افطار
افطار بازکردن روزه با خوردن غذا یا زمان بازکردن روزه است. به غذایی که هنگام افطار خورده می‌شود نیز افطاری گویند.
کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
عنوان مسئله:
کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر انسان در روزه ی واجب سهوا چیزی بخورد و به خیال این که روزه اش باطل شده است افطار کند، آیا غیر از قضا، کفّاره هم بر او واجب است؟
- شخصی در ماه رمضان، قبل از ظهر قصد مسافرت داشته؛ لذا قبل از حرکت افطار کرده (صبحانه خورده)، تکلیف این شخص در مورد قضا و کفاره چیست؟
- فردی در سحرگاه ماه مبارک رمضان گمان می کند وقت برای غسل وجود دارد و شروع به غسل جنابت می کند؛ اما در اثنای غسل، وقت صبح داخل می شود.آیا روزه اش صحیح است یا قضا و کفاره دارد؟
- کسی که در شب آخر ماه رمضان به امید این که فردا عید می شود غسل جنابت نکرد و در روز به خیال این که روزه اش باطل شده افطار کرد، آیا کفاره بر او واجب است؟
- شخصی در ماه رمضان قبل از طلوع فجر، مایعی از خود دیده و خیال کرده که محتلم شده، اما عملاً غسل نکرده است، ولی قبل از ظهر فهیمده که جنب نبوده و آن مایع منی نبوده و مفطری هم انجام نداده، آیا می تواند آن روز را روزه بگیرد؟ و در صورت بطلان حکم این شخص در روزه و کفاره و قضا چیست؟
- کسی که در وقت معین حیض می شده اگر عبادتش را ترک کند بعد بفهمد حیض نبوده، مثلاً چون قبل از 3 روز پاک شده چه وظیفه ای دارد؟
- اگر روزه دار جاهل باشد به این که تا به حدّ ترخّص نرسیده نباید قبل از زوال افطار کند و قبل از حدّ ترخص به این اعتبار که مسافر است افطار نماید، روزه ی این شخص چه حکمی دارد؟ آیا قضا بر او واجب است یا حکم دیگری دارد؟
- اگر شخصی نداند که قضای ماه رمضان را باید تا رمضان بعد گرفت و گرنه کفّاره ی تأخیر دارد، در این صورت (ندانستن حکم)، اگر شخصی تا رمضان بعد روزه ی قضا را نگرفت، آیا کفاره ی تأخیر واجب می شود؟
- اگر زنی نذر نماید که اگر شوهرش ترک سیگار کند، خرج هر هفته ی سیگار او را صدقه دهد و شوهر مدّتی است ترک کرده است. آیا بر زن از اوّلین هفته واجب است یا تأخیرجایز است و در صورت تأخیر آیا قضا و کفّاره دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] وقت نماز مغرب و هنگام افطار روزه آیا مغرب است یا غروب آفتاب؟
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که به وقت اهل سنّت افطار کرده و مسئله را نمیدانسته آیا کفّاره بر او واجب است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا افطار کردن روزه استیجاری و یا قضا در بعد از ظهر کفاره دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا قصد افطار و روزه خوردن مبطل روزه می شود و قضا و کفّاره دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا قصد خوردن و افطار کردن مبطل روزه است و قضا و کفّاره دارد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا شخص می‌تواند در هنگام سحری خوردن تا آخر اذان صبح غذا بخورد و بعد هم در مغرب از بعد از تمام شدن اذان مغرب افطار کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا به مجرّد اینکه اذان مغرب شروع شد، روزه دار می‌تواند افطار کند و یا باید کمی صبر کند؟
- [سایر] آیا کسی که روزه واجب؛ مانند قضا، کفاره یا روزه استیجاری بر عهده دارد، می‌تواند روزه مستحبی بگیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان، در روزه واجب، سهواً چیزی بخورد و به خیال اینکه روزه اش باطل شده است، افطار کند، آیا غیر از قضا کفّاره هم بر او واجب است؟
- [سایر] اگر انسان، در روزه واجب، سهواً چیزی بخورد و به خیال این که روزه اش باطل شده است، افطار کند، آیا غیر از قضا کفّاره هم بر او واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که قضای روزه ماه رمضان گرفته است، در صورت وسعت وقت پیش از ظهر می‌تواند افطار کند و آن قضا را در وقت دیگری انجام دهد، ولی افطار بعد از ظهر حرام است، و اگر بعد از ظهر افطار کند باید کفاره بدهد و کفاره او اطعام ده فقیر و در صورت عدم توانایی سه روز روزه گرفتن است.
