وظیفه
تکلیف مستفاد از اصول عملی، هنگام شک یا جهل به حکم واقعی را وظیفه عملی گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.
در روزه رمضان و قضای آن اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمّم است عمدا تیمّم ننماید، روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب، حکم بقیه روزه‌های واجب نیز همین است.
عنوان مسئله:
در روزه رمضان و قضای آن اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمّم است عمدا تیمّم ننماید، روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب، حکم بقیه روزه‌های واجب نیز همین است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و غسل نمیکند به نیت این که قبل از اذان صبح غسل نماید ولی بعد از اذان صبح بیدار شود آیا روزه آن روزی که او گرفته صحیح میباشد؟
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و غسل نمیکند به نیت این که قبل از اذان صبح غسل نماید ولی بعد از اذان صبح بیدار شود آیا روزه آن روزی که او گرفته صحیح میباشد؟
- در ماه مبارک رمضان اگر فرد روزهدار بعد از اذان صبح تا قبل از اذان ظهر جنب شود، چه حکمی دارد؟
- اگر کسی در شبهای ماه مبارک رمضان در تنگی وقت (قبل از اذان صبح) تیمّم کند، در صورتی که تا طلوع آفتاب آب پیدا نکند، آیا شرعا میتواند با آن تیمّم که کرده، نماز بخواند یا باید تیمّم دیگری کند؟
- مکلّفی که در شب، نیّت روزه مستحبّی یا روزه قضای رمضان یا روزه نذری یا روزه کفّاره میکند و میخوابد، ولی بعد از اذان صبح با حالت جنابت بیدار می‌شود، آیا میتواند در آن روز روزه بگیرد؟
- روزهداری که در شب ماه رمضان جنب می‌شود و بعد از چند روز شک میکند که غسل جنابت را به جا آورده یا نه، روزه‌های پس از جنابتش، حکمش چیست؟
- مکلّفی که در شب ماه رمضان غسل بر او واجب شده، ولی عذر شرعی دارد و نمیتواند غسل کند و میداند که اگر بخوابد، قبل از اذان صبح بیدار نمیشود، آیا میتواند تیمّم بدل از غسل و نیّت روزه نماید و بخوابد؟
- زوجین در شب ماه مبارک رمضان، بدون قصد دخول ملاعبه میکنند، ولی سهوا دخول بدون انزال واقع و بلافاصله اذان صبح می‌شود. وضعیت روزه آنها چگونه است و آیا برای دخول بدون انزال، غسل کردن واجب است یا خیر؟
- شخصی که در ماه رمضان، قبل از فجر جنب بوده است و قبل از اذان صبح به حمام رفته، ولی فراموش کرده غسل کند و بیرون آمده و بعد از اذان به خاطر آورده است، آیا باید روزه آن روز را قضا کند یا خیر؟
- کسی در غیر ماه رمضان، بعد از طلوع فجر از خواب بیدار می‌شود، در حالی که محتلم شده است و نمیداند که احتلامش قبل از اذان صبح بوده یا بعد از اذان. آیا او میتواند قضای روزه ماه رمضان را در آن روز به جا آورد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] کسی که می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد , هرگاه تا اذان صبح عمدا جنب بماند حکمش چیست ؟
- [سایر] اگر در ماه مبارک رمضان شخص جنب عمداً تا صبح غسل نکند، اما روزه اش را نخورد و آن را بگیرد، آیا فقط قضای روزه بر عهده او است یا کفاره هم بر او واجب می شود؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر در روزه ماه رمضان قبل از اذان صبح کسی جنب شود و به دلائل مختلف از قبیل شرم از اطرافیان یا میهمان بودن نتواند قبل از اذان غسل کند آیا می توان تیمّم بدل از غسل کرد یا نه؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر در روزه ماه رمضان بعد ازاذان صبح کسی در خواب جنب شود روزه اش باطل می شود یا نه و اگر باطل نمی شود آیا می توان بعد از اذان ظهر یا اذان مغرب غسل کرد یا نه؟
- [سایر] اگر در ماه رمضان قبل از اذان صبح جنب شویم، ولی عمداً غسل نکنیم و تیمم کنیم، آیا تیمم پذیرفته است و روزهی صحیح است؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که در شب ماه رمضان جنب است و یا زنی که در شب ماه رمضان از حیض پاک شده است، اگر اینها یقین دارند تا اذان صبح آب پیدا نمیشود تا غسل کنند، آیا میتوانند قبل از اینکه اذان صبح شود، تیمم کنند و بخوابند و یا اینکه باید تا اذان صبح بیدار بمانند و نزدیک اذان صبح تیمّم بکنند و بخوابند؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که در شب ماه رمضان خود را با استمناء جنب کند و وقت کافی هم برای غسل کردن داشته باشد، اما تا اذان صبح غسل نکند تا وقت تنگ شود و با تیمم روزه بگیرد، آیا روزه او باطل است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی در شب ماه رمضان جنب می‌شود، یکساعت به اذان صبح مانده برای غسل به حمّام میرود، لکن اذان آغاز می‌شود روزه او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] در غیر روزه ماه رمضان و قضای آن از اقسام روزه های واجب و مستحب اگر جنب عمدا تا اذان صبح بر حال جنابت باقی بماند , ایا می تواند آن روز را روزه بگیرد ؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در ماه رمضان یک ربع به اذان صبح بیدار شده و جنب است و این مدت برای خوردن سحری و غسل کفایت نمی کند، وظیفه او چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن در روزه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمّم است عمدا تیمّم نکند، روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب حکم قضای روزه رمضان و بقیه روزه‌های واجب نیز همین است.
