساب کرد ولی ماندن شبِ اوّل و شبِ چهارم لازم نیست. ششم: باید در مسجد باشد و در هر مسجدی میتوان معتکف شد. ولی اعتکاف در مسجدی که پُر رفت و آمد باشد، افضل است. هفتم: در مورد زنان باید با اذن شوهر باشد. و اذن پدر و مادر برای اولاد شرط نیست ولی اگر نهی کنند باید معتکف نشوند. هشتم: باید به طور مداوم در مسجد بماند و اگر به قصد خروج از اعتکاف، از مسجد بیرون رفت اعتکاف او باطل می‌شود ولی اگر در حال نسیان یا برای کاری بیرون رود و دو مرتبه برگردد مانعی ندارد، نظیر بیرون رفتن برای تجدید وضو یا غسل یا شرکت در نماز جماعت یا نماز جمعه یا خواندن درس و شرکت در امتحان یا برآوردن حاجتی از مسلمان یا تهیه غذا برای خود یا زن و بچّه و مانند آن، ولی در هر صورت خارج نشدن معتکف از مسجد بهتر است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولاً به حلق نمی‌رسد، اگر چه اتفاقاً به حلق برسد روزه را باطل نمی‌کند، ولی اگر انسان از اوّل بداند که به حلق می‌رسد، روزه‌اش باطل می‌شود و باید قضای آن را بگیرد و کفاره هم بر او واجب است.
- [آیت الله خوئی] جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولا به حلق نمی‌رسد، اگرچه اتفاقا به حلق برسد، روزه را باطل نمی‌کند. ولی اگر انسان از اول بداند که به حلق می‌رسد، روزه‌اش باطل می‌شود، و باید قضای آن را بگیرد و کفاره هم بر او واجب است.
- [آیت الله نوری همدانی] جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولاً به حلق نمی رسد ، اگر چه اتفاقاً به حلق برسد ، روزه را باطل نمی کند . ولی اگر انسان از اول بداند که به حلق می رسد چنانچه فرو رود ، روزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بگیرد و کفاره هم بر او واجب است .
- [امام خمینی] جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولا به حلق نمی رسد، اگر چه اتفاقا به حلق برسد، روزه را باطل نمی کند. ولی اگر انسان ازاول بداند که به حلق می رسد، چنانچه فرو رود، روزه اش باطل می شود، و باید قضای آن را بگیرد و کفاره هم بر او واجب است.
- [آیت الله سیستانی] جویدن غذا برای بچه یا پرنده، و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولاً به حلق نمی‌رسد، اگرچه اتفاقاً به حلق برسد روزه را باطل نمی‌کند. ولی اگر انسان از اوّل بداند که به حلق می‌رسد، روزه‌اش باطل می‌شود، و باید قضای آن را بگیرد و کفّاره هم بر او واجب است.
- [آیت الله اردبیلی] جویدن غذا برای بچّه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند آنها که معمولاً از حلق پایین نمیرود، اگرچه اتّفاقا پایین رود، روزه را باطل نمی‌کند؛ ولی اگر انسان از اوّل بداند که از حلق پایین میرود، چنانچه پایین رود، روزه‌اش باطل می‌شود و باید قضای آن را بگیرد و کفّاره نیز بر او واجب است و اگر پایین نرود نیز روزه‌اش باطل است، ولی کفّاره ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] جویدن غذا برای بچه یا پرنده وچشیدن غذا ومانند اینها که معمولاً به حلق نمی‌رسد، اگرچه اتّفاقاً به حلق برسد، روزه راباطل نمی‌کند ولی اگر انسان از اوّل بداند که به حلق می‌رسد، روزه‌اش باطل می‌شود و باید قضای آن را بگیرد وکفّاره هم بر او واجب است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولا به حلق نمی رسد؛ اگرچه اتفاقا به حلق برسد؛ روزه را باطل نمی کند؛ ولی اگر انسان از اول بداند که به حلق می رسد؛ روزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بگیرد و کفاره هم بر او واجب است.
- [آیت الله وحید خراسانی] جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولا به حلق نمی رسد اگر چه اتفاقا به حلق برسد روزه را باطل نمی کند ولی اگر انسان از اول بداند یا اطمینان داشته باشد که به حلق می رسد روزه اش باطل می شود و باید قضای ان را بگیرد و در صورت رسیدن به حلق کفاره بر او واجب است
- [آیت الله مکارم شیرازی] جویدن غذا برای بچه و همچنین چشیدن غذا و مانند آن و شست و شوی دهان با آب یا داروها اگر چیزی از آن فرو نرود روزه را باطل نمی کند و اگر بدون اراده به حلق برسد اشکالی ندارد، ولی اگر از اول بداند بی اختیار به حلق می رسد روزه اش باطل است و قضا و کفاره دارد.