احوط
مطابق با احتیاط را احوط گویند.
تا دو سال پسر یا دختر تمام نشده، پدر نمی‌تواند او را از مادرش جدا کند. و احوط و اولی آن است که دختر را تا هفت سال از مادرش جدا نکند.
عنوان مسئله:
تا دو سال پسر یا دختر تمام نشده، پدر نمی‌تواند او را از مادرش جدا کند. و احوط و اولی آن است که دختر را تا هفت سال از مادرش جدا نکند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- جهیزیه که فرمودید در ظرف چند سال تهیه می‌شود خمس ندارد، آیا اگر دختر کمتر از ده سال هم داشته باشد می‌شود برایش جهیزیه تهیه نمایند یا باید اقلاً ده سال داشته باشد، تهیه جهیزیه برای پسر به حکم دختر است یا خیر؟
- کسی که نمیدانسته - یعنی جاهل مقصر بوده - که علامت بلوغ منحصر به سن 15 و 9 سال در پسر و دختر نیست، و بعداً فهمید، آیا عباداتی را که ترک کرده، قضا و کفاره دارد یا خیر؟
- در بعضی جاها معمول است که قبل و یا مقارن اجرا صیغه عقد ازدواج پولی (که در واقع مهر عاجل است) از طرف پسر به کسان دختر میدهند و کسان دختر هم متقابلاً با این وجه و حتی مقداری اضافه ضمیمه کرده و برای دختر جهیزیه میخرند غرض این است، در صورتی که سال ربح کسان دختر منقضی شود و هنوز این دختر را به خانه شوهر نبرده باشند و چیزی از این وجه باقیمانده باشد (در دست کسان دختر) آیا خمس آن باید داده شود یا نه؟
- راجع به نماز قضای پدر (مسئله 240 ص 197 ج1 منهاج آخر مسئله) عرض می‌شود در صورتی که پدر یا مادر قرائتش باطل بوده و یا از جهت تطهیر و طهارت و غیره قصور یا تقصیری کرده بعد از فوت آنها مثلاً بسیار متعسر و یا متعذر است که پسر بزرگتر در مدتی طولانی هفتاد سال یا زیادتر و کمتر نماز قضا استیجار نماید یا خودش بخواند، بنابر این وظیفه ولی چیست؟
- زیدی از ربح سال جاری میتواند مؤونه سال آینده را از قبیل خوراک، لباس مهمانی، ماشین، منزل، جهیزیه دختر کسر کند و از مازاد خمس بدهد یا خیر؟
- در توضیح فرمودهاید اگر قبل از منفعت اول سال از سرمایه خرج کند نمی‌تواند آن کسری سرمایه را، از منافع بعدی جبران کند لذا سؤال می‌شود شخصی که در اول سال مبلغی مخمس کرده و در بانک یا غیره به عنوان ذخیره نگاه داشته که خرج نکند لکن قبل از حصول منفعت، محتاج شده و از این ذخیره مقداری خرج کرد آیا از منافع بعدی میتواند جبران آن خرج قبل از منفعت را بنماید یا نه؟
- شخصی در آخر سال مقداری ربح دارد آیا می‌شود دین مؤونه که از سال مذکور دارد از ربح استثنا کند اگر چه فعلاً آن دین را نمیپردازد یا لازم است آن دین را بپردازد و الّا نمی‌تواند استثنا کند.
