مساقات
واگذاری نخلهایادرختان انگوربه دیگری به منظوراصلاح،آبیاری وآبادسازی. [۱]
مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میو آن سال به‌دست می‌آید صحیح است.
عنوان مسئله:
مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میو آن سال به‌دست می‌آید صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- افرادی که تاریخ معینی برای تخمیس درآمدهای سنه خود اختیار کردهاند قهراً در این تاریخ معین بر بعضی منافع آنها سال نگذشته، آیا میتوانند در این وقت معلومی که برای سال دارند آن بعض منافع مذکور را تخمیس بلکه تا آن موقع معلوم نرسیده مصرف در احتیاجات مؤونه خود بنمایند، و در صورت جواز با علم به مسئله چه بسا حاضر به تخمیس نباشند، آیا اعلام آنها واجب است یا نه و می‌شود وجوه آنها را قبول کرد یا نه؟
- از استفتاء شما استفاده می‌شود که مقداری از گوسفندهای زارع که مورد مصرف خوراکی او است و از ارباح بین سال استفاده شده متعلق خمس نیست و گوسفندهایی که از منافع آنها تحصیل بقیه امور معاشی مثل خریدن لباس و گندم و غیره می‌شود متعلق خمس است، آیا این استفتاء صحیح است یا نه، ضمناً عرض می‌شود که اگر زارعی از منافع بین سال چند رأس بره برای آنکه خورده شوند تربیت کرده و بعد از یک سال یا دو سال که گذشت شیرده شده و مورد مؤونه مصرفی خوراکی او واقع شدند، اگر چه در این مدت استفاده جزئی از پشم آنها برای لباس یا فرش یا پشکل آنها برای سوخت کرده لکن هدف اصلی او از نگاه داشتن شیرا شدن آنها بوده بفرمائید آیا آن برهها باید تخمیس شود یا نه؟ و بر فرض وجوب تخمیس قیمت فعلی برهها باید لحاظ شود یا قیمت آن سال که متعلق خمس شدهاند و تخمیس نکرده مورد مؤونه خود قرار داده است باید منظور شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] شخصی برای انجام کاری اجیر شده و طبق قرار داد، پس از چند سال که کار تمام شد، اجرتش را دریافت میکند. آیا اجرت همه سالهای قرار داد، متعلّق خمس است یا فقط خمس اجرت سال آخر برعهده اوست؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی در آخر سال، بابت خمس خود چند چک میدهد که به تدریج از درآمد سال آینده وصول گردد. آیا این کار صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی خمس نمی دهد و سال خمسی برای خود معین نکرده، آیا با لباسی که می خرد نمازش صحیح است؟
- [آیت الله سبحانی] در عقد موقت، مقدار چهارده شاخه گل مریم قرار داده اند وبرای شاخه های گُل قیمت معین نشده است. آیا عقد آنها صحیح است؟
- [امام خمینی] گوسفند معینی را نذر میکند که در وقت معینی آن را در راه خیر مصرف کند قبل از این که آن وقت معین برسد آخر سال خمس او می‌شود آیا باید خمس این گوسفند را بدهد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] کسی که خمس نمی دهد و سال خمسی برای خود معین نکرده است، آیا با لباسی که می خرد نمازش صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی بمدّت یازده سال، به یک جهت نماز خوانده، البتّه آن جهت و قبله را از طریق مساجد اهل سنت آن منطقه معیّن کرده، بعد از یازده سال، توسط قبلهنما معلوم شده که قبله آن 90 درجه منحرف از قبله صحیح بوده است، در این صورت نمازهای گذشته او چه صورت دارد و افرادی که بعنوان میهمان در منزل او نماز خواندهاند، پس از کشف خلاف، آیا صاحبخانه وظیفه دارد که به میهمانهای خود تذکّر دهد یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی گوسفندی را نذر قرار میدهد که دهه محرّم الحرام بکشد بعد معلوم می‌شود که گوسفند آبستن است آیا این گوسفند را میتواند بکشد یا تا سال آینده معطّل کند؟
- [آیت الله سیستانی] بانک ها مبلغی را بعنوان مضاربه در اختیار افراد قرار میدهند و پس از مدت معینی مبلغ پرداختی را بعلاوه مبلغی ( معین شده از قبل) پس میگیرند ایا استفاده از این مبلغ برای ما صحیح است؟
- [آیت الله سیستانی] بانک ها مبلغی را بعنوان مضاربه در اختیار افراد قرار میدهند و پس از مدت معینی مبلغ پرداختی را بعلاوه مبلغی ( معین شده از قبل) پس میگیرند آیا استفاده از این مبلغ برای ما صحیح است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر انسان در چند شهر که فصل رسیدن حاصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میو آنها در یک وقت به‌دست نمیآید گندم یا جو و خرما یا انگور داشته باشد و هم آنها محصول یک سال حساب شود چنانچه چیزی که اول میرسد به انداز نصاب یعنی (288) من (45) مثقال کم باشد باید زکات آن را موقعی که میرسد بدهد و زکات بقیه را هر وقت به‌دست می‌آید ادا نماید، و اگر آنچه اول میرسد به انداز نصاب نباشد، صبر میکند تا بقیه آن برسد، پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود، زکات آن واجب است، و اگر به مقدار نصاب نشود، زکات آن واجب نیست.
- اگر انسان با کسی به این قسم معامله کند که درختهای میوهای را که میوة آن مال خود اوست و یا اختیار میوههای آن با اوست تا مدت معینی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید و آب دهد و به مقداری که قرار میگذارند از میو آن بردارد این معامله را مساقات میگویند.
