واسطه
وسیله و علّت ثبوت چیزی برای چیز دیگر را واسطه گویند.
اگر به واسطه ندانستن مسأله، یکی از اعمالی را که روزه را باطل می‌کنند انجام دهد، چنانچه در آموختن مسأله کوتاهی کرده باشد، روزه او باطل است و اگر کوتاهی نکرده باشد نیز بنابر احتیاط روزه‌اش باطل است.
عنوان مسئله:
اگر به واسطه ندانستن مسأله، یکی از اعمالی را که روزه را باطل می‌کنند انجام دهد، چنانچه در آموختن مسأله کوتاهی کرده باشد، روزه او باطل است و اگر کوتاهی نکرده باشد نیز بنابر احتیاط روزه‌اش باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مردی که گمان میکند انزال، سبب باطل شدن روزه است، نه دخول و در هنگام روزه، با همسرش مجامعت و دخولِ بدون انزال انجام میدهد، تکلیف روزه‌اش چیست؟
- اگر شخصی در بین 15 تا 20 سالگی به دلیل ندانستن این مسأله که استمنا حرام است با این فعل روزه خود را در این 5 سال 4 بار باطل کند و بعد از 20 سالگی با مطالعه بفهمد که استمنا حرام است، حکم این روزه ها چیست؟
- اگر شخصی در بین 15 تا 20 سالگی به دلیل ندانستن این مسأله که استمنا حرام است با این فعل روزه خود را در این 5 سال 4 بار باطل کند و بعد از 20 سالگی با مطالعه بفهمد که استمنا حرام است، حکم این روزه ها چیست؟
- کسی که نمیداند استمناء روزه را باطل میکند و مرتکب این کار میشود، روزه‌اش چه حکمی دارد؟ آیا کفّاره هم ثابت میشود یا نه؟
- روزهداری بدون این که کسی حرف او را بشنود، تکلّم کرده به خدا یا پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم نسبت دروغ میدهد، آیا در این صورت روزه‌اش باطل میشود؟
- به جا آوردن روزه قضا مقدّم است یا روزه کفّاره مربوط به آن؟ مثلاً کسی که عمدا در ماه مبارک رمضان آب خورد و روزه‌اش را باطل کرد، اگر بخواهد بابت کفّاره آن، شصت روز روزه بگیرد، آیا گرفتن یک روز روزه قضا مقدّم است یا گرفتن شصت روز روزه کفّاره؟
- اگر انسان یکی از چیزهایی را که روزه را باطل میکند، نشناسد و در نتیجه به هنگام روزه گرفتن مرتکب آن شود یا در صورت عدم ارتکاب، اصلاً نیّت خودداری از آن را به جهت این که نمیداند مبطل است، نداشته باشد، روزه‌اش صحیح است یا باطل؟
- اینجانب بیماری لثه دارم؛ به نحوی که هنگام روزه داری دهان خشک شده و عروق بسیار کوچک پاره شده و خونریزی مختصری ایجاد می کند و اگر آب دهان را بیرون بریزم، رگه های خون در آن مشخص است و اگر بیرون نریزم تقریباً در آب دهان مستهلک می شود. گاهی اوقات که خلط صبحگاهی ته حلق را بیرون می ریزم و به لثه ها فشار می آید، این خونریزی بیشتر است و در آب دهان مستهلک نمی شود. سوال این است: 1- آیا اگر خون مذکور با آب دهان مستهلک شود و عمداً یا سهواً فرو داده شود، روزه باطل است؟ 2- اگر با آب دهان مستهلک نشود و تا زمانی که خونریزی بسیار کم و مختصر شود، بیرون ریخته و پس از آن آب دهان قورت داده شود، چطور؟ 3- با توجه به داشتن دندانهای پرکرده و مصنوعی در دهان، خون مذکور چه با آب دهان مستهلک شود چه نشود، دهان را نجس می کند؟ اگر بله چطور می شود در حال روزه دهان را آب کشید و آیا لازم است قبل از افطار یا بعد آن دهان آب کشیده شود؟ 4- اگر خون مذکور که در آب دهان مستهلک نمی شود، به دلیل جهل نسبت به مساله فقهی یا ندانستن کیفیت خونریزی، در زمان روزه فروداده شود و بعدها متوجه موضوع شود، قضا و کفاره دارد؟ 5- اگر بعد از کشیدن دندان، خونریزی در حال روزه وجود داشته و به توصیه پزشک خون محل کشیدن دندان را که با آب دهان مخلوط شده و به رنگ قهوه ای تیره است، به تنهایی یا همراه با خون لثه به شرح فوق فرودهد، حکم روزه او چیست؟
