اولاد
فرزند به معنای بچه و آنکه از دیگری زاده شده است.
اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر میبرند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر میبرند.
عنوان مسئله:
اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر میبرند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر میبرند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زن شوهر داری که تمام مخارج او بر عهده شوهرش میباشد، در حال حیات شوهر، این زن مقداری مال و زمین مزروعی را به ارث میبرد که در هر مقطع از زمان با در نظر گرفتن قیمت آن زمین، شرائط استطاعت برایش کافی بوده، ولی زن موصوفه، جاهل به حکم بوده و از مسأله استطاعت غفلت استفتائات، ص: 441 داشته و مدت چند سال زمین را شوهرش زراعت مینموده و بعد از آن زمین را به دو دخترش هبه نموده و در حین هبه با داماد بزرگش شرط کرده که او را به زیارت کربلا ببرد و قبل از تحقق شرط، آن زن وفات کرده و داماد بزرگش را ناظر، و پسر خود را وصی قرار داده وصیّت برای حج نیابتی هم نکرده- با این تفصیلات- آیا زن مذکور از نظر شرعی مستطیعه بوده است یا خیر؟ و بر فرض استطاعت، هبه زمین موروثی صحیح است یا خیر؟ و بر فرض استقرار وجوب حج، و عدم صحت هبه زمین، آیا بعد از وفاتش نائب حجّ بلدی برای او بگیرند یا میقاتی؟ و ثانیا زمین مال کسی است که اجرت نائب را میدهد و یا این که زمین مال همه ورثه و اجرت نائب بر عهده همه آنهاست؟
- زنی مقداری طلا دارد و از آن استفاده میکند و مال دیگری غیر از آن ندارد. و اگر آنها را بفروشد توانایی رفتن به حج را خواهد داشت، آیا زیور آلات زن مستثنی از استطاعت است یا این که به وسیله آنها زن مستطیع شده و باید آنها را بفروشد و به حج برود و چنانچه مرده باشد باید برای او نائب بگیرند؟
- زنی که شوهر ندارد مبلغ پنجاه هزار تومان به پسرش به عنوان قرض داده تا خانه بخرد؛ البتّه این زن در آمدی هم ندارد؛ آیا اگر پسرش بتواند مقداری از پول را به قدر مخارج حج به او بدهد، مستطیع میشود یا نه؟ توضیح آن که ایشان غیر از مبلغ مزبور که قرض داده مالی ندارد مگر یک خانه کوچک؛ این زن پنجاه و چند سال دارد و کاری از او بر نمیآید لطف کنید و مسأله حج ایشان را روشن نمایید!
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] زنی مرده است و وارث او شوهر و یک دختر عموی پدر و چند اولاد از سه دایی اَبَوَینی میباشد، طریق تقسیم تَرَکه او به چه نحو است؟
- [آیت الله سبحانی] اگر هزینه حج زنی را اولاد او کاملاً بپردازد آیا شوهر او می تواند وی را از قبول چنین حجی منع کند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی فوت کرده مهریه و جهیزیه ماترک اوست ورثه او عبارتند از شوهر، پدر، مادر و یک دختر چگونه ماترک را تقسیم کنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی فوت کرده مهریه و جهیزیه ماترک اوست. ورثه او عبارتند از شوهر و پدر و مادر و یک دختر. چگونه ماترک را تقسیم کنند؟
- [آیت الله علوی گرگانی] جهیزیّه دختری که شوهر کرده، پس از مرگ دختر از آنِ کیست بر فرض این که دارای اولاد از همسرش میباشد آیا از آنِ ورثه است یا از آنِ پدر و مادر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی شوهرش او را طلاق دهد یا این که بمیرد آیا زن کما فی السابق بر پدر شوهر محرم است یا نه؟
- [آیت الله مظاهری] اگر پدر شوهر مهریه عروس را قبول کند، آیا بر او واجب می شود یا بر عهده شوهر است. و اگر بمیرد مهریه ساقط می شود یا از مال او باید بدهند یا به عهده شوهر انتقال پیدا می کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پدر شوهر مهریه عروس را قبول کند، آیا بر او واجب می شود یا بر عهده شوهر است. و اگر بمیرد مهریه ساقط می شود یا از مال او باید بدهند یا به عهده شوهر انتقال پیدا می کند؟
- [آیت الله سیستانی] زن غیر مدخوله ای که شوهرش فوت کرده آیا تمام مهرش را از مال شوهر می گیرد یا نصف مهر را ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که با اجازه شوهر جهت مردم بطور مزدی قالی بافته، آیا این مزد قالی به شوهر می رسد، یا مال خود زن است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مردی بمیرد و اولاد نداشته باشد، چهار یک مال او را زن و بقیه را ورثه دیگر میبرند و اگر از آن زن یا از زن دیگر اولاد داشته باشد، هشت یک مال را زن و بقیه را ورثه دیگر میبرند، و زن از همه اموال منقول ارث میبرد ولی از زمین و قیمت آن ارث نمیبرد و نیز از خود هوایی ارث نمیبرد مثل بنا و درخت و فقط از قیمت هوایی ارث میبرد.
