افطار
افطار بازکردن روزه با خوردن غذا یا زمان بازکردن روزه است. به غذایی که هنگام افطار خورده می‌شود نیز افطاری گویند.
کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است اگر گفته او حجّت بوده است نظیر ثقه و اذان وقت شناس، قضا و کفّاره ندارد و اگر حجّت نبوده باید قضای آنرا بگیرد ولی کفّاره ندارد.
عنوان مسئله:
کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است اگر گفته او حجّت بوده است نظیر ثقه و اذان وقت شناس، قضا و کفّاره ندارد و اگر حجّت نبوده باید قضای آنرا بگیرد ولی کفّاره ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا شخص می‌تواند در هنگام سحری خوردن تا آخر اذان صبح غذا بخورد و بعد هم در مغرب از بعد از تمام شدن اذان مغرب افطار کند؟
- اگر کسی به هر دلیلی تا نیمهشب شرعی نماز مغرب یا عشاء یا هر دو را نخوانده باشد، آیا می‌تواند قضای آن را در وقت دیگری بخواند یا حتماً باید تا قبل از اذان صبح به جا آورد؟ نیّت آن چیست؟
- شخصی برای مسافرت به شهری که فکر میکرده فاصله آن بیش از چهار فرسخ است رفته و در آنجا روزه خود را افطار کرده است. ولی بعداً فهمیده فاصله آن به اندازه شرعی نبوده و باید روزه خود را میگرفته. وظیفه او در باب قضا و یا کفاره روزه آن روز چیست؟
- مسافری پس از بازگشت از سفر به علت گرسنگی شدید قبل از ورود به حد ترخص قبل از شهر توقف کرده تا اذان ظهر را بگویند و روزه خود را افطار کند و بعد به حد ترخص شهر داخل شود. آیا این کار او اشکال دارد و یا موجب کفاره می‌شود یا فقط قضا دارد؟
- کسی که در آخر وقت، تصوّر میکند برای دو نماز وقت دارد و نماز ظهر خود را شروع میکند و وقتی نماز ظهر او تمام می‌شود اذان مغرب را میگویند، آیا نماز ظهر او صحیح است، یا باید با نماز عصر هر دو را قضا نماید؟
- من در شب ماه رمضان محتلم شدم و وقت کافی برای غسل و سحری خوردن داشتم. اول، سحری خوردم و برای غسل به حمام رفتم. در حمام وقتی که شروع کردم سرم را برای غسل بشویم، دیدم اذان صبح را شروع کردهاند. تکلیف روزه من چه می‌شود؟ آیا کفاره دارد یا فقط قضای آن لازم است؟
- اگر برای غسل به حمام بروم و بعد که از حمام بیرون میآیم، بفهمم که تمام غسل من یا قسمتی از غسل، بعد از اذان صبح بوده (قبل از ورود به حمام فکر میکردم وقت برای غسل هست)، حکم روزه آن روز من چگونه است؟ قضا و کفاره چه می‌شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا به مجرّد اینکه اذان مغرب شروع شد، روزه دار می‌تواند افطار کند و یا باید کمی صبر کند؟
- [آیت الله سیستانی] من در کشور آلمان زندگی میکنم و در ماه رمضان روزه می گیرم. دیشب افطاری به اتفاق دوستان ایرانی به مسجد ترکها رفتیم و یکی از دوستانمان گفت که اذان مغرب ساعت 21:53 دقیقه است و من تقریبا 1 دقیقه احتیاط کردم و افطار کردم..شب که به منزل برگشتم بر اساس اوقات شرعی که مرکز اسلامی هامبورگ اعلام کرده است متوجه شدم اذان مغرب ساعت 21:56 دقیقه بوده است و در واقع من 2 الی 3 دقیقه زودتر افطار کردم. حال آیا بنده باید روزه ام را قضا کنم و آیا کفاره ای به گردن من است؟
- [سایر] 1- شخصی هنگام اقامه نماز جماعت عشاء وارد مسجد می‌شود و نماز عشاء را با جماعت می خواند و بعد از پایان نماز جماعت ،نماز مغرب را خودش فرادی می خواند ؛آیا نماز عشای او که به جماعت خوانده صحیح است؟ (با توجه به اینکه آنرا مقدم بر نماز مغرب کرد) 2- شخصی خیال کرده نمازش قضا شده ولی بعد از اتمام نماز فهمیده قضا نبوده؛ آیا نمازی که خوانده صحیح است؟ 3- اگر در مورد سوال دوم وسط نماز بفهمد که هنوز قضا نیست باید چکار کند؟
- [آیت الله بهجت] زنی در ایام عادت، طبق معمول روزه اش را افطار می کند، ولی بعدا متوجه می شود در آن وقت یائسه بوده است. آیا روزه اش صحیح است یا قضا و کفاره دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] تکلیف کسی که حدود 10 سال روزه قضا داشته و به یاد ندارد به خاطر مریضی بوده یا نه، چیست؟ آیا می‌تواند به جای قضای ماه آخر کفاره آن را داد؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که بعد از اذان ظهر و قبل از اذان مغرب، به مسافرت رفته یا از مسافرت به وطن برگشته و نماز ظهر و عصر او در این روز قضا شده، وظیفه او در خواندن نماز قضای ظهر و عصر، نماز دو رکعتی است یا چهار رکعتی؟