- من و همسرم در ماه مبارک رمضان بسیار به ملاعبه پرداختیم، اما دخولی صورت نگرفت و من هم تا نزدیکی لذت رفتم اما جهیدن و حتی خروج منی صورت نگرفت، بنا به احتیاط غسل هم کردم. کمی بعد که آلت به حالت عادی بازگشت همراه ادرار از من ماده ای شبیه به منی خارج شد! آیا این مایع منی بوده؟ آیا روزه من باطل است؟ آیا غسل بر من واجب شده؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] روزهداری که سهواً چیزی در حالت روزه بخورد و بعد به خیال اینکه روزه‌اش باطل شده، دوباره غذا بخورد، حکم روزه‌اش از نظر قضا و کفاره چگونه است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی به واسطه نذر قبلی روزه باشد، در این صورت میتواند در همان روز که روزه است، مسافرت کند؟ اگر مسافرت کرد، روزه‌اش صحیح است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی تصمیم قطعی برای باطل کردن روزه بگیرد ولی پیش از انجام مبطل پشیمان شود، روزه‌اش باطل است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی تصمیم قطعی برای باطل کردن روزه بگیرد ولی پیش از انجام مبطل پشیمان شود، روزه‌اش باطل است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی روزه قضا گرفته و در وسط روز محتلم شده آیا روزه‌اش باطل میشود؟
- [آیت الله مظاهری] آیا روزهداری که در خواب، منی از او خارج شود، روزه‌اش باطل است؟
- [آیت الله مظاهری] اگر روزهدار کاری انجام دهد و فکر کند روزه‌اش باطل شده و سپس مبطل دیگری انجام دهد، در صورتی که بعداً بفهمد در ابتدا روزه‌اش باطل نبوده است، آیا باید قضای روزه را بگیرد یا بایدکفاره هم بدهد؟
- [آیت الله سبحانی] با توجه به این که با وجود روزه قضا نمی توان روزه مستحبی گرفت اگر به خاطر ندانستن مساًله معتکف شود و روز اول اعتکاف متوجه شود وظیفه اش چیست؟
- [سایر] کسی به واسطه جهل و ندانستن مسأله، سهم سادات و امام معصومعلیه السلام را در کار خیری صرف کرده است؛ ولی این مصرف نمودن بدون اجازه مجتهد جامع شرایط انجام گرفته است، تکلیف این شخصچیست؟
- [آیت الله سبحانی] فقهاء فرموده اند: کسی که روزه قضا دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد حال اگر شخصی به خاطر ندانستن این مساًله روزه مستحبی نیّت کند و معتکف شود و قبل از غروب روز دوم متوجه شود وظیفه اش چیست؟ آیا قضای این اعتکاف در صورتی که نذر معین باشد واجب است؟ و اگر روز سوم متوجه مساًله شود قضای آن واجب چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به واسطه ندانستن مسأله، عملی را انجام دهد که روزه را باطل میکند، کفّاره بر او واجب نیست، مگر این که در یادگیری مسأله کوتاهی کرده باشد و در هنگام انجام دادن عمل، احتمال باطل شدن روزه را بدهد.
- اگر روزهدار سهوا یکی از اعمالی را که روزه را باطل می‌کنند، انجام دهد و به گمان این که روزه‌اش باطل شده، دوباره عمدا یکی از آنها را بجا آورد، روزه او باطل میشود.
- اگر به واسطه باد، غبار غلیظی پیدا شود و انسان با این که متوجّه است، مواظبت نکند و به حلق برسد، بنابر احتیاط روزه‌اش باطل میشود.
- هرگاه چیزی از واجبات نماز را عمدا کم یا زیاد کند، اگرچه یک حرف آن باشد، نماز باطل است و اگر به واسطه ندانستن مسأله چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند و در یاد گرفتن مسأله نیز کوتاهی نکرده و آن جزء نیز از ارکان نماز نباشد، نمازش صحیح است، وگرنه نماز باطل است.
- اگر انسان در نماز عمدا عورتش را نپوشاند، نماز او باطل است، بلکه اگر نپوشاندن عورت از روی ندانستن مسأله نیز باشد وجهل او ناشی از کوتاهی در یادگیری مسأله باشد، باید نماز خود را دوباره بخواند.
- اگر در رکعت سوم یا چهارم عمدا حمد یا تسبیحات را بلند بخواند، بنابر احتیاط نمازش باطل است، ولی اگر به علت ندانستن حکم مسأله یا فراموشی بلند بخواند، نمازش صحیح است و نیازی به اعاده حمد یا تسبیحات نیست.
