زمان غیبت
عصر غیبت یعنی دوران غایب بودن امام معصوم علیه السّلام از انظار عموم است.
اگر زنی بمیرد و جز شوهر هیچ وارثی نداشته باشد، همه مال او به شوهر می‌رسد و اگر مردی بمیرد و جز زن وارث دیگری نداشته باشد، یک چهارم مال به زن می‌رسد و بقیّه مال امام مسلمین است که در زمان غیبت به فقیه جامع‌الشرایط داده می‌شود.
عنوان مسئله:
اگر زنی بمیرد و جز شوهر هیچ وارثی نداشته باشد، همه مال او به شوهر می‌رسد و اگر مردی بمیرد و جز زن وارث دیگری نداشته باشد، یک چهارم مال به زن می‌رسد و بقیّه مال امام مسلمین است که در زمان غیبت به فقیه جامع‌الشرایط داده می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر مردی، زنی را به عقد موقت خود درآورد و دخول هم صورت گیرد اما قبل از اتمام زمان مورد نظر، مرد بقیة مدت را ببخشد عده بر زن لازم است یا خیر؟
- اگر زنی طلاق بگیرد و هنوز مدت عده تمام نشده شوهرش رجوع کند ولی نزدیکی نکرده دوباره طلاق بدهد، آیا زن میتواند بلافاصله با مردی دیگر ازدواج کند و آیا شوهر اول میتواند بلافاصله بعد از طلاق دوم با خواهر این زن ازدواج کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] اگر مردی زنی را فریب دهد که از شوهر طلاق بگیرد و زن او شود؛ آیا این طلاق و عقد صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زنی به زوجیّت مردی درآید و از شوهر سابق خود پسری داشته باشد، آیا این پسر به زن دیگر این مرد محرم است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی با زنی کارمند ازدواج کرده، با توجّه به این که زمان ازدواج زن کارمند بوده آیا مخالفت شوهر از ادامه کار اثر دارد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر زنی به ازدواج مردی درآید و از شوهر سابق خود پسری داشته باشد، آیا این پسر به زن دیگر آن مرد محرم است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مردی با زنی ازدواج کند و پسر همان مرد با دختر این زن که از شوهر قبلی است ازدواج کند، آیا صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زنی شوهرش او را طلاق دهد یا این که بمیرد آیا زن کما فی السابق بر پدر شوهر محرم است یا نه؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مردی با زنی ازدواج کرد که از شوهر قبلی خود دارای فرزندی است که فاقد مال است آیا این شوهر میتواند زکات فطره خود و سایرین را به آن فرزند بدهد در صورتیکه خرج او بعهدهاش نباشد؟
- [آیت الله سبحانی] زنی فوت نموده و تنها وارث او همسرش بوده که مال را منحصراً به عنوان تنها وارث تصاحب کرده بود که پس از مدتی شخصی از پسر عموهای او که در جای دیگر بود آمده و ادعای وراثت می کند اکنون وظیفه شوهر که از زن خود ارث برده چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که با اجازه شوهر جهت مردم بطور مزدی قالی بافته، آیا این مزد قالی به شوهر می رسد، یا مال خود زن است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن و شوهر مجتمعاً جنین را اسقاط کنند، آیا دیه تنصیف شده و یا اینکه به بقیه وارث می رسد؟ و آیا دیه را در هرحال باید بدهند و یا در صورت طلب ورّاث و یا حاکم؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر میّت هیچ وارثی نداشته باشد، همه مال او متعلّق به امام مسلمین است که در زمان غیبت باید به فقیه جامع‌الشرایط پرداخت شود.
- اگر زن دائمی بمیرد و فرزند نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او و بقیّه را ورثه دیگر میبرند و اگر از آن شوهر یا از شوهر سابق فرزند داشته باشد، یک چهارم همه مال را شوهر و بقیّه را ورثه دیگر میبرند.
- اگر کافر بمیرد و وارث مسلمان داشته باشد، همه ارث او به وارث مسلمان می‌رسد، هرچند جزء دسته دوم یا سوم باشد؛ ولی اگر وارث مسلمانی نداشته باشد، ارث او به وارث کافر می‌رسد، لکن کافر (مُرْتَد) در این جهت حکم مسلمان را دارد که ارث او به وارث کافر نمیرسد، بلکه اگر وارث مسلمان نداشته باشد، ارث او مال امام مسلمین است.
- اگر مردی بمیرد و فرزند نداشته باشد، یک چهارم مال او را زن و بقیّه را ورثه دیگر میبرند و اگر از آن زن یا از زن دیگر فرزند داشته باشد، یک هشتم مال را زن و بقیّه را ورثه دیگر میبرند و اگرچه بعید نیست گفته شود که: (زن از همه اموال ارث می‌برد، ولی زنی که از لحاظ سنی و داشتن یا نداشتن اولاد و جهات دیگر، مظنّه ماندن او در خانه مرد کم است، از زمین خانهای که محل زندگی مرد و خانواده او بوده و قیمت آن زمین ارث نمیبرد و نیز از خود هوایی آن، مثل بنا و درخت ارث نمیبرد و فقط از قیمت هوایی ارث می‌برد و همچنین از زمینها و خانههای دیگر مرد که به عنوان سرمایه او محسوب میشدند و نه محل زندگی خانوادهاش، ارث می‌برد)؛ ولی احتیاط واجب آن است که بقیه ورثه با زن در مورد زمینها و خانههایی که متعلّق به مرد و خانوادهاش بوده، مصالحه نمایند.
