تسبیحات اربعه
به ذکر: «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا و اللّه اکبر»، تسبیحات اربع گفته می شود.
نمازگزار در هر رکعت بعد از قرائت یا گفتن تسبیحات اربعه و یا قنوت، باید به اندازه‌ای خم شود که بتواند کف دستها را به زانو بگذارد و این عمل را (رکوع) می‌گویند.
عنوان مسئله:
نمازگزار در هر رکعت بعد از قرائت یا گفتن تسبیحات اربعه و یا قنوت، باید به اندازه‌ای خم شود که بتواند کف دستها را به زانو بگذارد و این عمل را (رکوع) می‌گویند.
پرسشهای مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در رکعت دوم، به جای حمد و سوره، اشتباها تسبیحات اربعه بگوید و در هنگام رفتن به رکوع متوجه شود، چه تکلیفی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در نماز جمعه مأموم سهواً در رکعت اوّل بدون اینکه قنوت بگیرد به اندازه رکوع خم شود حکم نمازش چیست؟
- [سایر] اگر شخصی تسبیحات اربعه را در درکعت سوم یا چهارم در نماز جماعت فراموش کند(یعنی مثلا فکرکند رکعت دوم است وباید سکوت کند) ووقتی که امام دارد به رکوع میرود به یادش بیاید باید چه کند؟
- [آیت الله بهجت] کسی که در حال قیام بعد خواندن حمد و سوره یا در رکعت سوم و چهارم، بعد از تسبیحات اربعه، شک کند که آیا رکوع را به جا آورد یا نه، چه باید بکند؟
- [آیت الله بهجت] مأمومی در رکوع رکعت سوم به یاد می آورد که در حال قیام هیچ ذکر و تسبیحات اربعه ای را نگفته است. وظیفه ی این شخص چیست؟ آیا با همین وضع می تواند به نمازش ادامه دهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در رکعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبیحات اربعه استغفار کند، مثلاً بگوید: (أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّی وَأَتُوبُ إلَیْهِ) یا بگوید: (أَللّهُمَّ اغْفِرْ لِی) و اگر به گمان آن که حمد یا تسبیحات را گفته، مشغول گفتن استغفار شود و شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، نباید به شک خود اعتنا نماید؛ ولی اگر استغفار نکند و پیش از آن که به رکوع برود، شک کند حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، باید حمد یا تسبیحات اربعه را بخواند. همچنین اگر بدون گفتن استغفار برای رکوع خم شود و پیش از آن که به حدّ رکوع برسد، شک کند، باید برگردد و حمد یا تسبیحات را بخواند.
- نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب، بعد از رکوع دو سجده بجا آورد و در سجده لازم است که پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و دو انگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد.
- نمازگزار باید توجه داشته باشد که در رکعت دوم پس از قنوت به رکوع نرود و اگر به رکوع برود، نماز باطل میشود.
- نمازگزار میتواند در رکعت سوم و چهارم نماز، فقط سوره حمد بخواند و یا یک مرتبه (تسبیحات اربعه) را بگوید، یعنی بگوید: (سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ للّهِ وَلا إلهَ إلاَّ اللّهُ وَاللّهُ أَکْبَرُ) و احتیاط مستحب آن است که کمتر از سه مرتبه نگوید و میتواند در یک رکعت، حمد و در رکعت دیگر، تسبیحات را بگوید.
- اگر در دو رکعت اوّل نماز به گمان این که دو رکعت آخر است تسبیحات اربعه را بگوید، چنانچه پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند و اگر در رکوع یا بعد از رکوع بفهمد، نمازش صحیح است.
- اگر هنگامی که امام در رکعت دوم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند، باید در رکعت دوم نماز خود که رکعت سوم امام است، بعد از دو سجده بنشیند و تشهّد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد و قبل از رکوع خود را به امام برساند و تسبیحات اربعه را بگوید و در رکوع نیز خود را به امام برساند و اگر قبل از رکوع یا در رکوع به امام نرسد، بنابر احتیاط واجب باید نماز را فرادی تمام کند.
- کسی که نمیتواند پیشانی را به زمین برساند، باید تا اندازه‌ای که میتواند خم شود و مهر یا چیز دیگری را که سجده بر آن صحیح است روی چیز بلندی گذاشته و به گونهای پیشانی را بر آن بگذارد که بگویند سجده کرده است، ولی باید کف دستها و زانوها و انگشتان پاها را به نحو معمول به زمین بگذارد.
- مستحب است نمازگزار در حال ایستادن، ستون فقرات و گردن خود را صاف نگهدارد، شانهها و دستها را پایین بیندازد و کف دستها را روی رانها بگذارد، انگشتان را به هم بچسباند، جای سجده را نگاه کند، سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیندازد، با خضوع و خشوع باشد، پاها را پس و پیش نگذارد و پاها را سه انگشتِ باز تا یک وجب از هم فاصله دهد.
- اگر شک کند که رکنی را بجا آورده یا نه، چنانچه مشغول عمل پس از آن شده باشد مثل این که مشغول تشهّد باشد و شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه نباید به شک خود اعتنا کند و اگر به خاطر آورد که آن رکن را بجا نیاورده، در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آن را بجا آورد و اعمالی را که پس از آن است نیز انجام دهد و اگر مشغول رکن بعد شده باشد، نماز او باطل است؛ مثلاً اگر پس از گفتن تسبیحات اربعه و پیش از رکوع رکعت سوم به خاطر آورد که دو سجده رکعت دوم را بجا نیاورده، باید آنها را بجا آورد و سپس تشهد و تسبیحات اربعه را تکرار نماید و اگر در رکوع یا بعد از آن به خاطر آورد که آن را بجا نیاورده، نمازش باطل است.
- اگر مأموم در رکعت دوم اقتدا کند، قنوت و تشهّد را با امام میخواند و احتیاط آن است که هنگام خواندن تشهّد، انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند و باید بعد از تشهّد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت نداشته باشد، حمد را تمام کند و در رکوع خود را به امام برساند و اگر با خواندن حمد به رکوع امام نرسد، بنابر احتیاط باید نیّت فرادی کند و نماز او صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] در هر رکعت بعد از قرائت باید به قصد خضوع به اندازه‌ای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد، این عمل را رکوع می‌گویند.
- [آیت الله بروجردی] در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه‌ای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد و این عمل را رکوع می‌گویند.
- [آیت الله علوی گرگانی] در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه‌ای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد واین عمل را رکوع می‌گویند بلکه اگر اطراف انگشتها به زانو برسد کافی است.
- [آیت الله سیستانی] در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه‌ای خم شود که بتواند سر همه انگشتهایش را از جمله ابهام به زانو بگذارد . و این عمل را (رکوع) می‌گویند .
- [آیت الله مکارم شیرازی] در هر رکعت بعد از قرائت، یک رکوع واجب است، یعنی به اندازه ای خم شود که اگر بخواهد کف دستها را به زانو بگذارد بتواند، بلکه احتیاط واجب آن است که کف دستها را بر زانو بگذارد.
- [آیت الله خوئی] در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد، و این عمل را رکوع می‌گویند.
- [آیت الله مظاهری] در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه‌ای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد و این عمل را رکوع می‌گویند و آن واجب و رکن است. مسئله 809 - اگر به اندازه رکوع خم شود ولی دستها را به زانو نگذارد اشکال ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه ای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد و این عمل را رکوع می گویند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه ای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد و این عمل را رکوع می گویند.
- [آیت الله نوری همدانی] در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه ای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد و این عمل را رکوع می گویند .