- اگر کمتر از مقدار ختنهگاه داخل شود و منی نیز بیرون نیاید، روزه باطل نمیشود، ولی کسی که آلتش را بریدهاند، اگر کمتر از ختنهگاه را نیز داخل کند، بنابر احتیاط روزه‌اش باطل میشود.
- در غسل ترتیبی باید به نیّت غسل، اوّل سر و گردن را بشوید و سپس بنابر احتیاط، اوّل طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشوید و اگر عمدا یا از روی فراموشی یا به واسطه ندانستن مسأله، به این ترتیب عمل نکند، غسل او باطل است.
- اگر شک کند که تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزه او صحیح است؛ ولی اگر قصد داشته که تمام سر را زیر آب فرو برد، بنابر احتیاط روزه‌اش باطل است.
- اگر به واسطه تقصیر در ندانستن مسأله، نجاست چیز نجسی را نداند مثلاً نداند عرق کافر غیر کتابی نجس است و با بدن یا لباس آلوده به آن نماز بخواند، نمازش باطل است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به واسطة ندانستن مساله کاری انجام دهد که روزه را باطل میکند ، چنانچه می توانسته مساله را یاد بگیرد بنابر احتیاط کفاره بر او واجب می شود و اگر نمی توانسته مسئله را یاد بگیرد یا اصلاً ملتفت مساله نبوده یا یقین داشته که فلان چیز روزه را باطل نمی کند ، کفاره بر او واجب نیست . کفاره روزه
- [امام خمینی] اگر به واسطه ندانستن مساله کاری انجام دهد که روزه را باطل می کند، چنانچه می توانسته مساله را یاد بگیرد، بنابر احتیاط واجب کفاره بر او ثابت می شود، و اگر نمی توانسته مساله را یاد بگیرد یا اصلا ملتفت مساله نبوده یا یقین داشته که فلان چیز روزه را باطل نمی کند، کفاره بر او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به واسطه ندانستن مسأله، چیز نجسی را نداند نجس است، مثلاً نداند عرق کافر نجس است و با آن نماز بخواند نمازش باطل است بنابر احتیاط لازم.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان عمداً در نماز عورتش را نپوشاند ، نمازش باطل است ، و اگر بخاطر ندانستن مسأله باشد ، چنانچه نادانی او بعلت کوتاهی کردن در فراگیری مسائل بوده بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر به واسطه ندانستن مساله کاری که روزه را باطل می کند و به اعتقاد این که باطل نمی کند انجام دهد کفاره بر او نیست
- [آیت الله نوری همدانی] در سجده باید بنابر احتیاط واجب سر دو انگشت پاها را به زمین بگذارد و اگر انگشتهای دیگر پا ، یا روی پا را به زمین بگذارد ، یا به واسطة بلند بودن ناخن ، سرشت به زمین نرسد نماز باطل است . و کسی که به واسطة ندانستن مساله نماز های خود را اینطور خوانده بنابر احتیاط واجب باید دوباره بخواند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بواسطه ندانستن مسأله کاری انجام دهد که روزه را باطل می کند چنانچه جاهل مقصر بوده بنابر احتیاط کفّاره بر او واجب می شود و اگر جاهل قاصر بوده یعنی در ندانستن خود معذور بوده است مانند این که یقین داشته که فلان چیز روزه را باطل نمی کند کفّاره بر او واجب نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر به واسطه ندانستن مسأله، چیزی از واجبات نماز را کم یا زیاد کند، اگر رکن باشد نمازش باطل است و امّا اگر رکن نباشد نماز او بنابر احتیاط واجب باطل است، ولی اگر به واسطه ندانستن مسأله حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشأ را آهسته بخواند، یا حمد وسوره ظهر و عصر را بلند بخواند، یا در مسافرت نماز ظهر و عصر و عشأ را چهار رکعتی بخواند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کاری را که روزه را باطل میکند انجام دهد ولی به جهت غفلت یا به واسطه ندانستن مسأله خیال میکرده که این کار حلال است، فقط قضا بر او واجب است، هر چند میتوانسته مسأله را یاد بگیرد و در یاد گرفتن آن کوتاهی کرده که در این صورت؛ اگر چه گناهکار است، ولی کفاره لازم نیست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر تیمم به جهت غصب باطل باشد، در صورت عذر مانند فراموشی یا غفلت صحیح است، ولی فراموشی و غفلت برای خود غاصب عذر نیست بنابراین تیمم او بنا بر احتیاط مستحب باطل است؛ و نیز کسی که به جهت ندانستن مسأله به چیز غصبی تیمم کند، چنانچه در ندانستن مسأله کوتاهی نکرده باشد تیمم او صحیح است