- آیا زید از خمس مال خود میتواند برای دختر سیده خود که چیزی دختر از خود ندارد، جهیزیه مطابق شأن و آبروی او بگیرد یا خیر؟ و نیز آیا میتواند پدر به دختر سیده خود چیزی از خمس تملک نماید که در ولیمه عروسی خود صرف کند یا خیر؟
- معمولاً در این محل جهیزیه را سال به سال تدریجاً تهیه میکنند بعداً به دخترشان میدهند به اندازه شؤونات خودشان از منافع بین سال و این خمس ندارد معلوم، و لکن آن دختر در منزل شوهر بعضی از آنها را در ایام سال همیشه لازم دارد و کارش میزند و بعضی از آنها را در سالهای بعد و موقع احتیاج کارش میزند و بسا می‌شود که لباسی است که بعد از دو سال یا بیشتر لازم می‌شود، یا بسا می‌شود که یک مرتبه میپوشد و کنار میگذارد که مورد احتیاجش بپوشد یا از قبیل لباس بچهگانه که هر موقع بچهدار شد به او بپوشاند در این صورت خمس تعلّق میگیرد و این دختر باید بدهد یا خیر؟ و دیگر اینکه چنانچه پدر و مادر جنس خمس داده را اگر به اولادشان بدهند به عنوان جهیزیه یا غیر جهیزیه آیا در ید آنها هم دو مرتبه خمس تعلق میگیرد یا خیر؟
- زید فوت نموده وصیت کرده از ثلث مبلغ معین را بعد از فوت برایش خرج کنند و معین نکرده که در چه راهی مصرف شود، میّت نام برده نماز و روزه قضایی هم دارد که بر پسر بزرگتر واجب است، حال پسر بزرگتر میخواهد نماز و روزه پدر را از همین ثلث، اجیر بگیرد، جایز است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] کسی که از پدر و مادرش سپاسگزاری نکند، چه کار ناپسندی انجام داده است؟
- [سایر] سن مناسب برای ازدواج پسر؟ تفاوت سنی دختر با پسر (اگر دختر 4 سال از پسر بزرگ باشد مشکل دارد)؟
- [آیت الله بهجت] اگر پدر تا بیست یا سی سال دختر خود را تزویج نکند و دختر هم بخواهد با کفو شرعی خود صیغه کند، آیا اذن پدر لازم است یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] دختر صغیری پدر خود را از دست داده و مادرش نیز شوهر کرده است و دختر بچه دارای مادر و مادر پدر است، حق الحضانة باکدام یک از اینهاست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا حکم جهیزیه دختر در مورد پسر نیز جاری است؟ یعنی اگر پسر از درآمد سال لوازم مورد نیاز زندگی آینده خود را خریداری کند یا پدر و مادر برایش خریداری کنند، آیا خمس ندارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] ورثه مرحوم پدر عبارتند از 5 پسر و یک دختر و همسر که یک پسر و یک دختر از زن دیگر پدر ما می‌باشد آیا در نحوه تقسیم ماترک تفاوتی است یا خیر؟
- [سایر] در دوران نامزدی اگر دختر راضی به طلاق باشد ولی پسر قبول نکند آیا می‌شود دختر طلاقش را بگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] آقا و خانمی به دلیل نداشتن فرزند، سرپرستی کودک پسر دو سال و نیمه را بر عهده می گیرند. این کودک، پسرِ دایی پدرخوانده است، حال سؤال این است که چگونه میتوان کودک را به مادرخوانده محرم نمود؟ چند تذکر: اولاً پدر و مادر اصلی کودک در قید حیات هستند و پدر اصلی کودک همانطور که گفته شد دایی پدرخوانده است. ثانیاً مادرخوانده یک خواهر متأهل دارد و پدر و مادرش هم زنده هستند. ثالثاً پدرخوانده خواهری ندارد، برادر متأهل دارد و پدر و مادرش نیز زنده هستند.
- [آیت الله علوی گرگانی] خانواده پسر با پرداخت صد هزار تومان به خانواده دختر فقط به توافق رسیدند که دختر را به عقد پسر در آورند، الان چهار سال است از پسر خبری نیست، آیا دختر میتواند ازدواج کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا خواندن نماز قضای پدر، اگر پسر بزرگ نداشته باشد بر دختر واجب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر وارث میت فقط پدر و مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت میکنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و پسر چهار قسمت آن را میبرد. و اگر چند پسر یا دختر باشند، آنچهار قسمت را به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و اگر پسر و دختر باشند، آنچهار قسمت را طوری تقسیم میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- انسان نمی‌تواند با دختری که مادر یا مادر بزرگ او آن دختر را شیر کامل داده ازدواج کند و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد انسان نمی‌تواند با آن دختر ازدواج نماید و چنانچه دختر شیرخواری را برای خود عقد کند، بعد مادر یا مادر بزرگ یا زن پدر او آن دختر را شیر دهد، عقد باطل می‌شود.
- اگر وارث میت فقط پدر، یا مادر، یا پسر و دختر باشد، مال را شش قسمت میکنند یک قسمت آن را پدر یا مادر میبرد و بقیه را طوری قسمت میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- اگر وارث میّت فقط یک نفر از دست اول باشد، مثلًا پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر باشد، همه مال میّت به او میرسد. و اگر پسر و دختر باشند، مال را طوری قسمت میکنند که هر پسر دو برابر دختر ببرد.
- مرد میتواند دختر بچهای را که سن او از سه سال بیشتر نیست، غسل دهد. زن هم میتواند پسر بچهای را که سه سال بیشتر ندارد، غسل دهد.