- اگر وارث میّت فقط (برادر و خواهر و زن) او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که در (ارث زن و شوهر) گفته می‌شود می‌برد و خواهر و برادر به نحوی که در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را میبرند و نیز اگر زنی بمیرد و وارث او فقط (خواهر و برادر و شوهر) او باشد، شوهر نصف مال را می‌برد و خواهر و برادر به نحوی که در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را میبرند؛ ولی با ارث بردن زن یا شوهر، از سهم برادر و خواهر مادری چیزی کم نمیشود و از سهم برادر و خواهر پدر و مادری یا پدری کم می‌شود؛ مثلاً اگر وارث میّت (شوهر و برادر و خواهر مادری) و (برادر و خواهر پدر و مادری) او باشد، نصف مال به شوهر می‌رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادری میدهند و آنچه میماند مال برادر و خواهر پدر و مادری است، پس اگر همه مال او شش هزار تومان باشد، سه هزار تومان به شوهر و دو هزار تومان به برادر و خواهر مادری و یک هزار تومان به برادر و خواهر پدر و مادری میدهند.
- کفن زن بر عهده شوهر است، اگرچه خود زن دارای اموال باشد و همچنین اگر زن را به شرحی که در کتاب طلاق گفته می‌شود طلاق رجعی بدهند و پیش از تمام شدن عدّه بمیرد، بنابر احتیاط واجب شوهر باید کفن او را بدهد، و چنانچه شوهر بالغ نباشد یا دیوانه باشد، ولیّ شوهر باید از مال او کفن زن را بدهد.
- اگر وارث میّت فقط (زن و جدّ و جدّه پدری) و (جدّ و جدّه مادری) او باشد، زن ارث خود را به تفصیلی که در مسأله 3391 به بعد گفته می‌شود می‌برد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به جدّ و جدّه مادری میدهند که به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند و بقیّه را به جدّ و جدّه پدری میدهند و جدّ دو برابر جدّه می‌برد و اگر وارث میّت (شوهر و جدّ و جدّه) باشد، شوهر نصف مال را می‌برد و جدّ و جدّه به دستوری که در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را میبرند.
- اگر مردی دو زن داشته باشد و یکی از آنها فرزند عموی زن دیگر را شیر دهد، زنی که فرزند عموی او شیر خورده، به شوهر خود حرام نمیشود.
- اگر زن یا مرد در عدّه طلاق رجعی بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد، ولی اگر در عدّه طلاق بائن مانند طلاق خُلع یا مبارات یکی از آنان بمیرد، دیگری از او ارث نمیبرد، مگر این که در عدّه طلاق (خلع) یا (مبارات) زن از بخشیدن مال یا مهریّه خود به شوهر برگردد و شوهر هم مطّلع شود و رجوع نماید که در این صورت اگر یکی از آنان در زمان عدّه بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد.
- اگر کسی از دو راه با میّت خویشاوندی داشته باشد، در صورتی که مانعی برای ارث بردن از هر دو طریق وجود نداشته باشد یا یکی مانع از طریق دیگری نگردد، از هر دو راه از او ارث می‌برد، بنابر این اگر زن و شوهر با یکدیگر خویشاوند باشند، علاوه بر ارث زن و شوهری، از جهت خویشاوندی نیز ارث میبرند، از باب مثال اگر مردی بمیرد و زن او دختر عموی او باشد و وارث او فرزندان عمو باشند، زن از دو جهت ارث می‌برد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر زن غیر از شوهر وارثی ندارد، بنابر اقوی همه مال به شوهر می رسد، ولی اگر شوهر غیر از زن وارث ندارد زن سهم خود را که چهار یک ( 41 ) است می برد و بقیه بنابر اقرب، از آن امام علیه السلام است.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد ، نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر میبرند ، و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد ، یک چهارم همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر میبرند .
- [آیت الله بهجت] در حال غیبت نباید به کسانی که منصب امام را غصب کردهاند زکات داد، ولی دادن زکات به مجتهد جامع‌الشرایط بنابر اقوی مثل دادن زکات به امام معصوم علیهالسلام است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر می برند و اگر از ان شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد چهار یک همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر می برند
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر میبرند، و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک مال را شوهر، و بقیه را ورثه دیگر میبرند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد؛ نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر می برند. و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد؛ چهار یک همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر می برند.
- [آیت الله بروجردی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همهی مال را شوهر او و بقیه را ورثهی دیگر میبرند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک همهی مال را شوهر و بقیه را ورثهی دیگر میبرند.
- [امام خمینی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر میبرند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر میبرند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زنی بمیرد و فرزند نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او و بقیّه را ورثه دیگر میبرند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر فرزند داشته باشد، 14 همه مال را شوهر و بقیّه را ورثه دیگر میبرند.
- [آیت الله سبحانی] اگر زنی بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همه مال را شوهر او و بقیه را ورثه دیگر می برند و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگر اولاد داشته باشد، چهار یک همه مال را شوهر و بقیه را ورثه دیگر می برند.