- [آیت الله خامنه ای] قبل اذان صبح یکی از شب های ماه مبارک رمضان برای انجام غسل جنابت به حمام رفتم، ناگهان فهمیدم وقت تنگ شده است. تلاش کردم غسل قبل اذان تمام شود اما غسلم در حال اتمام بود که اذان شد. حال با وجود امساک من در آن روز آیا قضا و یا کفّاره بر من واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر پزشک به بیماری بگوید که روزه برای شما ضرر داد و او هم روزه نگیرد، ولی بعد از چند سال بفهمد که روزه برای وی ضرر نداشته و پزشک در تشخیص خود اشتباه کرده است، آیا قضا و کفّاره بر او واجب است؟
- [آیت الله خوئی] زیدی تقلید مجتهدی میکرده که تسبیحات، را سه مرتبه احتیاط واجب میدانسته و همان وقت نماز قضا بر ذمه زید بوده پس از فوت مجتهدش تقلید از شما میکند، آیا می‌تواند به یک تسبیحات نماز قضای آن وقت را بخواند یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در جمهوری اسلامی هلال رؤیت شود، با توجه به اینکه افغانستان در شرق ایران قرار گرفته، در بعضی از مناطق آن که تقریباً یک ساعت از نظر طلوع و غروب آفتاب با تهران اختلاف دارند، رؤیت ثابت می شود یا نه؟ و در صورت عدم ثبوت، اگر تاکنون برطبق رادیو ایران افطار کرده باشند، آیا موجب قضا و کفاره یا قضای تنها می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- موقعی انسان می‌تواند مشغول نماز شود که اطمینان کند وقت داخل شده است یا یک نفر ثقه به داخل شدن وقت خبر دهد. بنابراین اذان انسان وقت شناس و مورد اطمینان کافی است چنانکه به گفته منجّم ثقه هم میتوان اکتفا نمود.
- مستحب است موقعی که وقت داخل می‌شود، برای اعلام وقت، اذان گفته شود و در این اذان چند چیز مستحب است: 1- همه اذان بگویند، ولی با این اذان، اذان نماز ساقط نمیشود. 2- کسی که اذان می‌گوید وقتشناس و ثِقه باشد. 3- کسی که اذان می‌گوید رو به قبله باشد. 4- با وضو یا غسل باشد. 5- دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نماید و بکشد. 6- بین جملههای آن کمی فاصله دهد. 7- در بین اذان حرف نزند.
- اگر انسان شک کند که مغرب شده یا نه، نمیتواند افطار کند، ولی اگر شک کند که صبح شده یا نه، پیش از تحقیق هم می‌تواند کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد. ولی در چهار صورت باید روزه آن روز را قضا کند: اوّل: در ماه رمضان بدون این که تحقیق کند صبح شده یا نه، کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد بعد معلوم شود که صبح بوده است. دوّم: شخص غیر ثقه بگوید صبح نشده یا بگوید صبح شده و انسان خیال کند شوخی میکند و کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است. سوّم: کسی که نمیتواند تحقیق کند مثل کور و زندانی و مانند اینها به گفته شخص غیر ثقه افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده است. چهارم: در هوای صاف به واسطه تاریکی یقین کند که مغرب شده و افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده است، ولی اگر در هوای ابری به گمان اینکه مغرب شده افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده قضا لازم نیست.
- کسی که یقین دارد سفر او هشت فرسخ است اگر نماز را شکسته بخواند و بعد بفهمد که هشت فرسخ نبوده باید آن را اعاده کند و اگر وقت گذشته قضا نماید. ولی اگر یقین دارد سفرش هشت فرسخ نیست و نمازش را تمام بخواند و بعد بفهمد هشت فرسخ بوده است لازم نیست نماز را اعاده یا قضا کند.
- آخر وقت نماز مغرب و عشا طلوع فجر است ولی اگر نماز مغرب یا عشا را تا نصف شب نخواند بهتر آن است که تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیّت ادا یا قضا کند به جا آورد و باید شب را برای نماز مغرب و عشا و نماز شب و مانند اینها از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی نصف شب است.
