مدت مساقات باید معلوم باشد ، و باید مدت بقدری باشد که در آن مدت بدست آمدن حاصل ممکن باشد ، و اگر اول آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که حاصل... - رساله آیت الله سیستانی

رساله عملیه آیت الله سیستانی
آدرس: http://www.sistani.org

مدت مساقات باید معلوم باشد ، و باید مدت بقدری باشد که در آن مدت بدست آمدن حاصل ممکن باشد ، و اگر اول آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که حاصل بدست می‌آید ، صحیح است .

عنوان مسئله:

پرسش‌های مرتبط از این مرجع

بانک ها مبلغی را بعنوان مضاربه در اختیار افراد قرار میدهند و پس از مدت معینی مبلغ پرداختی را بعلاوه مبلغی ( معین شده از قبل) پس میگیرند آیا استفاده از این مبلغ برای ما صحیح است؟
بانک ها مبلغی را بعنوان مضاربه در اختیار افراد قرار میدهند و پس از مدت معینی مبلغ پرداختی را بعلاوه مبلغی ( معین شده از قبل) پس میگیرند ایا استفاده از این مبلغ برای ما صحیح است؟
هرگاه قسمتی از مسجدالحرام نجس شود، مسؤولین عین نجاست را برطرف می کنند و سپس با پارچه های آغشته به آب و مواد پاک کننده، محل آن را پاک می کنند و معلوم است که این کار برای طاهر کردن محل کفایت نمی کند. سپس رطوبت باقی مانده بر اثر رفت و آمد مردم و پا گذاشتن بر آن به جاهای دیگر مسجد سرایت می کند و در نتیجه علم عادی به نجس شدن بیشتر جاهای مسجد حاصل می شود، آیا در این حال سجده بر کف مسجدالحرام در حال اختیار جایز است، یا فقط در حال تقیه جایز است؟ همچنین حکم طواف کننده اگر به بدنش در مطاف رطوبتی مسری اصابت کرد، آیا طوافش صحیح است، یا آن که لازم است آن را اعاده کند؟

پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله مکارم شیرازی] اگر مالک یا زارع قرار بگذارد که مقدار معیّنی از حاصل (مثلًا یک خروار) مال او باشد و بقیّه را میان هر دو تقسیم کنند، آیا صحیح است؟
[آیت الله خوئی] اشخاصی که عواید مختلفه دارند مثلاً جو، گندم، پنبه، علف، چغندر قند و غیره که بدست آوردن هر کدام از آنها مدتی مدید با دیگری فرق دارد، آیا می‌توانند خمس هر یک از این عواید را علی‌حده بدهند، یا برای مجموع روی هم رفته یک سال قرار بدهند، مثال اگر از علف خشک سال گذشته چیزی تا موقع چیدن علف سال نو باقی بماند خمس آن را بدهد، و همچنین گندم و جو و غیره تا بدست آمدن محصول در سال بعد؟
[آیت الله سبحانی] در عقد موقت، مقدار چهارده شاخه گل مریم قرار داده اند وبرای شاخه های گُل قیمت معین نشده است. آیا عقد آنها صحیح است؟
[آیت الله وحید خراسانی] شخصی چند متری از یک شوط را خراب کرده است و چون دقیقا اول و اخر ان معلوم نیست یک شوط کامل از حجر الاسود شروع و به انجا ختم می کند به قصد اینکه انچه خراب شده به نحو صحیح انجام شود و زیادی قبلی و بعدی مقدمه علمیه باشد ایا این طواف صحیح است
[آیت الله اردبیلی] شخصی به خانمی گفته که صورت زن در حال احرام باید باز باشد و از باب مقدّمه علمیه باید مقداری از مو هم معلوم باشد تا یقین حاصل شود که تمام صورت باز بوده است. این خانم، اعمال حج و حتی طواف و نماز آن را با همین وضع انجام داده است. حجّ او صحیح است یا خیر؟
[آیت الله نوری همدانی] معامله ملک مرهونه، در صورتی که مشتری آگاه به وجود رهن نباشد ولی مدتی بعد از تنظیم سند عادی، اطلاع از اینکه مورد معامله در رهن بانک می‌باشد حاصل نماید و بانک مرتهن بعد از تاریخ انجام معامله عادی فوق، کتباً عدم رضایت خود را از انجام معامله مذکور اعلام داشته و مشتری هم از مفاد عدم رضایت بانک یاد شده اطلاع حاصل نموده است، با اوصاف مذکور معامله خانه‌ای که در رهن قرار داشته صحیح و مشروع واقع شده است یا خیر؟
[آیت الله صافی گلپایگانی] اگر یوم الشک بین آخر شعبان و اول رمضان را به نیّت شعبان روزه گرفت، سپس نیّت افطار کرد و قبل از ظهر یا قبل از افطار معلوم شد که رمضان بوده، در این صورت اگر نیّت رمضان کند روزه اش صحیح است؟ وظیفه چیست؟
[آیت الله صافی گلپایگانی] اگر یوم الشک بین آخر شعبان و اول رمضان را به نیّت شعبان روزه گرفت، سپس نیّت افطار کرد و قبل از ظهر یا قبل از افطار معلوم شد که رمضان بوده است؛ در این صورت، اگر نیّت رمضان کند روزه‌اش صحیح است؟
[آیت الله بهجت] پولی به واسطه وکیل مالک، به صورت مضاربه در اختیار شخصی قرار می گیرد تا با آن کار نماید و سود حاصل به نسبت 40 به 60، بین مالک و عامل تقسیم شود. بعد از اتمام قرارداد، مالک پول مذکور را مطالبه می نماید، لکن ضمن تعلّل عامل در پرداخت آن، معلوم می گردد که عامل با آن کار نمی کرده و اصل پول را خرج کرده است.
[آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی مبلغی پول از کسی دریافت کند و قرار بگذارد که اصل پول و مبلغی بیشتر از آن را بعد از مدتی معلوم به او بازگرداند و در این کار رضایت داشته باشد آیا از نظر شرعی صحیح است یا نه؟