- کسی که مانند تاجر و کاسب برای دادن خمس، سال قرار دهد اگر منفعتی به‌دست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس، باقیمانده را بدهند.
- تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی منفعت میبرند، یک سال که بگذرد باید خمس آنچه را که از خرج سالشان زیاد می‌آید بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست، اگر اتفاقاً منفعتی ببرد، بعد از آنکه یک سال از موقعی که فایده برده بگذرد، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد. (مسألة 1775)- انسان میتواند در بین سال هر وقت منفعتی بهدستش آید خمس آن را بدهد، و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تأخیر بیندازد. و اگر برای دادن خمس سال شمسی قرار دهد، مانعی ندارد.
- موقعی که مأموم نیت میکند، باید امام را معین نماید، ولی دانستن اسم او لازم نیست، اگر نیت کند اقتدا میکنم به امام جماعت حاضر، نمازش صحیح است.
- مزارعه چند شرط دارد: (اول): آن که صاحب زمین به زارع بگوید زمین را برای زراعت به تو واگذار کردم و زارع هم بگوید قبول کردم، یا بدون اینکه حرفی بزنند، مالک زمین را به زارع به قصد زراعت واگذار کند و زارع قبول نماید. (دوم): صاحب زمین و زارع هر دو مکلف و عاقل باشند و با قصد و اختیار خود مزارعه را انجام دهند و سفیه نباشند یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند. (سوم): مالک و زارع از تمام حاصل زمین ببرند پس اگر مثلًا شرط کنند که آنچه اول یا آخر میرسد، مال یکی از آنان باشد مزارعه باطل است. (چهارم): سهم هر کدام نصف یا ثلث حاصل و مانند اینها باشد پس اگر مالک بگوید در این زمین زراعت کن و هر چه میخواهی به من بده، صحیح نیست و همچنین است اگر مقدار معینی از حاصل را مثلًا ده من فقط برای زارع یا مالک قرار دهند. (پنجم): مدتی را که باید زمین در اختیار زارع باشد معیّن کنند، و باید مدت به قدری باشد که در آن مدت به‌دست آمدن حاصل ممکن باشد. و اگر اول مدّت را روز معینی و آخر مدّت را رسیدن حاصل قرار دهند کافی است. (ششم): زمین قابل زراعت باشد و اگر زراعت در آن ممکن نباشد اما بتوانند کاری کنند که زراعت ممکن شود، مزارعه صحیح است. (هفتم): اگر منظور هر کدام آنان زراعت مخصوصی است، چیزی را که زارع باید بکارد معین کنند ولی اگر زراعت معینی را در نظر ندارند یا زراعتی را که هر دو در نظر دارند معلوم است لازم نیست آن را معیّن نمایند. (هشتم): مالک، زمین را معین کند، پس کسی که چند قطعه زمین دارد و با هم تفاوت دارند، اگر به زارع بگوید در یکی از این زمینها زراعت کن، و آن را معین نکند، مزارعه باطل است. (نهم): خرجی را که هر کدام آنان باید بکند معین نمایند، ولی اگر خرجی را که هر کدام باید بکند معلوم باشد، لازم نیست آن را معین نمایند.
- اگر ملکی را بر افراد معینی، مثلًا بر اولاد خود وقف نماید، چنانچه در آن ملک زراعت و درختکاری کنند و از آن چیزی به‌دست آورند و از مخارج سال آنان زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهند و همچنین اگر طور دیگری هم از آن ملک نفع ببرند مثلًا اجار آن را بگیرند، باید خمس مقداری را که از مخارج سالشان زیاد می‌آید بدهند.
- اگر فروشنده یا خریدار تمام چیزی را که قرار گذاشته، تحویل دهد و دیگری مقداری از آن را تحویل دهد و از یکدیگر جدا شوند، اگرچه معامله نسبت به آن مقدار صحیح است ولی کسی که تمام مال به‌دست او نرسیده، میتواند معامله را به هم بزند.
- اگر خانهای را مثلًا یک ساله اجاره دهند و ابتدای آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند اجاره صحیح است، اگرچه موقعی که صیغه میخوانند خانه در اجاره دیگری باشد.
- درازای صورت را باید از بالای پیشانی جایی که موی سر بیرون می‌آید تا آخر چانه شست، و پهنای آن به مقداری که بین انگشت وسط و شست قرار میگیرد، باید شسته شود، و اگر مختصری از این مقدار را نشویند، وضو باطل است، و برای آن که انسان یقین کند این مقدار کاملًا شسته شده باید کمی اطراف آن را هم بشوید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوهی آن سال به دست می‌آید، صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال به دست می‌آید صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّلِ آن را معیّن کنند و آخرِ آن را هنگامی قرار دهند که میوه آن سال به دست می‌آید، صحیح است.
- [آیت الله علوی گرگانی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال معمولاً به دست می‌آید، صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معّین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوة آن سال بدست می آید ، صحیح است .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال بدست می آید صحیح است.
- [امام خمینی] مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال به دست می‌آید صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] مدت مساقات باید معلوم باشد ، و باید مدت بقدری باشد که در آن مدت بدست آمدن حاصل ممکن باشد ، و اگر اول آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که حاصل بدست می‌آید ، صحیح است .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال به دست می آید و به حسب عادت آن موقع معلوم باشد صحیح است.
- [آیت الله وحید خراسانی] مدت مساقات باید معلوم باشد و کمتر از زمانی که میوه به دست می اید نباشد و اگر اول ان را معین کنند و اخر ان را موقعی قرار دهند که میوه ان سال حاصل می شود صحیح است