حج واجب
حج واجب یکی از اقسام حج می باشدکه با شرایطی بر مکلف واجب می شود
نیابت از جانب شخص زنده در حجّ مستحبّی اشکال ندارد گرچه خود او حجّ را به جا می‌آورد، و همچنین در حجّ واجب در صورتی که خودش معذور از مباشرت عمل باشد.
عنوان مسئله:
نیابت از جانب شخص زنده در حجّ مستحبّی اشکال ندارد گرچه خود او حجّ را به جا می‌آورد، و همچنین در حجّ واجب در صورتی که خودش معذور از مباشرت عمل باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پوشیدن دمپایی در نماز، به صورتی که در حال سجده شخص بتواند انگشت پای خود را روی زمین قرار دهد، آیا اشکال دارد؟
- در صورتی که مهریه زن، او را برای حج مستطیع کند. آیا واجب است به اندازه حج از شوهر طلب کند و به حج برود یا باید صبر کند تا شوهر خودش مهریه را بپردازد؟
- اگر کسی قبلاً حجّ واجب خود را انجام داده باشد و بخواهد مجدداً به حج مشرّف شود، می تواند نیّت کند که اگر حج قبلی او اشکال داشته برای خودش منظور شود و گرنه برای یک منوبٌ عنه مثل پدر یا مادرش منظور گردد؟
- آیا حضرتعالی سر تراشیدن در حجِّ تمتّع را برای مردان واجب میدانید یا تقصیر برای آنان کفایت میکند؟ در صورتی که کسی سهواً یا جهلاً و یا عمداً در حجِّ تمتّع سر نتراشد و فقط قسمتی از موی سر یا ناخن خود را بچیند حجِّ او چه حکمی پیدا میکند؟
- اگر کسی نقداً پول ندارد ولی ملک یا وسیله ای دارد که اگر بفروشد مستطیع می شود، در چنین صورتی آیا واجب است که آن مال را بفروشد و حج تمتّع به جا آورد؟
- کسانی که برای کاری مثل خدمه یا مدیر یا روحانی یا پرستار یا پزشک یا سایر موارد به حج برده می شوند و هزینه حج آن ها پرداخت می شود در صورتی که پول احرام و قربانی را داشته باشند و در ایام حج معیشت خانواده آنان نیز دچار معضل نشود، و افزون به خدمتی که در حج دارند، می توانند اعمال حج را نیز به جا آورند، مستطیع محسوب می شوند و حج آن ها کفایت از حج واجب می کند؟ در مورد چنین اشخاصی آیا داشتن مال برای آینده زندگی شرط استطاعت است؟
- اگر کسی با فروش منزل گران قیمتی که دارد و تبدیل به منزل ارزان تر، برای حج واجب مستطیع شود، آیا واجب است خانه را تبدیل کند؟ در صورتی که این تعویض مشقت داشته باشد و یا در شأن او نباشد چه باید بکند؟
- اگر هدایای ازدواج به میزانی باشد که بتوان با آن برای حج تمتّع ثبت نام کرد، در صورتی که عروس و داماد اطلاع از آینده و توان یا عدم توان پرداخت بقیه مبلغ و همچنین هزینههای جانبی سفر را نداشته باشند، آیا واجب الحج می باشند یا خیر؟
- اگر هدایای ازدواج به میزانی باشد که بتوان با آن برای حج تمتّع ثبت نام کرد، در صورتی که عروس و داماد مبالغی به صورت وام یا با مهلت بدهکار باشند و نیز اطلاع از آینده و توان یا عدم توان پرداخت بقیه مبلغ و همچنین هزینههای جانبی سفر را نداشته باشند، آیا واجب الحج هستند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] آیا نیابت از زنده در عمره مفرده جایز است مانند حج مستحبی یا نه؟ و نیز آیا میتواند یک نفر نیابت از دو نفر زنده یا مرده، عمرهء مفرده را یا نه؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مُحرم می تواند قبل از انجام طواف واجب خود (چه طواف عمره باشد، یا حج، یا طواف نساء) به نیابت از معذور طواف انجام دهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا مُحرم می تواند قبل از انجام طواف واجب خود (چه طواف عمره باشد، یا حج، یا طواف نساء) به نیابت از معذور طواف انجام دهد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] ایا محرم قبل از انجام طواف واجب خود چه طواف عمره یا حج و چه طواف نساء می تواند همین طواف ها را برای معذور نیابت کند