- خوردن بول شتر حلال است، و اجتناب از بول سایر حیوانات حلالگوشت و همچنین سائر چیزهائی که طبع از آنها متنفر است احوط و اولی است.
- انسان نمی‌تواند بدون اذن زن خود با زنهایی که به واسط شیر خوردن خواهرزاده یا برادرزاده زن او شدهاند ازدواج کند و نیز اگر با پسری لواط کند نمی‌تواند با دختر و خواهر و مادر و مادربزرگ آن پسر که رضاعی هستند یعنی به واسط شیر خوردن دختر و خواهر و مادر او شدهاند برای خود عقد کند.
- نزدیکی با دختری که بالغ نشده حرام است ولی اگر کسی دختر نابالغی را برای خود عقد کند و پیش از آن که نه سال دختر تمام شود، با او نزدیکی کند، اظهر آن است که بعد از بلوغ دختر نزدیکی با او حرام نیست اگرچه افضاء نموده باشد (معنای افضاء در مسألة (2389) گذشت) ولی احوط این است که او را طلاق دهد.
- پدر و جد پدری میتوانند برای فرزند پسر یا دختر نابالغ یا دیوان خود که به حال دیوانگی بالغ شده است ازدواج کنند و بعد از آن که طفل بالغ شد یا دیوانه عاقل گردید، اگر ازدواجی که برای او کردهاند مفسدهای نداشته، نمی‌تواند آن را بههم بزند و اگر مفسدهای داشته، میتواند آن را امضاء یا رد نماید ولی درصورتی که دختر و پسر نابالغ را پدرانشان به یکدیگر تزویج کنند چنانچه پس از بلوغشان اجازه نکنند احتیاط به طلاق یا عقد جدید ترک نشود.
- جهیزیهای که پدر به دختر میدهد، اگر مثلًا بواسط صلح یا بخشش ملک او کرده باشد، نمی‌تواند از او پس بگیرد و اگر ملک او نکرده باشد پس گرفتن آن اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] تا دو سال پسر یا دختر تمام نشده ، پدر نمی‌تواند او را از مادرش جدا کند زیرا نگهداری بچه حقّ مشترک پدر و مادر است ، و احوط و اولی آن است که بچه را تا هفت سال از مادرش جدا نکند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تا هفت سال دختر تمام نشده، پدر نمی‌تواند او را از مادرش جدا کند.
- [آیت الله بروجردی] تا هفت سال دختر تمام نشده پدر نمی‌تواند او را از مادرش جدا کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] تا دو سال پسر یا دختر تمام نشده پدر نمی تواند او را از مادرش جدا کند و احتیاط واجب ان است که دختررا تا هفت سال از مادرش جدا نکند
- [آیت الله علوی گرگانی] تا هفت سال دختر تمام نشده، پدر نمی‌تواند او را از مادرش جدا کند.
- [آیت الله بهجت] حق سرپرستی طفل، پسر باشد یا دختر، بنابر اظهر تا دو سال برای مادر است، اما بعد از دو سال تا هفت سال پدر هم حق سرپرستی دارد، و در این پنج سال احوط آن است که حق سرپرستی پسر با پدر و دختر با مادر است، ولی بعد از هفت سال حق سرپرستی، فقط از آن پدر است.
- [آیت الله بهجت] اگر زنی که آزاد، مسلمان و عاقل است دختری داشته باشد، تا هفت سال دختر تمام نشده، پدر نمی‌تواند او را از مادرش جدا کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] تا هفت سال قمری پسر یا دختر تمام نشده، پدر نمی‌تواند او را از مادرش جدا کند ولی مادر باید در نحوه تربیت و اداره فرزند نظر پدر را رعایت کند، در دوران شیردهی، زن حقّ دارد فرزند خود را شیر بدهد، مگر آن که کس دیگری یافت شود که حاضر باشد مجّانی یا با مزد کمتری بچه را شیر دهد، در این صورت پدر میتواند بچه را از مادر جدا سازد، هر چند مستحبّ است که چنین کاری را نکند و فرزند را در نزد مادر خود باقی بگذارد. در این زمان هم رعایت نظر پدر در تربیت و اداره فرزند بر مادر وی لازم است.
- [امام خمینی] اگر زنی که آزاد و مسلمان و عاقل است، دختری داشته باشد، تا هفت سال دختر تمام نشده، پدر نمی تواند او را از مادرش جدا کند.
- [آیت الله سبحانی] اگر زنی که آزاد و مسلمان و عاقل است دختری داشته باشد تا هفت سال دختر تمام نشده، پدر نمی تواند او را از مادرش جدا کند.