احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
اگر در بین نماز عصر یقین یا اطمینان کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند چنانچه قبل از ان که عملی انجام داده باشد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده باید بقیه نماز را به نیت نماز عصر بخواند و نمازش صحیح است و همچنین در صورتی که انچه را انجام داده رکن نباشد ولی در این صورت باید قرایت و ذکری را که به قصد نماز ظهر اورده بوده دوباره به قصد نماز عصر بیاورد و احتیاط مستحب ان است که در این دو صورت نماز را به نیت عصر تمام کند و دوباره اعاده نماید و اگر انچه را اورده رکعت یا رکوع یا دو سجده باشد باید نماز عصر را اعاده نماید
عنوان مسئله:
اگر در بین نماز عصر یقین یا اطمینان کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند چنانچه قبل از ان که عملی انجام داده باشد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده باید بقیه نماز را به نیت نماز عصر بخواند و نمازش صحیح است و همچنین در صورتی که انچه را انجام داده رکن نباشد ولی در این صورت باید قرایت و ذکری را که به قصد نماز ظهر اورده بوده دوباره به قصد نماز عصر بیاورد و احتیاط مستحب ان است که در این دو صورت نماز را به نیت عصر تمام کند و دوباره اعاده نماید و اگر انچه را اورده رکعت یا رکوع یا دو سجده باشد باید نماز عصر را اعاده نماید
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده یا فقط یک نماز قضا از روزهای پیش دارد چنانچه وقت وسعت دارد و ممکن است نیت را به نماز قضا برگرداند احتیاط مستحب این است که نیت نماز قضا کند مثلا اگر در نماز ظهر پیش از رکوع رکعت سوم یادش بیاید که نماز صبح ان روز قضا شده در صورتی که وقت نماز ظهر تنگ نباشد نیت را به نماز صبح برگرداند و ان را دو رکعتی تمام کند بعد ظهر را بخواند ولی اگر وقت تنگ است یا نمی تواند نیت را به نماز قضا برگرداند مثل ان که در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده چون اگر بخواهد نیت نماز صبح کند یک رکوع که رکن است زیاد می شود نباید نیت را به قضای صبح برگرداند
- اگر انسان نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند و در بین نماز یادش بیاید نمازی را که باید پیش از ان بخواند نخوانده است نمی تواند نیت را به ان نماز برگرداند مثلا موقعی که نماز عصر را احتیاطا می خواند اگر یادش بیاید نماز ظهر را نخوانده است نمی تواند نیت را به نماز ظهر برگرداند
- اگر شک کند عملی را که رکن نیست به جا اورده یا نه چنانچه مشغول کاری که بعد از ان است شده باید به شک خود اعتنا نکند مثلا موقعی که مشغول خواندن سوره است اگر شک کند که حمد را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند و اگر بعد یادش بیاید که ان را به جا نیاورده در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید به جا اورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش صحیح است بنابراین اگر مثلا در قنوت یادش بیاید که سوره را نخوانده باید بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید نمازش صحیح است
- اگر بعد از ان که پیشانی به زمین رسید یادش بیاید که رکوع نکرده باید برگردد و رکوع را بعد از ایستادن به جا اورد و نمازش صحیح است و بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو برای زیادی سجده به جا اورد و احتیاط مستحب ان است که دوباره نماز را اعاده نماید و اگر در سجده دوم یادش بیاید نمازش باطل است
- اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده است نمی تواند نیت را به نماز عصر برگرداند بلکه باید نماز را بشکند و نماز عصر را بخواند و همین طور است در نماز مغرب و عشاء
- اگر بین سه و چهار شک کند و موقعی که دو رکعت نماز احتیاط نشسته می خواند قبل از رکوع اول یادش بیاید که نماز را سه رکعت خوانده انچه را خوانده به حساب نیاورد و بنابر احتیاط واجب بایستد و کسری نماز را تمام کند و دو سجده سهو برای زیادی سلام و دو سجده دیگر برای زیادی تشهد اگر اورده باشد به جا اورد و نماز را دوباره بخواند و اگر بعد از رکوع یادش بیاید نمازش باطل است
- وقت نماز ظهر و عصر ما بین زوال تا غروب افتاب است ولی چنانچه نماز عصر را عمدا قبل از نماز ظهر بخواند باطل است مگر این که از اخر وقت بیش از به جا اوردن یک نماز وقت نباشد که در این فرض اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخوانده باید نماز عصر را بخواند و بعد از ان نماز ظهر را قضا کند و اگر کسی پیش از این وقت سهوا تمام نماز عصر را پیش از نماز ظهر بخواند نمازش صحیح است و احتیاط واجب ان است که ان را نماز ظهر قرار داده و چهار رکعت دیگر به قصد ما فی الذمه به جا اورد
- حکم گمان در نماز نسبت به رکعات مثل حکم یقین است مثلا اگر نداند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت و گمان داشته باشد که دو رکعت خوانده بنا می گذارد که دو رکعت است و اگر در نماز چهار رکعتی گمان دارد که چهار رکعت خوانده نباید نماز احتیاط بخواند و اما نسبت به افعال گمان حکم شک را دارد پس اگر گمان دارد رکوع کرده در صورتی که داخل سجده نشده است باید ان را به جا اورد و اگر گمان دارد حمد را نخوانده چنانچه در سوره داخل شده باشد اعتنا به گمان ننماید و نمازش صحیح است