- [آیت الله خامنه ای] نیابت حج برای معذور مجاز است یا خیر و خروج از حرم را پس از عمره تمتع بلااحرام عذر میدانید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نایب از بعض اعمال حج معذور شد و نایب گرفت، نایب عمل را به نیابت نایب انجام دهد یا به نیابت منوب عنه؟
- [آیت الله سبحانی] در حج نیابتی غیر ازنیت نیابت، تعیین نوع حج مثل حجة الاسلام یا حج مستحبی لازم است؟
- [آیت الله سیستانی] آیا اعتکاف به نیابت از شخص زنده یا مرده صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نیابت از دیگری گرفته و به حجّ آمده ولی از بعض اعمال معذور است آیا میتواند در این اعمال نایب بگیرد یا اینکه پول را به دیگری بدهد که اصل حجّ را بجا آورد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] این جانب یک سال حج برای خود انجام داده ام و چند حج نیابتی نیز در سالهای متعدّد انجام داده ام ان شاءالله امسال توفیق تشرف به حجّ خواهم داشت، آیا می توانم به نیّت مافی الذّمه حج بجا آورم که اگر حج خود یا یکی از منوب عنه ها اشکال داشته بجای آنها محسوب شود والاّ برای خودم مستحبی محسوب شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی در عمره مفرده یا حجّ مستحبّی برای خود محرم شود گرچه نمیتواند دیگری را در احرام خود شریک کند یا از نیّت خود عدول کند ولی اعمال دیگر نظیر طواف را میتواند برای خود و به نیابت از دیگری به جا آورد، همچنین میتواند بعد از اتمام، ثواب آن عمره یا حجّ را گرچه واجب باشد به دیگری چه زنده و چه مرده هدیه کند.
- نایب باید شیعه و مورد اطمینان باشد و کسی که شیعه نیست نمیتوان در عبادات او را نایب کرد و همچنین کسی که نمیدانیم عمل را به جا می‌آورد یا نه، نمیتوان او را نایب قرار داد، ولی اگر اطمینان داشته باشیم که عمل را به جا می‌آورد، در صورتی که آشنایی با مسائل حجّ داشته باشد نیابت او صحیح است.
- نیابت در حجّ نظیر نیابت در بقیه عبادات جایز است و لازم نیست نایب بالغ و عاقل و رشید باشد و اگر کسی که آنها را نایب کرده است (منوب عنه) اطمینان داشته باشد که عمل را به جا میآورند و بعداً هم اطمینان پیدا کند که عمل را به طور صحیح به جا آوردهاند نیابت آنها صحیح است و همچنین لازم نیست ذمّه نایب در سال نیابت مشغول به حجّ واجب نباشد و اگر نایب حجّ واجب خودش به ذمّهاش باشد میتواند نایب شود و حجّ او صحیح است گرچه گناه کرده است.
- باید از ورود بچّههای ممیّز- که خوب را از بد تمیز میدهند- به اطاق خواب در وقت خلوت زن با شوهر، ممانعت کنند، گرچه مباشرت زن و شوهر نباشد، و در وقت مباشرت علاوه بر وجوب ممانعت از بچههای ممیّز، نبودن بچّههای غیر ممیّز حتّی اطفال شیرخوار بسیار خوب است.
- حجّ برای غیر بالغ گرچه بدون اذن ولی باشد، مستحب است و اگر اعمال حجّ را به صورت کامل و صحیح انجام داد، این حجّ کفایت از حجّ واجب او میکند و در صورتی که پس از بلوغ مستطیع شد، لازم نیست حجّ را اعاده نماید.
- به جا آوردن حجّ واجب برای دو نفر یا بیشتر جایز نیست ولی به جا آوردن عمرهمفرده یا طواف استحبابیبلکه حجّ استحبابی به نیابت چند نفر مانعی ندارد.
- کسی که فوت کرده و حجّ واجب بر ذِمّه اوست و مال او به مقدار هزینه حجّ نیست بر ورثه واجب نیست که حجّ او را ادا کنند، گرچه سزاوار است میّت را بری الذمّه کنند.
- کسی که در ترک محرّمات حجّ یا در به جا آوردن اعمال حجّ به طور متعارف معذور است نظیر اینکه باید زیر سایه برود یا در طواف و رمی نایب بگیرد یا به ناچار باید بعد از نیمهشب از مشعر به منی رود میتواند نایب شود و حجّی که مطابق وظیفه خود به جا می‌آورد کافی از حجّ منوب عنه (کسی که او را نایب کرده است) میباشد.
- کسی که بمیرد و حجّ واجب بر ذِمّه او باشد بر ورثه واجب است در همان سال نایب بگیرند، گرچه بیشتر از مقدار معمول باشد و گرچه در بین ورثه، صغیر نیز باشد.
