امام جماعت
امام جماعت به معنی پیش نمازاست واز آن در باب صلاة، سخن رفته است. ومهم‌ترین مباحث آن عبارت است از:
نماز قضا را با جماعت می‌شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا به شرط این که نماز قضای امام یقینی باشد نه احتیاطی و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند؛ مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند، اشکال ندارد.
عنوان مسئله:
نماز قضا را با جماعت می‌شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا به شرط این که نماز قضای امام یقینی باشد نه احتیاطی و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند؛ مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند، اشکال ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اینجانب نماز قضای زیادی دارم. آیا می¬توانم اول فقط نماز قضای صبح را بخوانم سپس وقتی که نماز قضای صبح به طور کامل تمام شد نماز قضای ظهر را شروع کنم. نیت نماز قضا چگونه است؟
- شخصی یقین دارد که نماز قضا دارد؛ ولی نمیداند که نماز قضای ظهر و عصر است یا مغرب و عشا. تکلیف او چیست؟
- اگر در مسجد، در حالی که امام جماعت در حال خواندن نماز جماعت است، عدهای عمدا نماز فرادی بخوانند، آیا نمازشان اشکال دارد؟
- آیا با تیمّمی که برای نماز ظهر و عصر انجام شده، میتوان نماز مغرب و عشا را هم خواند یا تیمّم جدید لازم است؟
- کسی که بعد از اذان ظهر و قبل از اذان مغرب، به مسافرت رفته یا از مسافرت به وطن برگشته و نماز ظهر و عصر او در این روز قضا شده، وظیفه او در خواندن نماز قضای ظهر و عصر، نماز دو رکعتی است یا چهار رکعتی؟
- آیا رعایت ترتیب، در خواندن نمازهای قضا لازم است یا خیر؟ مثلاً اگر اول، تمام نمازهای صبح و بعد تمام نمازهای ظهر و بعد تمام نمازهای عصر را که قضا شده، بخواند و یا این نوع ترتیب را هم رعایت نکند، نمازهای خوانده شده، صحیح است یا خیر؟
- اگر امام جماعت، مثلاً نماز ظهر را چند بار و در چند جای مختلف بخواند، در دفعه دوم و سوم و... نماز ظهر را به چه نیّتی باید بخواند؟
- شخصی از دنیا رفته و نماز قضا برعهده او باقی مانده است، آیا شخص دیگری که نماز قضای او را تبرّعا میخواند، می‌تواند آن را به صورت جماعت (به عنوان امام یا مأموم) به جا آورد یا این که در نماز جماعت، باید نمازی را که بر خود انسان واجب شده است، بخواند؟
- آیا امام جماعت می‌تواند یک نماز واجب را دو بار به جماعت اقامه کند؟ به عنوان مثال، در اول وقت، نماز ظهر و عصر را در یک مدرسه و بعد از آن، در مدرسه دیگر و یا با جماعتی دیگر بخواند؟
- همسر من در ماههای رمضان نماز میخواند و روزه میگرفت؛ ولی بعد از ماه رمضان، فقط نمازهای صبح را میخواند و گاهی هم نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا را به جا می‌آورد تا این که از دنیا رفت. آیا جایز است که من مبلغی را بپردازم تا بعضی از نمازهای قضا شده او خوانده شود؟ و آیا این کار، نفعی به حال او دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] آیا می‌شود نماز ظهر و عصر را به عنوان امام جماعت دوبار خواند؟ اگرچه به نیت نماز قضا هم نباشد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا در نمازهای قضا برای مثال نماز صبح لازم است نماز قضای صبح را قبل از نماز ادای ظهر وعصر خواند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] معمولا شبهای 19 21 23 ماه مبارک رمضان مردم در مساجد نمازهای قضای احتیاطی خود را به جماعت می خوانند(یک شبانه روز یا بیشتر) امام جماعت هم نماز قضای استیجاری میتی را که قضای یقینی دارد می خواند یا نمازهای خود را احتیاطاً اعاده می کند با فرض اینکه احتیاط امام و مأمومین از جهت احتمال خلل در نمازهای گذشته آنها می باشد. آیااین عمل صحیح است یا اشکال دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] معمولا