مسائل مرتبط از این مرجع

مزارعه چند شرط دارد : اول : آنکه عقد و قرار دادی میان آن دو باشد ، مثلاً صاحب زمین به زارع بگوید زمین را برای زراعت به تو واگذار کردم ، و زارع هم بگوید قبول کردم ، یا بدون اینکه حرفی بزنند ، مالک زمین را به زارع به قصد زراعت واگذار کند ، و زارع قبول نماید . دوم : صاحب زمین و زارع هر دو بالغ و عاقل باشند ، و با قصد و اختیار خود مزارعه را انجام دهند ، و سفیه نباشند یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند و همچنین باید مالک مفلّس نباشد ، ولی اگر زارع مفلّس باشد در صورتی که مزارعه مستلزم تصرف او در اموالی که از تصرف در آنها منع شده است نباشد ، اشکال ندارد . سوم : هر کدام از مالک و زارع سهمی از حاصل زمین ببرند ، نصف یا ثلث و مانند اینها ، پس اگر برای هیچ کدام سهمی قرار ندهند یا آنکه مثلاً مالک بگوید در این زمین زراعت کن و هر چه می‌خواهی به من بده ، صحیح نیست ، و همچنین است اگر مقدار معیّنی از حاصل ، مثلاً ده من فقط برای زارع یا مالک قرار دهند . چهارم : مدتی را که باید زمین در اختیار زارع باشد معیّن کنند ، و باید مدت بقدری باشد که در آن مدت بدست آمدن حاصل ممکن باشد ، و اگر اول مدت را روز معیّنی وآخر مدت را رسیدن حاصل قرار دهند ، کافی است . پنجم : زمین قابل زراعت باشد ، و اگر زراعت در آن فعلاً ممکن نباشد امّا بتوانند کاری کنند که زراعت ممکن شود ، مزارعه صحیح است . ششم : چیزی را که زارع باید بکارد معیّن کنند ، مثلاً معیّن کنند که برنج است یا گندم ، و اگر برنج است کدام قسم از آن است ولی اگر زراعت معیّنی را در نظر ندارند ، تعیین لازم نیست ، و همچنین اگر زراعتی را که در نظر دارند معلوم است ، لازم نیست به آن تصریح نمایند . هفتم : مالک ، زمین را معیّن کند ، در صورتی که چند قطعه زمین داشته باشد که با هم در کار کشاورزی تفاوت داشته باشند ، ولی اگر تفاوت نداشته باشند ، تعیین لازم نیست ، پس اگر به زارع بگوید : در یکی از این زمینها زراعت کن ، و آن را معیّن نکند ، مزارعه صحیح است ، و بعد از عقد تعیین بدست مالک است . هشتم : خرجی را که هر کدام از آنان باید بکند از قبیل بذر ، کود و لوازم کشاورزی و مانند آن معیّن نمایند ، ولی اگر خرجی را که هر کدام باید بکند بطور معمول معلوم باشد ، لازم نیست به آن تصریح نمایند .
اگر خوشه گندم را بعد از آنکه دانه بسته ، به گندمی که از خودش حاصل می‌آید ، یا از خوشه دیگری بفروشند ، معامله صحیح نیست . نقد و نسیه
اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد ، مساقات باطل است ، ولی در عین حال حاصل مال مالک می‌باشد ، و کسی که کار می‌کند نمی‌تواند مطالبه اجرت نماید ، ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد ، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده است بدهد ، ولی اگر مقدار معمول بیشتر از مقدار قرار داد باشد و او از آن اطلاع داشته باشد ، دادن زیادی لازم نیست .
اگر انسان در چند شهر که فصل رسیدن حاصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت و میوه آنها در یک وقت بدست نمی آید ، گندم یا جو و خرما یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شود ، چنانچه چیزی که اول می‌رسد به اندازه نصاب باشد ، باید زکات آن را موقعی که می‌رسد بدهد و زکات بقیه را هر وقت بدست می‌آید ادا نماید ، و اگر آنچه اول می‌رسد به اندازه نصاب نباشد ، صبر می‌کند تا بقیه آن برسد ، پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود ، زکات آن واجب است ، و اگر به مقدار نصاب نشود ، زکات آن واجب نیست .
صاحب عادت وقتیّه نمی تواند حیض را در غیر وقت عادت خود قرار دهد ، پس اگر ابتدای زمان عادت او معلوم باشد مثل اینکه هر ماه از روز اول خون می دیده و گاهی روز پنجم و گاهی روز ششم پاک می‌شده ، چنانچه یک ماه دوازده روز خون ببیند و نتواند با نشانه‌های حیض شماره آن را معین نماید باید اول ماه را حیض قرار دهد ، و در شماره به آنچه در مسأله پیش گفته شد رجوع نماید ، و اگر وسط یا آخر عادت او معلوم باشد ، چنانچه خون او از ده روز تجاوز بکند باید آن شماره را طوری قرار دهد که آخر یا وسط آن موافق با وقت عادتش باشد .
لازم نیست قرار معامله مساقات راپیش از ظاهر شدن حاصل بگذارند ، بلکه اگر بعد از ظاهر شدن هم بگذارند ، چنانچه کاری مانده باشد که برای زیادی حاصل ، یا بهتر شدن آن ، یا سالم ماندنش از آفات لازم باشد ، معامله صحیح است ، ولی اگراینچنین کاری باقی نمانده باشد ، هرچند کاری که برای تربیت درخت لازم است ، یا چیدن میوه یا نگهداری از آن باقی مانده باشد ، صحت معامله محل اشکال است .
معامله مساقات در درختهائی که میوه نمی‌دهد در صورتی که حاصل دیگری داشته باشد مثل برگ و گل که دارای مالیّت قابل توجهی باشد مانند درخت حنا که از برگ آن استفاده می‌کنند صحیح است .
نزدیک اذان صبح از طرف مشرق ، سفیده‌ای رو به بالا حرکت می‌کند که آن را فجر اول گویند . موقعی که آن سفیده پهن شد فجر دوم ، و اول وقت نماز صبح است . و آخر وقت نماز صبح موقعی است که آفتاب بیرون می‌آید .
اگر زمینی را برای زراعت اجاره دهد و مال الاجاره را حاصل همان زمین ، یا زمین دیگر که فعلاً موجود نیست قرار دهد ، و یا اینکه کلی در ذمّه قرار دهد مشروط به آنکه از حاصل همان زمین پرداخت شود ، اجاره صحیح نیست ، و اگر حاصل زمین بالفعل موجود باشد مانعی ندارد .
اگر برای مزارعه مدتی را تعیین کرده باشند که معمولاً حاصل در آن بدست می‌آید ، ولی اتفاقاً مدت تمام شود و حاصل بدست نیاید ، چنانچه تعیین مدت شامل این مورد هم می‌شده است یعنی منظور دو طرف این بوده است که با تمام شدن مدت ، مزارعه تمام شود هرچند حاصل بدست نیامده باشد ، در این صورت چنانچه مالک راضی شود که با اجاره ، یا بدون اجاره زراعت در زمین او بماند ، و زارع هم راضی باشد مانعی ندارد ، و اگر مالک راضی نشود می‌تواند زارع را و ادار کند که زراعت را بچیند ، و اگر برای چیدن زراعت ضرری به زارع برسد ، لازم نیست عوض آن را به او بدهد ، ولی زارع اگر چه راضی شود که به مالک چیزی بدهد نمی‌تواند مالک را مجبور کند که زراعت در زمین او بماند .