- غیر از مواردی که در مسائل گذشته بیان شد در چند صورت دیگر هم فقط قضای روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نیست: 1 در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلی که در مسائل قبلی گفته شد تا اذان صبح از خواب دوم بیدار نشود، ولی چنانکه گفته شد علاوه بر قضا، احتیاط واجب نیز در دادن کفاره است. 2 کسی که می‌تواند از صبح شدن مطلع شود، بدون تحقیق، کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود که صبح بوده است، ولی اگر چنین کسی تحقیق کرد و اطمینان پیدا کرد که صبح نشده، ولی بعد معلوم شد که صبح شده بود، قضا بر او واجب نیست. 3 کسی که قادر به تحقیق است، به قول کسی که می‌گوید: صبح نشده، اعتماد کند، اگرچه از حرف او اطمینان پیدا کند که شب است، و کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد و بعد معلوم شود صبح بوده است؛ و همچنین است اگر دو نفر عادل شهادت دهند صبح نشده و انسان یقین به شب بودن نداشته باشد، حتی اگر از حرف آنها اطمینان پیدا کند. 4 اینکه کسی بگوید صبح شده و انسان گمان کند شوخی میکند یا دروغ می‌گوید و چیزی بخورد بعد معلوم شود صبح بوده است، درحالیکه خودش بهتنهایی میتوانست تحقیق کند. 5 دو نفر عادل یا شخص موثقی بگوید که مغرب شده است، و انسان از گفته آنان اطمینان پیدا کند و افطار نماید، اما بعداً بفهمد مغرب نشده بود. 6 انسان بهخاطر تاریکی افطار کند، بعد بفهمد مغرب نبوده است، ولی بنابر احتیاط واجب نیز در این صورت باید کفاره بدهد، ولی اگر بهخاطر تاریکی اطمینان داشت مغرب شده و افطار کرد، بعد معلوم شد مغرب نبوده، کفاره ندارد، بلکه بنابر اظهر قضا هم واجب نیست. 7 کسی که غسل جنابت را فراموش کند و روزه بگیرد، یا اینکه تمام روز را خواب باشد و نیت روزه نکرده باشد، یا روزه گرفتن را فراموش کند. 8 شخص نابینا یا زندانی بدون سؤال و تحقیق از صبح شدن، کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، بعد معلوم شود صبح بوده است.
- روزی را که انسان نمیداند آخر رمضان است یا اول شوال، باید روزه بگیرد، ولی اگر تا پیش از مغرب بفهمد که اول شوال است باید افطار کند.
- اگر از روی اختیار به نذر خود عمل نکند، باید کفاره بدهد، و کفاره آن بنابر اظهر کفاره (قَسَم) و بنابر احتیاط مستحب، کفاره افطار عمدی روزه ماه رمضان است. و نیز اگر نذر روزه معین کرده باشد، کفاره آن بنابر احتیاط واجب، همان کفاره افطار عمدی است.
- اگر انسان شک کند که مغرب شده یا نه، نمیتواند افطار کند، ولی اگر شک کند که صبح شده یا نه، پیش از تحقیق هم می‌تواند کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد.