- اگر تشهد را فراموش کند و بایستد و پیش از رکوع یادش بیاید که تشهد را نخوانده باید بنشیند و تشهد را بخواند و دوباره بایستد و انچه باید در ان رکعت خوانده شود بخواند و نماز را تمام کند و بنابر احتیاط مستحب بعد از نماز برای ایستادن بی جا دو سجده سهو به جا اورد و اگر در رکوع یا بعد از ان یادش بیاید باید نماز را تمام کند و بعد از سلام نماز بنابر احتیاط مستحب تشهد را قضا کند و باید برای تشهد فراموش شده دو سجده سهو به جا اورد
- اگر مشغول نماز چهار رکعتی شود و در بین نماز یادش بیاید که مسافر است یا ملتفت شود که سفر او هشت فرسخ است چنانچه به رکوع رکعت سوم نرفته باید نماز را دو رکعتی تمام کند و اگر قرایت یا تسبیح زیاد کرده بنابر احتیاط واجب دو سجده سهو به جا اورد و اگر به رکوع رکعت سوم رفته نمازش باطل است و در صورتی که به مقدار خواندن یک رکعت هم وقت داشته باشد نماز را از سر شکسته بخواند و اگر به مقدار یک رکعت هم وقت باقی نباشد نماز را شکسته قضا نماید
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند و داخل رکن شود و بعد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده، نمازش باطل است و باید نماز عصر را بخواند. ولی اگر پیش از داخل شدن در رکن یادش بیاید، باید نیت را به نماز عصر برگرداند و آنچه به نیت ظهر خوانده، دوباره به نیت عصر بخواند، و نمازش صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیّت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را ادامه دهد و بعد متوجه شود که نماز ظهر را خوانده است باید نیت خود را به نماز عصر برگرداند و چنانچه مقداری از نماز را که به نیت ظهر خوانده مشتمل بر رکن بوده باید نماز را تمام کند و دوباره نماز عصر را بخواند. اما اگر مشتمل بر رکن نبوده باید آن قسمت را به نیت عصر بخواند و نماز او صحیح است هرچند احتیاط مستحب در اعاده آن است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند چنان چه یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده، بنابر احتیاط واجب باید نیت را به نماز عصر برگرداند و بعد از تمام کردن نماز، دوباره نماز عصر را بخواند مگر آن که پیش از به جا آوردن جزئی از اجزا به قصد ظهر یادش بیاید، که در این صورت نماز را به نیت عصر تمام می کند و اعاده لازم نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر در بین نماز عصر اطمینان حاصل شود که نماز ظهر را نخوانده است و نیّت را از نماز عصر به نماز ظهر برگرداند و مقداری از نماز را به نیّت ظهر به جا آورد، آن گاه به یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بود، میتواند نیّت را به نماز عصر برگرداند و آن را به پایان برساند و چون معنای صحّت عدول آن است که تمام اجزای گذشته, اعم از رکن و غیر آن، به حساب نماز دوم (عدول یافته) شمرده می‌شود، زیادهّ رکن یا غیر آن لازم نمیآید, هرچند احتیاط مستحب, اعاده بعد از اتمام نماز است.
- [آیت الله سیستانی] اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیّت را به نماز ظهر برگرداند ، چنانچه یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده میتواند نیّت را به نماز عصر برگرداند و نماز را تمام کند ، در صورتی که بعضی از اجزاء نماز را به نیّت ظهر نیاورده باشد ، یا آنکه اگر آورده است به نیّت عصر تدارک کند ، ولی اگر آن جزء رکعت باشد نماز او در هر صورت باطل است ، و همچنین اگر رکوع یا دو سجده از یک رکعت باشد نمازش بنابر احتیاط لازم باطل است .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است ونیّت را به نماز ظهر برگرداند، چنانچه یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بود، بنابر احتیاط مستحبّ نیّت را به نماز عصر برگرداند و بعد ازتمام کردن نماز، دوباره نماز عصر را بخواند، اگر بعد از برگرداندن نیّت عملی انجام نداده باشد، و اگر بعد ازنیّت عملیانجام داده احتیاط واجب می‌شود.
- [آیت الله بروجردی] اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند، چنانچه یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده، بنا بر احتیاط واجب باید نیت را به نماز عصر برگرداند و بعد از تمام کردن نماز دوباره نماز عصر را بخواند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند؛ چنانچه یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده؛ باید نیت را به نماز عصر برگرداند و نمازش را تمام کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در بین نماز یادش بیاید که یک نماز یا بیشتر از همان روز از او قضا شده، چنانچه وقت وسعت دارد وممکن است نیّت را به نماز قضا برگرداند احتیاط واجب آن است که نیّت نماز قضا کند مثلاً اگر در نماز ظهر پیش از تمام شدن رکعت دوم یادش بیاید که نماز صبح آنروز قضا شده در صورتی که وقت نماز ظهر تنگ نباشد، احتیاط واجب آن است که نیّت را به نماز صبح برگرداند و آن را دو رکعتی تمام کند بعد نماز ظهر را بخواند ولی اگر وقت تنگ است یا نمیتواند نیّت را به نماز قضا برگرداند مثلاً در رکوع رکعت سوم نماز ظهر یادش بیاید که نماز صبح را نخوانده، چون اگربخواهد نیّت نماز صبح کند یک رکوع که رکن است زیاد می‌شود، نباید نیّت را به قضای صبح برگرداند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان نمازی را که خوانده احتیاطاً دوباره بخواند و در بین نماز یادش بیاید نمازی را که باید پیش از آن بخواند نخوانده است، نمیتواند نیت را به آن نماز برگرداند؛ مثلاً موقعی که نماز عصر را احتیاطاً میخواند، اگر یادش بیاید نماز ظهر را نخوانده است، نمیتواند نیت را به نماز ظهر برگرداند.