مسائل مرتبط از دیگر مراجع

[آیت الله فاضل لنکرانی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال بدست می آید صحیح است.
[آیت الله بروجردی] مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه‌ی آن سال به دست می‌آید، صحیح است.
[آیت الله خوئی] مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میو آن سال به‌دست می‌آید صحیح است.
[آیت الله شبیری زنجانی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال به دست می‌آید صحیح است.
[آیت الله بهجت] مدت مساقات باید معلوم باشد، و اگر اولِ آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال به‌دست می‌آید، صحیح است.
[آیت الله علوی گرگانی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّل آن را معیّن کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال معمولاً به دست می‌آید، صحیح است.
[آیت الله اردبیلی] مدّت مساقات باید معلوم باشد و اگر اوّلِ آن را معیّن کنند و آخرِ آن را هنگامی قرار دهند که میوه آن سال به دست می‌آید، صحیح است.
[آیت الله وحید خراسانی] مدت مساقات باید معلوم باشد و کمتر از زمانی که میوه به دست می اید نباشد و اگر اول ان را معین کنند و اخر ان را موقعی قرار دهند که میوه ان سال حاصل می شود صحیح است
[امام خمینی] مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال به دست میآید صحیح است.
[آیت الله صافی گلپایگانی] . مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن را موقعی قرار دهند که میوه آن سال به دست می آید و به حسب عادت آن موقع معلوم باشد صحیح است.

1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین