روزه مستحبی
روزه مستحب از اقسام روزه است و ازاحکام آن در باب صوم سخن گفته‌اند.
مکلّفی که در شب، نیّت روزه مستحبّی یا روزه قضای رمضان یا روزه نذری یا روزه کفّاره میکند و میخوابد، ولی بعد از اذان صبح با حالت جنابت بیدار میشود، آیا میتواند در آن روز روزه بگیرد؟
اگر بداند که پیش از طلوع فجر جنب شده، در قضای ماه مبارک رمضان، بنا بر اقوی و در بقیه روزه‌های واجب غیر معیّن، بنا بر احتیاط روزه‌اش باطل است؛ ولی در بقیه موارد، روزه‌اش صحیح است؛ ولی اگر نداند که پیش از طلوع فجر جنب شده یا بعد از آن یا بداند که بعد از طلوع فجر جنب شده، هر روزه‌ای که باشد، صحیح است.
اگر بداند که پیش از طلوع فجر جنب شده، در قضای ماه مبارک رمضان، بنا بر اقوی و در بقیه روزه‌های واجب غیر معیّن، بنا بر احتیاط روزه‌اش باطل است؛ ولی در بقیه موارد، روزه‌اش صحیح است؛ ولی اگر نداند که پیش از طلوع فجر جنب شده یا بعد از آن یا بداند که بعد از طلوع فجر جنب شده، هر روزه‌ای که باشد، صحیح است.
عنوان سوال:
مکلّفی که در شب، نیّت روزه مستحبّی یا روزه قضای رمضان یا روزه نذری یا روزه کفّاره میکند و میخوابد، ولی بعد از اذان صبح با حالت جنابت بیدار میشود، آیا میتواند در آن روز روزه بگیرد؟
پاسخ:
اگر بداند که پیش از طلوع فجر جنب شده، در قضای ماه مبارک رمضان، بنا بر اقوی و در بقیه روزه‌های واجب غیر معیّن، بنا بر احتیاط روزه‌اش باطل است؛ ولی در بقیه موارد، روزه‌اش صحیح است؛ ولی اگر نداند که پیش از طلوع فجر جنب شده یا بعد از آن یا بداند که بعد از طلوع فجر جنب شده، هر روزه‌ای که باشد، صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مکلّفی که در شب ماه رمضان غسل بر او واجب شده، ولی عذر شرعی دارد و نمیتواند غسل کند و میداند که اگر بخوابد، قبل از اذان صبح بیدار نمیشود، آیا میتواند تیمّم بدل از غسل و نیّت روزه نماید و بخوابد؟
- کسی در غیر ماه رمضان، بعد از طلوع فجر از خواب بیدار میشود، در حالی که محتلم شده است و نمیداند که احتلامش قبل از اذان صبح بوده یا بعد از اذان. آیا او میتواند قضای روزه ماه رمضان را در آن روز به جا آورد؟
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و غسل نمیکند به نیت این که قبل از اذان صبح غسل نماید ولی بعد از اذان صبح بیدار شود آیا روزه آن روزی که او گرفته صحیح می‌باشد؟
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و غسل نمیکند به نیت این که قبل از اذان صبح غسل نماید ولی بعد از اذان صبح بیدار شود آیا روزه آن روزی که او گرفته صحیح می‌باشد؟
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و غسل نمیکند به نیت این که قبل از اذان صبح غسل نماید ولی بعد از اذان صبح بیدار شود آیا روزه آن روزی که او گرفته صحیح می‌باشد؟
- فلسفه این که در روزه ماه رمضان یا قضای آن بقاء بر جنابت تا صبح موجب بطلان میشود ولی در روزه مستحبی اشکال ندارد، چیست؟
- کسی که نذر کرده تا آخر عمرش را روزه بگیرد، چگونه میتواند روزه رمضان، روزه کفّاره، روزه قضای همین نذر یا قضای رمضان یا روزه قضای پدر را به جا آورد؟
- روزهداری که در شب ماه رمضان جنب میشود و بعد از چند روز شک میکند که غسل جنابت را به جا آورده یا نه، روزه‌های پس از جنابتش، حکمش چیست؟
- آیا در روزه، جایز است که نیّت روزه را به روزه دیگر تبدیل کرد، مثل تبدیل نیّت روزه نذری، به روزه کفّاره یا روزه قضا، و یا تبدیل نیّت روزه مستحبّی، به روزه مستحبّی دیگر؟
- آیا مکلّفی که قضای نماز و روزه خودش و یا روزه کفّاره و یا قضای نماز و روزه پدر و مادر برعهده اوست، میتواند نماز و روزه استیجاری قبول کند یا نمیتواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر در شب ماه مبارک رمضان، غسل جنابت بر زن و مرد واجب شود و بخوابند و پس از اذان صبح بیدار شوند، حکم روزه آنها چیست؟ و از نظر کفّاره و قضا، چه وظیفهای دارند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی پیش از اذان صبح جنب بوده و نمی دانسته است آیا می تواند بعد از اذان صبح با همان جنابت، نیت روزه قضای ماه رمضان و یا غیره کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] کسی که در شب ماه رمضان جنب است و غسل نمی کند به نیّت اینکه قبل از اذان صبح غسل نماید و ساعت را نیز یکساعت مانده به اذان کوک می کند تا بیدار شود امّا وقتی که خوابید متوجّه زنگ ساعت نشده و بعد از اذان صبح بیدار می شود، آیا روزه آن روزی که او گرفته صحیح می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در قضای رمضان و پس از اذان صبح بیدار شود و شک کند که قبل از اذان جنب بوده یا پس از اذان، وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که در شب ماه رمضان جنب است و یا زنی که در شب ماه رمضان از حیض پاک شده است، اگر اینها یقین دارند تا اذان صبح آب پیدا نمیشود تا غسل کنند، آیا میتوانند قبل از اینکه اذان صبح شود، تیمم کنند و بخوابند و یا اینکه باید تا اذان صبح بیدار بمانند و نزدیک اذان صبح تیمّم بکنند و بخوابند؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی در ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح بیدار شده و متوجه محتلم شدن خود نشده و دوباره خوابیده و در اثنای اذان صبح بیدار شده و علم به جنابت خود پیدا می کند و یقین دارد که احتلامش قبل از اذان صبح بوده است، روزه او چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] در غیر روزه ماه رمضان و قضای آن از اقسام روزه های واجب و مستحب اگر جنب عمدا تا اذان صبح بر حال جنابت باقی بماند , ایا می تواند آن روز را روزه بگیرد ؟
- [آیت الله مظاهری] در ماه رمضان من باید قبل از اذان صبح، غسل جنابت میکردم، ولی چون خسته بودم وقتی برای سحری بیدارم کردند، سریع دوباره خوابیدم و البته میدانستم که باید غسل کنم و بعد از اذان بیدار شدم. تکلیف روزه آن روز من چیست؟ اگر روزه باطل است، آیا کفاره هم واجب میشود یا قضا کافی است؟
- [آیت الله سیستانی] کسی که می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد , هرگاه تا اذان صبح عمدا جنب بماند حکمش چیست ؟
- [سایر] خانمی که شب ماه رمضان از حیض پاک میشود و میداند اگر بخوابد بعد از اذان صبح بیدار میشود، تکلیفش چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی در روزه رمضان و یا روزه واجب معیّن دیگر، پیش از اذان صبح بدون نیّت روزه بخوابد و پیش از ظهر بیدار شود، بنابر احتیاط واجب باید نیّت کند و آن روز را روزه بگیرد و بعدا قضای آن را نیز به جا آورد و اگر بعد از ظهر بیدار شود، روزه آن روز او باطل است.