- باقی ماندن بر جنابت در روزه رمضان و بقیه روزه‌های واجب معیّن، چنانچه از روی عمد نباشد، باعث باطل شدن روزه نمیشود؛ ولی کسی که میخواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگرچه از روی عمد نیز نباشد، روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب حکم بقیه روزه‌های واجب غیر معیّن (مثل روزه کفّاره) نیز مثل قضای روزه رمضان است.
- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود، ولی به اندازه غسل کردن وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه رمضان و یا روزه واجب معین دیگری را بگیرد، باید تیمم کند و روزه او صحیح است و همچنین اگر برای هیچکدام از غسل و تیمّم وقت نداشته باشد یا بعد از اذان بفهمد که پیش از اذان پاک شده، میتواند روزه رمضان و یا روزه واجب معیّن دیگری را بگیرد و روزه او صحیح است؛ ولی بنابر احتیاط واجب در هیچ یک از دو صورتی که گفته شد، نمیتواند روزه واجب غیر معیّن مثل روزه قضای رمضان را بگیرد.
- اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهی کند تا وقت تنگ شود، معصیت کرده و باید تیمّم کند و آن روز را روزه بگیرد و بنابر احتیاط واجب بعدا قضای آن را نیز به جا آورد و اگر تیمّم نیز نکند، روزه او باطل است؛ ولی چنانچه کوتاهی نکند مثلاً منتظر باشد که حمّام زنانه شود یا آب آن گرم شود و وقت برای غسل کردن تنگ شود، باید تیمّم کند و روزه او صحیح است.
- احکامی که در مورد خوابیدن پس از جنابت در روزه رمضان در چند مسأله قبل گفته شد، بنابر احتیاط واجب در بقیه روزه‌های واجب معیّن، مثل روزه نذر معیّن نیز جاری است.
- کسی که جنب است و میخواهد روزه واجبی بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معیّن است، چنانچه عمدا غسل نکند تا وقت تنگ شود، معصیت کرده و باید تیمّم کرده و آن روز را روزه بگیرد و سپس بنابر احتیاط قضای آن را نیز به جا آورد.
- اگر کسی در روزه رمضان و یا روزه واجب معیّن دیگر، پیش از اذان صبح بدون نیّت روزه بخوابد و پیش از ظهر بیدار شود، بنابر احتیاط واجب باید نیّت کند و آن روز را روزه بگیرد و بعدا قضای آن را نیز به جا آورد و اگر بعد از ظهر بیدار شود، روزه آن روز او باطل است.
- کسی که در شب ماه رمضان برای هیچکدام از غسل و تیمّم وقت ندارد، اگر خود را جنب کند، روزه او باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب می‌شود؛ امّا اگر برای تیمّم وقت داشته باشد، چنانچه خود را جنب کند گناهکار است و باید تیمم کند و علاوه بر روزه آن روز، احتیاطا قضای آن را نیز بگیرد.
- اگر بداند که روزه است و عمدا برای غسل سر خود را در آب فرو برد، چنانچه روزه او روزه مستحبی و یا روزه واجب غیر رمضان باشد، غسل او صحیح و بنابر احتیاط روزه او باطل میباشد و اگر روزه ماه رمضان باشد، بنابر احتیاط هم غسل و هم روزه او باطل است.
- اگر بیمار بعد از ظهر ماه رمضان بهبود یابد، اگرچه از اذان صبح تا آن وقت عملی که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد، روزه آن روز بر او واجب نیست و اگر پیش از ظهر بهبود یابد، چنانچه از اذان صبح تا آن هنگام عملی که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد، بنابر احتیاط واجب باید آن روز را روزه بگیرد و بعدا قضای آن را نیز به جا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر جنب عمدا در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم ننماید روزه اش باطل است و حکم قضای ماه رمضان خواهد امد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید در روزه ماه رمضان و قضای آن، روزهاش باطل است، و در غیر این دو، احوط باقینماندن بر جنابت است تا صبح.
- [آیت الله بهجت] اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، روزهاش باطل می‌شود و کسی که وظیفه او تیمم است اگر عمداً تیمم ننماید، روزهاش باطل است و حکم قضای روزه ماه رمضان بعداً خواهد آمد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر جنب عمدا در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند روزه اش باطل است و کسی که وظیفه اش تیمم است و عمدا تیمم ننماید روزه اش نیز باطل است. و حکم قضاء ماه رمضان بعدا خواهد آمد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر جنب عمداً در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند روزهاش باطل است و جنبی که وظیفهاش تیمّم است اگر عمداً تیمّم ننماید روزهاش باطل است.
- [آیت الله سبحانی] اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است، عمداً تیمم ننماید، روزه اش باطل است.
- [امام خمینی] اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم ننماید، روزه اش باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر جنب عمداً تا اذان غسل نکند ، یا اگر وظیفة او تیمم است عمداً تیمم ننماید ، روزه اش باطل است .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در روزه ماه رمضان و قضای آن تا اذان صبح غسل نکند، و تیمم هم ننماید ولی از روی عمد نباشد مثل آن که دیگری نگذارد غسل و تیمم کند، روزه اش صحیح است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند؛ در روزه ماه رمضان؛ روزه اش باطل است و در غیر آن باطل نیست اگرچه احوط غسل کردن است. و زنی که وظیفه اش نسبت به حیض یا نفاس؛ تیمم است؛ در روزه ماه رمضان اگر عمدا پیش از اذان صبح تیمم نکند روزه اش باطل است.