- نماز مغرب و عشا هر کدام وقت مخصوص و مشترک و وقت فضیلتی دارند؛ وقت مخصوص نماز مغرب: از اول مغرب است، تا وقتی که از مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز بگذرد، که اگر کسی مثلاً مسافر باشد و تمام نماز عشا را سهواً در این وقت بخواند نمازش باطل است؛ و وقت مخصوص نماز عشا: برای شخص مختار، موقعی است که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز مغرب را نخواند، باید اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند، ولی احتیاط در این است که در صورت اضطرار و تأخیر نماز از نیمه شب، آخر شب را ملاک برای وقت مخصوص نماز عشا قرار دهد؛ بنابراین اگر به مقدار پنج رکعت به آخر شب وقت دارد هر دو نماز را به قصد مافِیالذّمه بخواند، و اگر کمتر وقت دارد اگرچه یک رکعت باشد اول نماز عشا را به قصد اینکه احتمالاً وظیفه او نماز عشا است، بخواند بعد نماز مغرب را قضا کند و بعد از آن احتیاطاً نماز عشا را دو مرتبه به نیت قضا بخواند. و بین وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشا، وقت مشترک نماز مغرب و عشا است که اگر کسی در این وقت اشتباهاً نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند و بعد از نماز ملتفت شود، نمازش صحیح است و باید نماز مغرب را بعد از آن بهجا آورد.
- کسی که مسافر است اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت دارد باید نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر کمتر وقت دارد باید فقط عشا را بخواند و بلافاصله مغرب را احتیاطاً به قصد مافیالذمه بهجا آورد.
- کسی که مسافر نیست، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند و اگر کمتر وقت دارد باید فقط نماز عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند؛ و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعداً باید نماز مغرب را به قصد مافیالذمه بخواند.
- اگر کسی عمداً قی کند روزهاش باطل است و قضا دارد، ولی کفاره واجب نیست و در صورت اماله کردن با چیز روان، بنابر احتیاط واجب، کفاره لازم است.
- اگر بفهمد نمازش را پیش از وقت خوانده، یا پشت به قبله یا با انحراف بیشتر از طرف راست و طرف چپ قبله بهجا آورده، باید دوباره بخواند؛ و اگر وقت گذشته در صورتی که قبل از وقت خوانده باید قضا کند و اگر پشت به قبله خوانده، بنابر احوط قضا نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده واطمینان برای او حاصل نشده باشد افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا وکفّاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله مظاهری] کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است اگر گفته او حجّت بوده است نظیر ثقه و اذان وقت شناس، قضا و کفّاره ندارد و اگر حجّت نبوده باید قضای آنرا بگیرد ولی کفّاره ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که می‌تواند وقت را تشخیص دهد اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده و او گفته او را مورد اعتماد نمیداند، افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است یا شک کند که مغرب بوده است یا نه، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله سبحانی] کسی که می تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که گفتارش قابل اعتماد و اطمینان نباشد و می گوید مغرب شده افطار کند، و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفّاره بر او واجب می شود.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که می تواند وقت را تشخیص دهد ، اگر به گفتة کسی که می گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، قضا و کفاره بر او واجب می شود .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که می تواند وقت را تشخیص دهد، اگر به گفته کسی که می گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفاره بر او واجب می شود.
- [آیت الله خوئی] اگر روزهدار به گفتة کسی که می‌گوید مغرب شده و اعتماد به گفتة او نیست افطار کند، و بعد بفهمد مغرب نبوده است یا شک کند که مغرب بوده است یا نه قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا بر او واجب می‌شود و اگر با این که خودش میتوانسته بررسی کند، بررسی نکرده باشد، باید کفّاره نیز بپردازد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه به گفته کسی که سخنش قابل اعتماد نیست و می گوید مغرب شده افطار کند، بعد بفهمد غروب نبوده، قضا و کفّاره بر او واجب است.
- [آیت الله سیستانی] اگر روزهدار به گفته کسی که می‌گوید مغرب شده ولی اطمینان برای او حاصل نشده است ، افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، یا شک کند که مغرب بوده است یا نه ، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود ، و اگر معتقد بوده که قول او حجت است ، فقط قضا لازم است .