- باقی ماندن بر جنابت در روزه رمضان و بقیه روزه‌های واجب معیّن، چنانچه از روی عمد نباشد، باعث باطل شدن روزه نمیشود؛ ولی کسی که میخواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگرچه از روی عمد نیز نباشد، روزه او باطل است و بنابر احتیاط واجب حکم بقیه روزه‌های واجب غیر معیّن (مثل روزه کفّاره) نیز مثل قضای روزه رمضان است.
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و میداند یا احتمال میدهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند، در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند، باید روزه آن روز را بگیرد و بنابر احتیاط آن را قضا نیز بنماید، ولی کفّاره ندارد.
- اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود و تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند، ولی کفّاره ندارد و اگر از خواب دوم بیدار شود و با احتمال بیدار شدن برای مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، علاوه بر قضا احتیاطا کفّاره نیز بر او واجب میشود و خوابهای بعد از خواب سوم که تا اذان صبح ادامه پیدا میکنند نیز حکم خواب سوم را دارند.
- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و میداند یا احتمال میدهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود، چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل کند یا تردید داشته باشد که غسل کند یا نه، در صورتی که بخوابد و بیدار نشود، روزه او باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب است.
- آخرین وقتی که میتوان برای روزه رمضان و یا هر روزه واجب معیّن دیگر نیّت نمود، هنگام اذان صبح است.
- هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگرچه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.
- باقی ماندن بر جنابت تا اذان صبح در روزه مستحبی باعث باطل شدن روزه نمیشود.
- اگر روزی را که شک دارد آخر شعبان است یا اوّل رمضان به نیّت روزه قضا یا روزه مستحبّی و مانند آن روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است، باید نیّت روزه رمضان کند.
- خواب دوم و سوم حائض یا نفساء در شب ماه رمضان پس از پاک شدن، حکم خواب دوم و سوم جنب را ندارد، بلکه اگر برای بیدار شدن و غسل کردن کوتاهی نکرده باشد، خواب سوم او نیز اشکال ندارد؛ وچنانچه تا اذان صبح بیدار نشود، روزه او صحیح است و در صورتی که کوتاهی کرده باشد، خواب اوّل او نیز اشکال دارد و چنانچه تا اذان صبح بیدار نشود، روزه او باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] وقت نیّت روزه ماه رمضان از اوّل شب است تا اذان صبح.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . وقت نیت روزه ماه رمضان از اول شب است تا اذان صبح.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] وقت نیت روزه ماه رمضان از اول شب است تا اذان صبح.
- [آیت الله خوئی] وقت نیت روزه ماه رمضان از اول شب است تا اذان صبح.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد وبیدار شود وبداند یا اطمینان دارد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود وتصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند چنانچه دوباره بخوابد وتا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند و همچنین است از خواب دوم بیدار شود وبرای مرتبه سوم بخوابد وتا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه بر او واجب میشود و بنابر احتیاط واجب کفّاره هم دارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر جُنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار میشود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزهی آن روز را قضا کند و اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبهی سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه و کفاره بر او واجب میشود.
- [آیت الله خوئی] اگر در روز ماه رمضان در شب جنب شود و به تفصیلی که در مسأله (1639) گفته شد بیدار شود و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود فقط باید قضای آن روزه را بگیرد. ولی اگر کار دیگری که روزه را باطل میکند عمداً انجام دهد درصورتی که میدانسته آن کار روزه را باطل میکند، قضا و کفاره بر او واجب میشود.
- [آیت الله سبحانی] از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نیّت روزه فردا را بکند، اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نیت روزه فردا را بکند، اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است روزه او بنابر احتیاط باطل است ولی چنانچه وقت قضای روزه تا امدن ماه رمضان دیگر تنگ است مثلا پنج روز روزه قضای ماه رمضان دارد و پنج روز هم به ماه رمضان مانده است بنابر احتیاط واجب ان روز را روزه بگیرد و بعد از ماه رمضان هم روز دیگری را روزه بگیرد