- اگر مجتهدی که انسان از او تقلید میکند از دنیا برود، بقاء بر تقلید از او جایز است نه واجب. گرچه مجتهدِ میّت، اعلم از مجتهدینِ زنده باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] احتیاط آن است که شخصی که از میّت نیابت می کند کسی باشد که در انجام اجزاء و شرایط نماز معذور نباشد، مثلاً کسی که نشسته نماز می خواند نایب نشود، حتّی بنابر احتیاط واجب کسی که با تیمّم یا جبیره نماز می خواند نیابت نکند.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که برای بجا آوردن روزة میتی اجیر شده ، اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد. ولی کسی که روزة قضا یا روزة واجب دیگری دارد ، نمی تواند روزة مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزة مستحبی بگیرد ، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید ، روزة مستحبی او به هم می خورد و می تواند نیت خود را به روزة واجب بر گرداند . و اگر بعد از ظهر ملتفت شود ، روزة او باطل است و اگر بعد از مغرب یادش بیاید ، روزه اش صحیح است گر چه بی اشکال نیست .
- [آیت الله سبحانی] کسی که برای به جا آوردن روزه میّتی اجیر شده، اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد. ولی کسی که روزه قضا بنابر احتیاط یا واجب دیگری دارد، نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحبی بگیرد، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحبی او به هم می خورد و می تواند نیّت خودرا به روزه واجب برگرداند. و اگر بعد از ظهر ملتفت شود، روزه او باطل است و اگر بعداز مغرب یادش بیاید، روزه اش بی اشکال نیست.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که برای بجا آوردن روزه میتی اجیر شده اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد، ولی کسی که روزه قضا دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد، و اگر روزه واجب دیگری دارد بنابر احتیاط واجب نمی تواند روزه مستحبی بگیرد، و چنانچه فراموش کند و روزه مستحبی بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید روزه مستحبی او بهم می خورد، می تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند، و اگر بعد از ظهر ملتفت شود روزه او باطل است، و اگر بعد از مغرب یادش بیاید روزه اش صحیح است.
- [آیت الله خوئی] کسی که برای بهجا آوردن روزه میتی اجیر شده، اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد. ولی کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد، نمیتواند روزه مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحبی او به هم میخورد و میتواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود، روزه او باطل است، و اگر بعداز مغرب یادش بیاید، روزهاش صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] کسی که برای به جا آوردن روزهی میتی اجیر شده، اگر روزهی مستحبی بگیرد اشکال ندارد، ولی کسی که روزهی قضا یا روزهی واجب دیگری دارد، نمیتواند روزهی مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزهی مستحب بگیرد، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید روزهی مستحبی او به هم میخورد و میتواند نیت خود را به روزهی واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود؛ روزهی او باطل است و اگر بعد از مغرب یادش بیاید، روزهاش صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان علیهم السلام از طرف زندگان اجیر شود به این معنی که متعلق اجاره نیابت از انان در انجام ان کار باشد چنانکه می تواند همین نیابت را تبرعا انجام دهد و نیز می تواند کار واجب یا مستحبی را انجام دهد و ثواب ان را برای مردگان یا زندگان هدیه نماید
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی را اجیر کنند که در سفر حج خدمت شخص یا کاروانی را کند و به این صورت حج خود را به جا آورد حج واجب او حساب می شود; ولی قبول چنین کاری واجب نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که برای بجا آوردن روزه میّتی اجیر شده، روزه مستحبّی بگیرد، اشکال ندارد؛ ولی کسی که روزه قضای رمضان به ذمّه دارد، نمیتواند روزه مستحبّی بگیرد و اگر روزه واجب غیر معیّن دیگری نیز به ذمّه داشته باشد، بنابر احتیاط واجب همین حکم را دارد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحبّی بگیرد، در صورتی که پیش از ظهر به خاطر آورد، روزه مستحبّی او به هم میخورد و میتواند نیّت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر متوجّه شود، روزه او باطل است و اگر بعد از مغرب به خاطر آورد، روزه او صحیح است.
- [امام خمینی] کسی که برای به جا آوردن روزه میتی اجیر شده اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد، ولی کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد، نمی تواند روزه مستحبی بگیرد. و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحبی او به هم می خورد و می تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند. و اگر بعد از ظهر ملتفت شود، روزه او باطل است، و اگر بعداز مغرب یادش بیاید، روزه اش صحیح است، اگر چه بی اشکال نیست.