احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
احتیاط واجب آن است که بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام به اندازة یک متر فاصله نباشد. و همچنین است اگر انسان به واسطة مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد، و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
عنوان مسئله:
احتیاط واجب آن است که بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام به اندازة یک متر فاصله نباشد. و همچنین است اگر انسان به واسطة مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد، و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مأموم همهمه امام جماعت را در نمازی که واجب است آهسته خوانده شود بشنود آیا گوش دادن مستحب است یا اینکه ذکر و تسبیح بگوید؟
- اگر به امام جماعتی که از اهل تسنن است اقتدا نکنیم ولی در افعال نماز از او متابعت کنیم آیا این نماز خواندن مستحب است؟ و چگونه نماز را بخوانیم؟ و آیا اینگونه نماز خواندن نماز واجب را از انسان ساقط میکند؟ و اگر قرائت این شخص قبل از امام جماعت تمام شود چه کند؟ و اگر نمازی باشد که در او بلند خواندن قرائت واجب است آیا آهسته خواندن جایز است یا نه؟ و آیا این موارد اختصاص به حال تقیه دارد یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] تا چه اندازه فاصله میان امام و مأموم اشکال ندارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا مأمومی که میداند امام چند درجه [به میزان کم] از قبله منحرف ایستاده است میتواند به وی اقتدا کند؟ و در صورت صحّتِ اقتدا، وظیفهی مأموم در رعایت جهت قبله چیست و آیا مأموم وظیفه دارد امام را از انحرافش از قبله آگاه کند؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی در نماز جماعت، فقط از یک طرف به نماز جماعت متصل است. در بین نماز، افرادی که به واسطه آنها به جماعت متصل است، نماز خود را تمام میکنند و میروند و بین این مأموم و صفوف جماعت فاصله ایجاد میشود. در این موقع مأموم چه باید بکند؟
- [آیت الله مظاهری] می دانیم که در نماز جماعت، اگر انسان سهواً زودتر از امام جماعت سر از رکوع یا سجده بر دارد، باید دوباره خود را به رکوع یا سجده امام برساند. از بعضی افراد شنیده ام که وقتی مأموم دوباره به رکوع یا سجده رفت نباید ذکر بگوید. زیرا نمازش مشکل پیدا می کند، آیا این مطلب صحیح است ؟
- [آیت الله سبحانی] آیا خواندن نماز مستحبی یا احتیاط ظهر یا قضاء هنگام ایراد خطبه یا پس از پایان خطبه ها در فاصله بین خطبه ها و برگزاری نماز جمعه توسط ماًموم جایز است؟
- [آیت الله بهجت] در نماز جماعت، فرموده اید: بنابر احتیاط واجب تکبیرة الاحرام مأموم باید بعد از تکبیرة الاحرام واسطه باشد؛ شخصی که مدّت ها این حکم را مراعات نکرده، وظیفه اش در قبال نمازهای جماعتی که قبلاً خوانده چیست؟
- [آیت الله بهجت] آیا اقتدا به امام جماعتی که بلند خواندن قرائت را در نماز ظهر روز جمعه مستحب می داند (از روی اجتهاد یا تقلید) و بلند می خواند، برای مأمومی که آهسته خواندن در قرائت ظهر جمعه را واجب می داند، جایز است؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی از دنیا رفته و نماز قضا برعهده او باقی مانده است، آیا شخص دیگری که نماز قضای او را تبرّعا میخواند، میتواند آن را به صورت جماعت (به عنوان امام یا مأموم) به جا آورد یا این که در نماز جماعت، باید نمازی را که بر خود انسان واجب شده است، بخواند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل مسأله 2631 فرموده اید: (مال گمشده که انسان پیدا کند اگر نشانه نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود و قیمت آن کمتر از یک درهم (6/12 نخود نقره سکه دار) نباشد، احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه دهد.) الف) اگر چنانچه پیدا شده، مثلاً یک عدد صد تومانی باشد، آیا این نشانی محسوب می شود؟ ب) قیمت یک درهم نقره به پول در زمان فعلی چه مقدار است؟
- [آیت الله نوری همدانی] توجها به اینکه اقتداء به جماعت اهل سنت را با اینکه از نظر فقه شیعه فاقد بسیاری از شرایط است از قبیل صحت وضوء عدالت امام ، مکان سجده ، عدم اتمام سوره و امثال آن است ، بسیاری از فقها محترم شیعه صحیح و مجزی دانسته اند لکن اخیرا نقل شده که برخی از فقهاء محترم در مورد عدم رعایت فاصله بین صفوف اشکال نموده اند با اینکه بنظر اهل سنت این گونه جماعت ها صحیح است و مثلا در ایام عمره که فاصله صف خانمها در مسجد النبی ( ص ) است با صف آقایان بیش از صد متر ولی آنها این جماعت را صحیح و مجزی می دانند و ما اگر بخواهیم طبف نظر خودمان عمل نمائیم بکلی در ایام عمده خانمها در مسجد النبی ( ص ) نباید اقتدا نمایند و جماعت آقایان نیز در بسیاری از موارد با اشکال مواجه است لذا خواهشمند است نظر مبارک خود را در خصوص :
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مأموم به واسط کسی که طرف راست یا چپ او اقتدا کرده به امام متصل باشد، و از جلو به امام متصل نباشد، بنابر احتیاط واجب باید با کسی که در طرف راست یا چپ او اقتدا کرده، یک متر فاصله نداشته باشد.
- کسی که پشت ستون ایستاده، اگر از طرف راست یا چپ به واسطة مأموم دیگر به امام متصل نباشد، نمیتواند اقتدا کند.
- اگر در نماز بین مأموم و امام، یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسط او به امام متصل است یک متر فاصله پیدا شود، باید قصد انفراد کند و نمازش صحیح است.
- مأموم نباید جلوتر از امام بایستد، و بنابر احتیاط واجب اگر مأموم یک مرد باشد قدری عقب تر در طرف راست امام بایستد، اگر متعدد باشند پشت سر امام بایستند، و در صورت اول اگر قد او بلندتر از امام است، بنابر احتیاط واجب باید طوری بایستد که در رکوع و سجود جلوتر از امام نباشد.
- جای ایستادن امام باید از جای مأموم به اندازة یک وجب متعارف بلندتر نباشد، و اگر کمتر از یک وجب باشد اشکال ندارد. و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی که بلندتر است بایستد، در صورتی که سراشیبی آن زیاد نباشد و طوری باشد که به آن زمین مسطح بگویند مانعی ندارد.
- مستحب است امام جماعت حال مأمومی را که از دیگران ضعیفتر است رعایت کند و قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد، مگر بداند همة کسانی که به او اقتدا کردهاند مایلند.
- در صحت جماعت شرط است که بین امام و مأموم و همچنین بین مأموم و مأموم دیگر که واسط بین مأموم و امام است حائلی نباشد و مراد از حائل چیزی است که مانع از دیدن شود مانند پرده یا دیوار و امثال اینها. پس اگر در تمام احوال نماز یا بعض آن بین امام و مأموم یا بین مأموم دیگر که واسطة اتصال است چنین حائلی باشد جماعت باطل خواهد شد، و زن از این حکم مستثنی است چنانکه خواهد آمد.
- مأموم نباید تکبیرة الاحرام را پیش از امام بگوید بلکه احتیاط واجب آن است که تا تکبیر امام تمام نشده، تکبیر نگوید.
- اگر امام و مأموم هر دو زن باشند احتیاط واجب آن است که همه ردیف یکدیگر بایستند و امام جلوتر از دیگری نایستد.