- اگر عمو و عمه و دایی و خاله خود میت و اولاد آنان و اولادِ اولادِ آنان نباشند، عمو و عمه و دایی و خاله پدر و مادر میت ارث میبرند و اگر اینها نباشند اولادشان ارث میبرند و اگر اینها هم نباشند عمو و عمه و دایی و خاله جد و جدّه میت و اگر اینها نباشند، اولادشان ارث میبرند.
- اگر وارث میت فقط برادر و خواهر و زن او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که در صفحه 446 گفته میشود میبرد و خواهر و برادر بطوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را میبرند. و نیز اگر زنی بمیرد و وارث او فقط خواهر و برادر و شوهر او باشد، شوهر نصف مال را میبرد و خواهر و برادر بطوری که در مسائل پیش گفته شد ارث خود را میبرند. ولی برای آن که زن یا شوهر ارث میبرد از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمیشود و از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم میشود مثلًا اگر وارث میت شوهر و برادر و خواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری او باشد، نصف مال به شوهر میرسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادری میدهند و آنچه میماند مال برادر و خواهر پدر و مادری است، پس اگر همه مال او شش تومان باشد، سه تومان به شوهر و دو تومان به برادر و خواهر مادری و یک تومان به برادر و خواهر پدر و مادری میدهند.
- اگر وارث میت فقط زن و جد و جده پدری و جد و جده مادری او باشد زن ارث خود را به تفصیلی که در مسأله 2771 گفته میشود میبرد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جد و جده مادری میدهند که به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و بقیه را به جد و جده پدری میدهند و جد دو برابر جده میبرد و اگر وارث میت شوهر و جد و جده باشد، شوهر نصف مال را میبرد و جد و جده به دستوری که در مسائل گذشته گفته شد ارث خود را میبرند.
- کسی را که برای نمازهای میت اجیر کرده اند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میت بدهند، مثلا اگر نصف آنها را نخوانده، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولی میت بدهند، و اگر شرط نکرده باشند، باید ورثه اش از مال او اجیر بگیرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزی واجب نیست.
- زن و شوهر به تفصیلی که بعداً (در مسائل 2770 تا 2779) گفته میشود از یکدیگر ارث میبرند.
- اگر میت بیش از یک زن داشته باشد، چنانچه اولاد نداشته باشد، چهار یک مال، و اگر اولاد داشته باشد، هشت یک مال به شرحی که گفته شد، به طور مساوی بین زنهای عقدی او قسمت میشود، اگر چه شوهر با هیچ یک از آنان یا بعض آنان نزدیکی نکرده باشد، ولی اگر در مرضی که به آن مرض از دنیا رفته زنی را عقد کرده و با او نزدیکی نکرده است، آن زن از او ارث نمیبرد و حق مهر هم ندارد.
- اگر صاحب مال بمیرد و چند وارث داشته باشد کسی که امانت را قبول کرده باید مال را به همه ورثه بدهد، یا به کسی بدهد که همه آنان گرفتن مال را به او واگذار کردهاند، پس اگر بدون اجازه دیگران تمام مال را به یکی از ورثه بدهد ضامن سهم دیگران است.
- اگر بعد از قرارداد مزارعه، مالک یا زارع بمیرد، مزارعه به هم نمیخورد و وارثشان به جای آنان است، ولی اگر زارع بمیرد و شرط کرده باشند که خود زارع زراعت را انجام دهد، مزارعه به هم میخورد، و چنانچه زراعت نمایان شده باشد، باید سهم او را به ورثهاش بدهند و حقوق دیگری هم که زارع داشته، ورثه او ارث میبرند، ولی نمیتوانند مالک را مجبور کنند که زراعت در زمین باقی بماند.
- زنی که شوهر او مرده و هنوز عده اش تمام نشده، اگر چه حرام است خود را خوشبو کند، ولی چنانچه بمیرد، حنوط او واجب است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشت نباشد ، نصف همة مال را شوهر او و بقیّه را ورثة دیگری می برند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد ، چهار یک همة مال را شوهر و بقیّه را ورثه دیگر می برند .
- [آیت الله بهجت] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او، و بقیه را ورثه دیگر می برند، و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک ( 41 ) همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر می برند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر می برند و اگر از ان شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد چهار یک همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر می برند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر میبرند، و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک مال را شوهر، و بقیه را ورثه دیگر میبرند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد؛ نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر می برند. و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد؛ چهار یک همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر می برند.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد ، نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر میبرند ، و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد ، یک چهارم همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر میبرند .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی بمیرد واولاد نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او وبقیّه را ورثه دیگر میبرند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهاریک همه مال را شوهر وبقیه را ورثه دیگر میبرند.
- [آیت الله خوئی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورث دیگر میبرند، و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک همة مال را شوهر و بقیه را ورثة دیگر میبرند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زنی که اولاد ندارد بمیرد و شوهر داشته باشد نصف تمام مال او به شوهر می رسد و بقیه مال او به ورثه دیگر طبق مسائل گذشته می رسد و در این مسئله فرقی نمی کند که شوهر اولاد داشته باشد یا نداشته باشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همهی مال را شوهر او و بقیه را ورثهی دیگر میبرند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک همهی مال را شوهر و بقیه را ورثهی دیگر میبرند.