شبهای 19 21 23 ماه مبارک رمضان مردم در مساجد نمازهای قضای احتیاطی خود را به جماعت می خوانند(یک شبانه روز یا بیشتر) امام جماعت هم نماز قضای استیجاری میتی را که قضای یقینی دارد می خواند یا نمازهای خود را احتیاطاً اعاده می کند با فرض اینکه احتیاط امام و مأمومین از جهت احتمال خلل در نمازهای گذشته آنها می باشد. آیااین عمل صحیح است یا اشکال دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اشخاص مسافر، نماز ظهر یا عصر یا عشا رابه جماعت اقتدا می کنند و سر دو رکعت سلام می دهند و مجدداً به قصد نماز قضای احتیاطی به رکعت سوّم و چهارم امام اقتدا می کنند، آیا صحیح است؟
- [آیت الله جوادی آملی] قضاء نماز را در چه موقعی میتوان خواند؟ یعنی قضای نماز صبح را می‌شود ظهر خواند؟
- [آیت الله جوادی آملی] قضاء نماز را در چه موقعی میتوان خواند؟ یعنی قضای نماز صبح را می‌شود ظهر خواند؟
- [آیت الله سبحانی] اگر زن مستحاضه کثیره نماز صبح وی قضا شود و بخواهد نماز ظهر را بجا آورد آیا برای نماز قضای صبح غسل جداگانه لازم است یا می تواند یک غسل انجام دهد و نماز قضا و ظهر و عصر را بجا آورد؟
- [آیت الله سیستانی] آیا می توان قضای نماز مغرب را بعد نماز ظهر و عصر خواند و قضای نماز عشارا شب با نماز مغرب و عشا خواند ؟
- [آیت الله سیستانی] اگر نماز صبح قضا شود وهنگام ادای قضا مثلا هنگام نماز ظهر آیا باید اول نماز صبح را بجا آورد یا می‌شود بعد از نماز ظهر ویا عصر قضای نماز صبح را بجا آورد واینکه ایا می‌شود موقعی که نیت نماز ظهر کرده ای ومشغول هستی در حین یادت بیاید که نماز صبح را نخوانده ای ایا می‌شود در نماز تغییر نیت کرد وآنرا نماز صبح تبدیل نمود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر امام جماعت قضای نماز واجب روزانه خود را بخواند، میتوان به او اقتدا کرد، ولی اگر نماز خود را احتیاطا قضا کند یا قضای احتیاطی نماز شخص دیگری را بخواند، اگرچه برای آن پول نگرفته باشد، اقتدای به او اشکال دارد؛ ولی اگر انسان بداند که از شخصی که امام جماعت برای او نماز قضا میخواند نماز فوت شده است، اقتدای به امام جماعت اشکال ندارد.
- در بجا آوردن قضای نمازهای واجب شبانهروزی مراعات ترتیب لازم نیست، مگر در قضای نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشاء از یک روز؛ بنابر این کسی که مثلاً یک روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده، لازم نیست اوّل نماز عصر و بعد از آن نماز ظهر را قضا نماید.
- اگر مسافر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت داشته باشد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر کمتر وقت داشته باشد، باید احتیاطا یک نماز دو رکعتی به قصد ادا و به نیّت ما فی الذمّه (بدون قصد ظهر و عصر) بخواند و پس از آن یک نماز دو رکعتی دیگر بدون قصد ادا و قضا و به نیّت ما فی الذمّه بجا آورد و اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت داشته باشد، باید هر دو نماز ظهر و عصر را احتیاطا بدون قصد ادا و قضا بخواند و اگر به اندازه سه رکعت وقت نداشته باشد، باید نماز عصر را احتیاطا بدون نیّت ادا و قضا بخواند و سپس نماز ظهر را قضا کند و اگر تا نیمه شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت داشته باشد، باید نماز مغرب و عشاء را بخواند و اگر کمتر وقت داشته باشد، باید فقط نماز عشاء را بخواند و بعد نماز مغرب را احتیاطا بدون نیّت ادا و قضا بجا آورد و سپس احتیاطا نماز عشاء را نیز بدون نیّت ادا و قضا اعاده کند و چنانچه بعد از خواندن نماز عشاء معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نیمه شب باقی مانده است، باید فورا نماز مغرب را به نیّت ادا بخواند اگرچه احتیاط مستحب این است که آن را به قصد ما فی الذمّه بجا آورد و سپس بنابر احتیاط واجب نماز عشاء را بدون نیت ادا و قضا، اعاده نماید.