- غسلهای مستحب در شرع مقدّس اسلام بسیار است و از آن جمله است: 1 - غسل جمعه، و وقت آن از اذان صبح جمعه است تا مغرب و اگر در روز جمعه غسل نکند مستحب است تا روز شنبه قضای آن را به جا آورد، بلکه تا آخر هفته به عنوان رجاء میتوان انجام داد. و نیز میتوان از اذان صبح پنج شنبه تا اذان صبح جمعه به عنوان تهیّأ انجام داد. و مستحب است انسان در موقع غسل جمعه بگوید: (اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ إلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنی مِنَ التَّوَّابینَ وَ اجْعَلنی مِنَ الْمُتَطَهِّرینَ).(1) 2 - غسل شب اوّل ماه رمضان و تمام شبهای طاق مثل شب سوّم و پنجم و هفتم، ولی از شب بیست و یکم مستحب است هر شب غسل کند و برای شبهای اوّل، پانزدهم، هفدهم، نوزدهم، بیست و یکم، بیست و سوم، بیست و پنجم، بیست و هفتم و بیست و نهم بیشتر سفارش شده است و وقت غسل شبهای ماه رمضان تمام شب است، و بهتر است هنگام مغرب به جا آورده شود ولی از شب بیست و یکم تا آخر ماه بهتر است غسل را بین نماز مغرب و عشا به جا آورد. و نیز مستحب است در شب بیست و سوّم غیر از غسل اوّل شب، یک غسل هم در آخر شب انجام دهد. 3 - غسل شب عید فطر و وقت آن از اوّل مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اوّل شب به جا آورده شود. 4 - غسل روز عید فطر و عید قربان و وقت آن از اذان صبح است تا مغرب و بهتر است آن را پیش از نماز عید به جا آورد. 5 - غسل روز هشتم و نهم ذیالحجّه و در روز نهم بهتر است آن را نزدیک ظهر به جا آورد. 6 - غسل روز اوّل، پانزدهم، بیست و هفتم و آخر ماه رجب. 7 - غسل روز عید غدیر و بهتر است بعد از طلوع آفتاب اوّل روز آن را انجام دهند. 8 - غسل روز بیست و چهارم ذیالحجّه. 9 - غسل روز عید نوروز، پانزدهم شعبان، نهم و هفدهم ربیع الاول و روز بیست و پنجم ذی قعده. 10 - غسل دادن بچهای که تازه به دنیا آمده است. 11 - غسل زنی که برای غیر شوهرش بوی خوش استعمال کرده است. 12 - غسل کسی که در حال مستی خوابیده است. 13 - غسل کسی که جایی از بدنش را به بدن میتّی که غسل دادهاند رسانده است. 14 - غسل کسی که در موقع گرفتن خورشید یا ماه نماز آیات را عمداً نخوانده، در صورتی که تمام ماه یا خورشید گرفته باشد. 15 - غسل کسی که برای تماشای دار آویخته رفته و آن را دیده باشد ولی اگر اتفاقاً یا از روی ناچاری نگاهش بیفتد یا مثلاً برای شهادت دادن رفته باشد غسل مستحب نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده واطمینان برای او حاصل نشده باشد افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا وکفّاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده و او گفته او را مورد اعتماد نمیداند، افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است یا شک کند که مغرب بوده است یا نه، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله سبحانی] کسی که می تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که گفتارش قابل اعتماد و اطمینان نباشد و می گوید مغرب شده افطار کند، و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفّاره بر او واجب می شود.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که می تواند وقت را تشخیص دهد ، اگر به گفتة کسی که می گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، قضا و کفاره بر او واجب می شود .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که می تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که می گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفاره بر او واجب می شود.
- [آیت الله سیستانی] اگر روزهدار به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده ولی اطمینان برای او حاصل نشده است ، افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، یا شک کند که مغرب بوده است یا نه ، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود ، و اگر معتقد بوده که قول او حجت است ، فقط قضا لازم است .
- [آیت الله خوئی] اگر روزهدار به گفتة کسی که می‌گوید مغرب شده و اعتماد به گفتة او نیست افطار کند، و بعد بفهمد مغرب نبوده است یا شک کند که مغرب بوده است یا نه قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا بر او واجب می‌شود و اگر با این که خودش میتوانسته بررسی کند، بررسی نکرده باشد، باید کفّاره نیز بپردازد.
- [امام خمینی] اگر به گفته کسی که می گوید مغرب شده افطار کند، و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفاره بر او واجب می شود. ولی اگر خبر دهنده عادل بوده،فقط قضای آن روزه واجب است.