تشهد
تَشَهُد از اجزای نماز است که در رکعت دوم و رکعت آخر نماز پس از دو سجده خوانده می‌شود.
اگر در حال برخاستن شک کند که سجده یا تشهد را به‌جا آورده یا نه، باید برگردد و به‌جا آورد.
عنوان مسئله:
اگر در حال برخاستن شک کند که سجده یا تشهد را به‌جا آورده یا نه، باید برگردد و به‌جا آورد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شما در کتاب منهاج الصالحین (رساله عربی) در مسئله (818) در نماز جماعت فرموده‌اید اگر مأموم سهواً پیش از امام سر از رکوع یا سجده بردارد باید به رکوع یا سجده برگردد و اگر عمداً برنگشت جماعتش باطل و منفرد می‌شود. آیا در صورت اضطرار نیز این بطلان وجود دارد مثل اینکه بداند اگر رکوع کند به امام نمی‌رسد؟
- در سجده سهو بعد از وقت آیا (الوقت حائل) می‌آید اگر شک کرد در اتیان یا چون موقت نیست باید انجام داد؟
- در نماز جماعت که در مسئله 1485 توضیح فرموده‌اید: اگر مأموم سهواً قبل از امام به رکوع رود و طوری باشد که اگر برگردد مقداری از قرائت را درک می‌کند و برگردد نمازش صحیح است، بفرمائید اگر امام قنوت می‌خواند باید برگردد و اگر برنگشت تا امام قنوت را خواند و داخل رکوع شد نمازش چه صورت دارد؟
- مأموم رسیده به جماعت در تشهد آخر پس تکبیر گفت و نشست و تشهد نخواند به خیال آنکه تکلیف او همین است و بعد از تسلیم امام برخاست و نماز را تمام نمود حکم نماز او چه می‌شود؟
- در صورتی که منحرفاً طواف انجام داده شده است باید به عقب برگردد آیا لازم است به پشت، عقب عقب بیاید یا منحرفاً هم جایز است؟
- آیا جایز است سجود بر زیرانداز خود در حال نماز در حرم حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و چه حکمی دارد سجود نمودن بر چیزی که صحیح است سجود بر آن با این که می‌دانیم خلاف تقیه است؟
- آیا مجزی است صلوات بر محمد صلی الله علیه و آله از ذکر رکوع و سجود اگر تکرار کند آن صلوات را سه مرتبه در سجود و رکوعش؟
- آیا واجب است جلوس بین دو سجده سهو یا آن که کافی است بلند کردن صورت یک مقداری و دوباره برود سجده بدون جلوس؟
- در غسل ترتیبی، نسبت به طرف چپ، فراغ چه وقت است، که موقع شک در شرایط و اجزاء، وصول آب و عدم آن، اعتنا به شک نکند؟ بیان فرمائید.
- در بین نماز اگر کسی شک کند که در ابتدای نماز نیت کرده‌ام یا خیر آیا شک بعد از محل محسوب می‌شود که نمازش صحیح باشد یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر انسان در اثنای تشهّد شک کند که سجده ی دوّم را به جا آورده یا نه، فرموده اید نباید اعتنا کند؛ آیا شکّ در اثنای ذکر مستحبّی تشهّد هم همین حکم را دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در اثنای تشهد شک کند که سجده دوم را به جای آورده یا نه، چه باید بکند؟
- [آیت الله بهجت] اگر نمازگزار در هنگام خواندن تشهد شک کند که سجده دوم را به جا آورده یانه، چه کار باید بکند؟
- [آیت الله خامنه ای] مواقعی، بعد از نماز یا وسط نماز شک میکنم که تشهد گفتهام یا نه. از یک نفر شنیدهام که برای جبران سجده و تشهد فراموش شده، سجده سهو کافیست، ولی برادرم میگوید اگر یقین نداشته باشید که گفتهاید، باید نماز، دوباره خوانده شود. در این مورد تکلیف چیست؟
- [آیت الله مظاهری] اگر در یکی از قسمتهای نماز شک کردیم و آن قسمت را دوباره تکرار نمودیم و بعد فهمیدیم که شک بیمورد بوده و بهواسطه شک، عمل اضافی انجام دادهایم، مثلاً یک سجده اضافه به‌جا آورده باشیم یا سوره یا بعضی از اذکار را یک بار اضافه گفته باشیم، تکلیف نمازی که خواندهایم، چیست؟
- [آیت الله بهجت] کسی که سجده بر او واجب است (مثل سجده آیات سجده دار) چند سجده باید به جا آورد، آیا گفتن تشهد و سلام نیاز است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] نمازگزاری که توان نشستن و برخاستن را ندارد کدام حالت را انتخاب کند: 1. سجدههایش را روی میز انجام دهد تا قدرت برخاستن برای رکعات را داشته باشد؟ 2. سجدههایش را روی زمین و به طور معمول انجام دهد تا مواضع سجده روی زمین باشد که در این صورت قادر به بلند شدن نیست؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی سجده و تشهد را در نمازش فراموش می‌کند و بعد از اتمام نماز، به جای انجام قضای سجده یا تشهد فراموش شده، مشغول به نماز دیگری می‌شود. اگر در بین نماز یادش بیاید که سجده یا تشهد فراموش شده را انجام نداده، وظیفهاش چیست و نمازی که مشغول آن است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر را فراموش کرده، آیا به‌جا آوردن قضای سجده بر او واجب است یا این که انجام دو سجده سهو کفایت می‌کند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مکلف شک کند با فراهم کردن همه مقدمات و انجام همه واجبات و مستحبات نماز (مثل قنوت، سوره، ذکر رکوع و سجده، تطهیر بدن، وضو یا غسل و یا هر امری که در صورت علم به تنگی وقت باید آن را رها کرد یا عوض آن را به‌جا آورد) آیا میتواند همه نماز را در داخل وقت به‌جا آورد یا نه، وظیفهاش چیست؟ اگر احتمال وسعت وقت بیشتر باشد چطور؟ آیا فرقی می‌کند که علت شک، ندانستن زمان اتمام وقت باشد یا ندانستن زمان انجام عمل؟ ج) در فرض مرقوم وظیفه تیمم است. س: اگر کسی به علت تنگی وقت موظف باشد از میان وضو (یا غسل)، طهارت ظاهری بدن، تیمم بر خاک (یا سنگ دارای گرد و خاک)، خواندن سوره، گفتن سه مرتبه سبحان الله در رکوع و سجده و.... برخی را ترک کند (یا عوض آن را به‌جا آورد) چگونه باید اولویتبندی کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که نشسته یا خوابیده نماز می‌خواند، اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می‌خواند شک کند که سجده یا تشهد را به‌جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود، شک کند که سجده یا تشهد را به‌جا آورده یا نه، باید به‌جا آورد.
- اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند، و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید، باید برگردد و به‌جا آورد، و بعد از نماز بنابر احتیاط واجب برای ایستادن بیجا دو سجدة سهو بنماید.
- اگر نداند که سجده را فراموش کرده یا تشهد را باید سجده را قضا نماید و دو سجدة سهو به‌جا آورد و احتیاطاً تشهد را نیز قضا نماید.
- اگر شک کند که یکی از رکنهای نماز را به‌جا آورد یا نه، چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است نشده باید آن را به‌جا آورده، مثلًا اگر پیش از خواندن تشهد شک کند که دو سجده را به‌جا آورده یا نه، و چنانچه بعد یادش بیاید که آن رکن را به‌جا آورده، چون رکن زیاد شده نمازش باطل است.
- نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده را باید رو به قبله به‌جا آورد. وبنابر احتیاط استحابی در سجدة سهو نیز رو به قبله به‌جا آورد.
- کسی که زیاد شک می‌کند، اگر شک کند رکنی را به‌جا آورده یا نه، و اعتنا نکند بعد یادش بیاید که آن را به‌جا نیاورده، چنانچه مشغول رکن بعد نشده، باید آن را به‌جا آورد، و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است، مثلًا اگر شک کند رکوع کرده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه پیش از سجده دوم یادش بیاید که رکوع نکرده است باید برگردد و رکوع کند و اگر در سجده دوم یادش بیاید، نمازش باطل است.
- اگر شک کند که رکنی را به‌جا آورده یا نه، مثلًا مشغول تشهد است اگر شک کند که دو سجده را به‌جا آورده یا نه، و به شک خود اعتنا نکند و بعداً یادش بیاید که آن رکن را به‌جا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید آن را به‌جا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است، مثلًا اگر پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید که دو سجده را به‌جا نیاورده باید به‌جا آورد و اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید نمازش باطل است.
- اگر در نماز نافل کاری کند که برای آن در نماز واجب سجدة سهو واجب می‌شود، یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز سجدة سهو یا قضای سجده و تشهد را به‌جا آورد.
- کسی که باید سجده یا تشهد را قضا نماید، اگر برای کار دیگری هم سجدة سهو بر او واجب شود، باید بعد از نماز سجده یا تشهد را قضا نماید، بعد سجدة سهو را به‌جا آورد.
- موقعی که انسان قضای سجده فراموش شده یا تشهد فراموش شده را به‌جا میآورد باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند، احتیاط مستحب آن است که در موقع به‌جا آوردن سجدة سهو نیز خود بپوشاند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در حال برخاستن شک کند که تشهد را بجا آورده یا نه ، و همچنین در حال برخاستن اگر شک کند که سجده را بجا آورده یا نه ، باید برگردد و بجا آورد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در حال برخاستن شک کند که تشهد را به جا آورده یا نه، باید برگردد و به جا آورد. همچنین است اگر در حال برخاستن از رکعت اول و سوم شک کند که سجده را به جا آورده یا نه؛ ولی اگر بعد از ایستادن شک کند که سجده یا تشهّد را به جا آورده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در حال برخاستن شک کند که سجده یا تشهد را به جا اورده یا نه باید برگردد و به جا اورد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در حال برخاستن شک کند که سجده یا تشهد را به جا آورده یا نه؛ باید برگردد و به جا آورد.
- [آیت الله بروجردی] اگر در حال برخاستن شک کند که سجده یا تشهّد را به جا آورده یا نه، باید برگردد و به جا آورد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در حال برخاستن شک کند که تشهّد یا سجده را بجا آورده یا نه، باید برگردد و آن را بجا آورد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در حال برخاستن شک کند که تشهد را به جا آورده یا نه، به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر شک کند که سجده را بجا آورده یا نه باید برگردد و بجا آورد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در حال برخاستن شک کند که سجده را بجا آورده یا نه، باید برگردد وسجده را بجا آورد و اگر در حال برخاستن شک کند که تشهّد را بجا آورده احتیاط مستحبّ آن است که تشهّد را به قصد قربت مطلقه بیاورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در حال برخاستن شک کند تشهد را به جا آورده یا نه یا در حالی که به سجده می رود شک کند رکوع را به جا آورده یا نه احتیاط واجب آن است که برگردد و به جا آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در حال برخاستن شک کند تشهد را به جا آورده یا نه یا در حالی که به سجده می رود شک کند رکوع را به جا آورده یا نه احتیاط واجب آن است که برگردد و به جا آورد.