- کسی که نماز قضایی از روزهای پیش دارد، می‌تواند قبل از خواندن نمازی که قضا شده نماز ادا بخواند و لازم نیست نماز قضا را مقدم بدارد، ولی اگر نماز قضا از همان روز باشد مثل این که نماز صبح او قضا شده و بخواهد نماز ظهر بخواند و وقت نیز برای خواندن آن داشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید نماز قضا را پیش از نماز ادا بخواند و اگر سهوا مشغول نماز ادا شده باشد، چنانچه قبل از گذشتن از محل عدول متوجّه شود، بنابر احتیاط واجب باید نیّت خود را به نماز قضا برگرداند و آن را بخواند.
- نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود و وقت آن تا هنگامی است که طول آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به چهار هفتم آن برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا نافله عصر را بعد از وقت آنها بخواند، بهتر است نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر و بدون نیّت ادا و قضا بخواند.
- لازم نیست قضای نمازهای میّت به ترتیب خوانده شود، مگر نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشای قضا شده از یک روز.
- کسی که مسافر نیست اگر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت داشته باشد، باید هر دو نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر به اندازه پنج رکعت وقت نداشته باشد، باید احتیاطا یک نماز چهار رکعتی به قصد ادا و به نیّت ما فی الذمّه (بدون قصد ظهر و عصر) بخواند و پس از آن یک نماز چهار رکعتی دیگر بدون قصد ادا و قضا و به نیّت ما فی الذمّه بجا آورد و اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت داشته باشد، باید هر دو نماز ظهر و عصر را احتیاطا بدون قصد ادا و قضا بخواند و اگر به اندازه پنج رکعت وقت نداشته باشد، باید نماز عصر را احتیاطا بدون نیّت ادا و قضا بخواند و سپس نماز ظهر را قضا کند و اگر تا نیمه شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت داشته باشد، باید نماز مغرب و عشاء را بخواند و اگر کمتر وقت داشته باشد، باید نماز عشاء را به نیّت ادا خوانده و بعد نماز مغرب را بخواند و احتیاط واجب این است که نیّت ادا و قضا ننماید و سپس نماز عشاء را احتیاطا بدون نیّت ادا و قضا اعاده نماید.
- لازم نیست نمازگزار به هنگام نیت شماره رکعتهای نمازی را که میخواند تعیین کند؛ ولی باید متوجه باشد نمازی که میخواند، مثلاً نماز ظهر است یا عصر و همچنین باید بداند که نماز ادا میخواند یا قضا؛ ولی لازم نیست قصد وجوب یا استحباب نماید، مگر در مثل نماز صبح و نافله آن که تعیین هر کدام متوقّف بر قصد وجوب یا استحباب میباشد.
- وقت نماز ظهر و عصر از اول ظهر شرعی آغاز می‌شود و بنا بر احتیاط واجب در هنگام غروب آفتاب به پایان میرسد و اگر تا این هنگام نماز ظهر و عصر را نخواند، در فاصله بین غروب آفتاب و مغرب شرعی باید بدون نیّت ادا و قضا و به قصد ما فی الذمّه آنها را بجا آورد. هر کدام از نماز ظهر و عصر وقت مخصوص و وقت مشترکی دارند. وقت مخصوص نماز ظهر از اوّل ظهر تا وقتی است که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد و وقت مخصوص نماز عصر هنگامی است که به اندازه خواندن نماز عصر، از وقت نماز ظهر و عصر باقی مانده باشد و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است و اگر کسی عمدا نماز ظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، باید آن را اعاده کند.
- اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد، می‌تواند در بین نماز نیّت را به نماز قضا برگرداند، ولی باید برگرداندن نیّت به نماز قضا ممکن باشد، مثلاً اگر مشغول نماز ظهر است، در صورتی می‌تواند نیّت را به قضای صبح برگرداند که داخل رکوع رکعت سوم نشده باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] نماز قضا را با جماعت می شود خواند چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند مثلا اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد
- [آیت الله نوری همدانی] نماز قضا را با جماعت می شود خواند چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هردو یک نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد.
- [آیت الله خوئی] نماز قضا را با جماعت می‌شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا، و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند مثلًا اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] نماز قضا را با جماعت می‌شود خواند ، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا ، و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند ، مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند ، اشکال ندارد .
- [آیت الله بهجت] نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا، و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] نماز قضا را با جماعت می‌شود خواند؛ چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند؛ مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند، اشکال ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا، و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند. مثلاً اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نماز قضا را با جماعت می شود خواند؛ چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند؛ مثلا اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد.
- [امام خمینی] نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یا قضا، و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند مثلا اگر نماز قضای صبح را با نماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد.