بخشنده
جود صفت نیکو است و در روایات به آن توصیه شده است. این عنوان به مناسبت در باب زکات و صوم به کار رفته است.
اگر چیزی را که خمس آن داده نشده به کسی ببخشد؛ پنج یک آن به عهده خود بخشنده است و چیزی بر این شخص نیست.
عنوان مسئله:
اگر چیزی را که خمس آن داده نشده به کسی ببخشد؛ پنج یک آن به عهده خود بخشنده است و چیزی بر این شخص نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که مستطیع شده است و در سال استطاعت قبل از موسم مال را که توسط آن مستطیع شده هبه کند، یا شخص فوت کند، آیا حج ساقط میشود یا خیر؟
- مرد مسنّی که در قید حیات است و مستطیع بوده و قصد داشته برای حجة الاسلام خود کسی را نایب کند، حال اگر شخص دیگری که از این موضوع با اطلاع بوده و به حج رفته بوده بدون اطلاع آن مرد مستطیع به نیابت از او حج تمتع انجام دهد، آیا این نیابت، آن مرد را از حجة الاسلام بینیاز میکند یا خیر؟
- حکم طلبهای که نیاز به شهریه داشته به حج مشرّف شده و با توجه به نظر بعضی از مراجع محترم در صورت نیاز به شهریه این شخص را مستطیع از حیث رجوع به کفایت نمیدانستند در حج خود قصد امر اعم از وجوب و استحباب نموده و اکنون بینیاز و مستغنی از شهریه میباشد و حالا در صورت تشرّف، نیّت او چه باید باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] آیا شخص قبل از رسیدن سال، میتواند اموال خود را به قصد فرار از خمس به همسرش ببخشد تا بعد از سال خمسی، او دوباره همان پول را به شوهرش ببخشد؟
- [سایر] آیا جایز است شخص قبل از رسیدن سال، اموال خود را به قصد فرار از خمس به همسرش ببخشد تا بعد از سال خمسی، او دوباره همان پول را به شوهرش ببخشد؟
- [سایر] پرداخت حق بیمه نیروهای حق التدریس بر عهده دستگاه است یا شخص (حق التدریس) اگر چنانچه بر عهده شخص می باشد استناد قانونی آن ذکر شود.
- [سایر] بخشنده ترین انسان ها چه کسانی هستند؟
- [آیت الله بهجت] آیا جایز است قبل از رسیدن سال اموال خود را به قصد فرار از خمس ببخشد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر بدانیم در عین مال هدیه داده شده، خمس واجب است، دادن خمس بر عهده کیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا تعیین ضرورت به عهده عرف است یا شخص مکلف و یا افراد صاحب نظر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی مالی را که خمس آن داده نشده، به مسجد ببخشد، آیا گرفتن آن مال از او جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا جایز است انسان قبل از رسیدن سال خمسی برای فرار از خمس، اموال خود را به دیگری ببخشد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا مرجع و یا وکیل او، میتواند خمس را بعد از حساب کردن، به مقلّد خود ببخشد و نگیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مالی را که خمس آن داده نشده بخرد؛ خمسش به عهده فروشنده است و بر خریدار چیزی نیست.
- اگر طلبکار طلب خود را به ضامن ببخشد؛ ضامن نمی تواند از بدهکار چیزی بگیرد و اگر مقداری از آن را ببخشد نمی تواند آن مقدار را مطالبه نماید.
- طلبکار نمی تواند مالی را که گرو گرفته؛ بدون اجازه بدهکار ملک کسی کند؛ مثلا ببخشد یا بفروشد؛ ولی اگر آن را ببخشد یا بفروشد بعد بدهکار اجازه نماید اشکال ندارد.
- اگر کسی مقداری آب بی منت به او ببخشد باید قبول کند. سوم از موارد تیمم:
- کسی که خمس بدهکار است نمی تواند آن را به ذمه بگیرد یعنی خود را بدهکار اهل خمس بداند و در تمام مال تصرف کند و چنانچه تصرف کند و آن مال تلف شود؛ باید خمس آن را بدهد؛ بلی اگر به مجتهد عادل که از او تقلید می کند یا به وکیل او رجوع کند؛ ممکن است در بعضی از موارد به آن شخص دستگردان کند تا خمس به ذمه منتقل شود.