- اگر مأموم غیر از تکبیرة الاحرام و سلام، چیزهای دیگر نماز را پیش از امام بگوید اشکال ندارد، ولی اگر آنها را بشنود، یا بداند امام چه وقت میگوید، احتیاط مستحب آن است که پیش از امام نگوید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اقوی ان است که بین جای سجده ماموم و جای ایستادن امام بیش از اندازه ای که به یک قدم بلند طی می شود فاصله نباشد و همچنین است اگر انسان به واسطه مامومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد و احتیاط مستحب ان است که جای سجده ماموم با جای کسی که جلوی او ایستاده فاصله نداشته باشد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] احتیاط واجب آن است که بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام بیشتر از یک قدم معمولی فاصله نباشد. و نیز اگر انسان به واسطه مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متّصل باشد بنابر احتیاط واجب باید فاصله جای سجده اش از جای ایستادن او بیشتر از یک قدم معمولی نباشد و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلو او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
- [آیت الله سیستانی] احتیاط واجب آن است که بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام بیشتر از یک قدم فاصله نباشد ، و همچنین است اگر انسان بواسطه مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد . و احتیاط مستحب آن است که جای ایستادن مأموم با جای ایستادن کسی که جلوی او ایستاده ، بیش از اندازه جسد انسان در حالی که به سجده میرود فاصله نداشته باشد .
- [آیت الله علوی گرگانی] واجب آن است که بین جای سجده مأموم وجای ایستادن امام بیشتر از یک گام بلند فاصله نباشد، و نیز اگر انسان به واسطه مأمومی که جلویاو ایستاده به امام متصل باشد، واجب است که فاصله جای سجدهاش از جای ایستادن او بیشتر از یک گام بلند نباشد، و احتیاط مستحبّ آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . احتیاط واجب آن است که بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام بیشتر از یک قدم فراخ فاصله نباشد. و نیز اگر انسان به واسطه مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد، بنابر احتیاط واجب باید فاصله جای سجده اش از جای ایستادن او بیشتر از یک قدم فراخ نباشد. و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده بیشتر از یک قدم معمولی فاصله نداشته باشد، و بهتر این است که هیچ فاصله ای نباشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بین جای سجدة ماموم و جای ایستادن امام بقدر گشادی بین دو قدم فاصله باشد اشکال ندارد ، و نیز اگر بین انسان و مامومی که جلوی او ایستاده و به وسیلة او به امام متصل است به همین فاصله باشد نمازش اشکال ندارد . و احتیاط مستحب آن است که جای سجدة ماموم با جای کسی که جلوی او ایستاده ، هیچ فاصله نداشه باشد .
- [آیت الله بروجردی] احتیاط واجب آن است که بین جای سجدهی مأموم و جای ایستادن امام، بیشتر از یک قدم معمولی فاصله نباشد و نیز اگر انسان به واسطهی مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد، بنا بر احتیاط واجب باید فاصلة جای سجدهاش از جای ایستادن او بیشتر از یک قدم معمولی نباشد و احتیاط مستحب آن است که جای سجدهی مأموم با جای کسی که جلو او ایستاده هیچ فاصله نداشته باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر جای مأموم بلندتر از جای امام باشد، اشکال ندارد، ولی اگر به قدری بلند باشد که نگویند اجتماع کردهاند، نماز جماعت صحیح نیست. سوم: (بین امام و مأموم فاصله نباشد) مسأله 1428 - لازم است بین امام و مأموم بیش از مقدار اندام انسان در حال سجده فاصله نباشد و بنا بر احتیاط واجب کمتر از این مقدار باشد و همچنین است اگر انسان به واسطه مأمومی که جلوی او قرار دارد به امام متّصل باشد و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای ایستادن کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
- [امام خمینی] اگر بین جای سجده ماموم و جای ا ستادن امام به قدر گشادی بین دو قدم فاصله باشد اشکال ندارد، و نیز اگر بین انسان به واسطه مامومی که جلوی او ایستاده و انسان به وسیله او به امام متصل است به همین مقدار فاصله باشد نمازش اشکال ندارد، و احتیاط مستحب آن است که جای سجده ماموم با جای کسی که جلوی او ایستاده هیچ فاصله نداشته باشد.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب باید بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام و نیز بین محل سجده مأموم و محل ایستادن مأموم صف جلو بیشتر از یک گام معمولی فاصله نباشد و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.