- فقیر نمی تواند زکاه را به کمتر از مقدار آن صلح کند یا چیزی را گرانتر از قیمت آن بابت زکاه قبول نماید؛ یا زکاه را از مالک بگیرد و به او ببخشد. ولی کسی که زکاه زیادی بدهکار است و فقیر شده و نمی تواند زکاه را بدهد؛ چنانچه توبه کند؛ فقیر می تواند زکاه را از او بگیرد و به او ببخشد.
- صیغه طلاق خلع و مبارات باید به عربی صحیح خوانده شود؛ ولی اگر زن برای آنکه مال خود را به شوهر ببخشد مثلا به فارسی بگوید برای طلاق؛ فلان مال را به تو بخشیدم اشکال ندارد.
- اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند؛ احتیاط مستحب آن است که آن شخص از ولی میت اجازه بگیرد.
- هرگاه کسی که ضمانت می نماید چنین بگوید: اگر بدهکار قرض تو را نداد من می دهم؛ به این معنی که بالفعل عهده دار قرض شود که در صورت ندادن بدهکار؛ از عهده برآید؛ بعید نیست ضمان صحیح باشد و طلبکار در صورت ندادن بدهکار؛ بتواند از ضامن مطالبه نماید.
- اگر کافر ذمی موقع خریدن زمین شرط کند که خمس ندهد؛ یا شرط کند که خمس بر فروشنده باشد؛ شرط او صحیح نیست و باید خمس را بدهد؛ ولی اگر شرط کند که فروشنده مقدار خمس را از طرف او به صاحبان خمس بدهد؛ بر فروشنده لازم است که عمل به شرط نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر چیزی را که خمس آن داده نشده به کسی ببخشند، پنجیک آن بر عهدة خود بخشنده است، و چیزی بر این شخص نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر چیزی را که خمس آن داده نشده به کسی ببخشند پنج یک آن به عهده خود بخشنده است،و با این تصرّف خمس به ذمّه او تعلق می گیرد و چیزی بر گیرنده نیست.
- [آیت الله سبحانی] مستحق نمی تواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد، مگر مقداری که در خور شأن او است که اگر خودش مالی داشت ممکن بود به آن شخص ببخشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحق نمی تواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد، مگر آن مقدار که در خور شأن اوست که اگر خودش مالی داشت به آن شخص ممکن بود ببخشد.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که هبه را قبول میکند، چنانچه شرطی به عهده او نهاده شود، بنابر احتیاط باید به آن عمل نماید؛ بنابر این اگر هبه کننده چیزی را به کسی ببخشد به شرط آن که او هم چیزی را به او هبه کند، بنابر احتیاط باید طرف به آن شرط عمل نماید و چنانچه از آن امتناع کند و یا عمل به آن ممکن نباشد، بخشنده میتواند هبه را به هم بزند.
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحقّ نمیتواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد، ولی کسی که مقدار زیادی خمس بدهکار است وفقیر شده ومیخواهد مدیون اهل خمس نباشد اگر مستحقّ راضی شود که خمس را از او بگیرد و به او ببخشد، اشکال ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی مال خمس دار را به دیگری ببخشد، در این صورت , ولیّ مسلمین یا فقیه جامع شرای ط دیگر می تواند به بخشنده مراجعه کند و خمس را از او بگیرد و میتواند به کسی که به او بخشیده شده, مراجعه نماید و خمس را از عین مال بگیرد و در صورت دوم, او (متّهب) نه حق مراجعه به واهب دارد ; نه خیار تبعّض صفقه، چون در برابر این مال چیزی به واهب نداده است تا عوض آن را بگیرد , اما اگر متّهب عین مال را تلف کرده باشد , ولیّ خمس میتواند از واهب یا متّهب، مثل یا قیمت آن خمس را بگیرد. درآمدهای مال بی خمس
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی برای فرار از خمس منفعت سال خود را ببخشد فایده ندارد و باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر چیزی را که خمس آن را نداده به دیگری ببخشد مقدار خمس آن ملک او نمی شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحق نمی تواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد، ولی کسی که مقدار زیادی خمس بدهکار است و فقیر شده و می خواهد مدیون اهل خمس نباشد، اگر مستحق راضی شود که خمس را از او بگیرد و به او ببخشد اشکال ندارد و در خمس هم مانند زکات قصد قربت معتبر است.