خرید
«معاملات» عبارت از احکام شرعی متعلق به امور دنیاست به اعتبار بقای شخص؛ مانند بیع، رهن، اجاره، نکاح و جز آنها... و بالجمله آنچه مقصود اهم از آن دنیا باشد، معامله است. [۱]
تخمی را که به مصرف زراعت رسانده، اگر ازخودش باشد، به مقدار وزن آن میتواند از حاصل کسر کند و اگر خریده باشد میتواند قیمتی را که برای خرید آن داده، خارج نماید.
عنوان مسئله:
تخمی را که به مصرف زراعت رسانده، اگر ازخودش باشد، به مقدار وزن آن میتواند از حاصل کسر کند و اگر خریده باشد میتواند قیمتی را که برای خرید آن داده، خارج نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] شخصی ماشینی خریده است برای مسافربری و یا بارکشی و یا زراعت به مبلغی و خمس آن را داده است و در آخر سال اگر ترقی کرد و یا کسر نمود آیا خمس ترقی را باید بدهد و یا نه؟ و همین طور کسر آن را میتواند از منافع بین سال جبران کند یا خیر؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] مراکز خرید گندم که ازطرف دولت تعیین شده، هنگام خرید مقداری از وزن گندم را به عنوان آفت مفید و غیر مفید کم می کنند. آیا کشاورز باید زکات این مقداری را که کسر می کنند، بپردازد؟
- [آیت الله بروجردی] در زکات که مؤونه زراعت از اوّل تا به آخر موضوع می‌شود، آیا نسبت به عواید دیگر این زراعت مثل کاه و علفچر آن و خوشه‌هایی که بعد اززراعت می‌ماند و یا به کسی بخشیده می‌شود، چگونه حساب می‌شود؟ آیا تمام قیمت کاه و غیره از مؤونه کسر می‌شود، یا به نسبت آنها به اصل گندم از مخارج کسر می‌شود؟ یا آن که توجّهی به آنها نشده و تمام مخارج از اصل گندم حاصل شده کسر می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] مخارجی را که برای گندم، جو و انگور کرده است، مانند: شخم، تخم و... و لباسی که به واسطه ی زراعت کهنه شده است، حتی خرید تراکتور و وسایل کشاورزی دیگر، حتی مخارج مقدماتی آن ها را، آیا می توان از حاصل کسر نمود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که چیزی را به قیمتی می فروشد اما برای اینکه سود بیشتری ببرد به مشتری می گوید به قیمت بیشتری خریده ام و فلان مقدار هم سود می خواهم. آیا این کار حلال است؟
- [آیت الله خوئی] کسی که خانه یا زمینی خریده بعد معلوم شده که آنجا وقفی است میتواند آن را بفروشد و از همان پول جای دیگر خرید نماید یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] اداره ای اقدام به تأسیس شرکتی تحت عنوان شرکت چند منظوره ی بعثت نموده است و به مقدار سهام افراد، خود اداره هم سهام خریده است و به صورت اقساط از خود افراد کسر می گردد و تا زمانی که کلّ سهام خریداری شده از حقوق کسر نگردد، فرد نمی تواند مقدار سرمایه گذاری شده ی اداره ی مذکور را برداشت نماید. 1) آیا سرمایه ای که آن اداره گذاشته به صورت هبه است و خمس ندارد؟ 2) سود حاصله چه طور؟
- [آیت الله خوئی] آیا در باب خمس جنسی که دو قیمت دارد و انسان از طرف دولت به قیمت ارزان خریده است ولی بازار آزاد به قیمت بیشتر خریداری می‌کنند آیا به قیمت خرید خمس بدهد یا به قیمتی که بازار پول می‌دهند در صورتی که نخواهد از خود جنس خمس بدهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب در زمین خود گندم و جو کشت کرده ام و برای بدست آوردن محصول خرجهایی کرده ام، که از جمله آنها خرید یک تراکتور و مقداری وسایل کشاورزی است، آیا می توانم اینها را از حاصل کسر کنم و بعد اگر گندم به حدّ نصاب رسید، زکات بدهم؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در سال گذشته مقدار صد کیلو برنج در منزل داشته که آخر سال خمسی زیاد آمده بود و خمس آن را پرداخت و در سال جاری آنها را مصرف کرد و از درآمد سال برنج خریده که در آخر سال خمسی، همان مقدار برنج عوض آنها موجود است، آیا باید خمس اینها را هم بدهد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- مخارجی را که برای گندم وجو وخرما وانگور کرده است، حتّی‌مقداری از قیمت اسباب ولباس را که به واسطه زراعت کم شده‌می‌تواند از حاصل کسر کند و باید زکاْ باقیمانده را بدهد اگر به مقدار نصاب باشد.
- اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برای‌خریدن زمین داده جز مخارج حساب نمی‌شود، ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده میتواند جز مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند، امّا بهتر آن است که قیمت کاهی را که از آن به دست می‌آید، از پولی که برای‌خرید زراعت داده کسر نماید مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد وقیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را میتواند جز مخارج حساب نماید.
- اگر زمین واسباب زراعت یکی از این دو ملک خود او باشد، نباید کرایه آنها را جز مخارج حساب کند و نیز برای کارهائی که خودش کرده، یا دیگری‌بی اجرت انجام داده، چیزی از حاصل کسر نماید.
- کسی که بدون گاو وچیزهای دیگری که برای زراعت لازم است میتواند زراعت کند، اگر اینها را بخرد، نباید پولی را که برای خرید اینها داده جز مخارج حساب نماید.
- اگر در یک زمین جو وگندم وچیزی مثل برنج ولوبیا که زکاْ آن واجب نیست بکارد، چنانچه مقصودش زراعت کردن چیزی بوده که زکاْ ندارد و بعداً چیزی را که زکاْ دارد زراعت کرده، نباید مخارج را از یکی حساب کند بلکه نسبت در نظر گرفته شود و همچنین است اگر مقصودش زراعت کردن چیزی بوده که زکاْ دارد و بعداً چیزی را که زکاْ ندارد زراعت کرده، میتواند تمام مخارج را به نسبت حساب نماید و از حاصل کم کند.
- کسی که از اوّل تکلیف خمس نداده، اگر ملکی بخرد و قیمت آن بالا رود، چنانچه آن ملک را برای آن نخریده که قیمتش بالا رود و بفروشد مثلاً زمینی را برای زراعت خریده است در صورتی که آن را خریده و از پول خمس نداده قیمت آن را داده، باید خمس قیمتی را که خریده بدهد ولی اگر مثلاً پول خمس نداده را بفروشنده داده و به او گفته این ملک را به این پول می‌خرم در حالی که قصد ادأ خمس را نداشته، در صورتی که حاکم شرع معامله پنج یک آن را اجازه بدهد، و اجازه او موجب تضییع حقّ صاحبان خمس نشود، خریدار باید خمس مقداری که آن ملک ارزش دارد بدهد.
- خرید وفروش ملکی که آن را به دیگری اجاره داده‌اند اشکال ندارد، ولی استفاده آن ملک در مدّت اجاره مال مستأجر است و اگر خریدار نداند که آن ملک را اجاره داده‌اند یا بگمان این که مدّت اجاره کم است ملک را خریده باشد، پس از اطلاع میتواند معامله خودش را به هم بزند.
- مزارعه چند شرط دارد: اوّل - آن که صاحب زمین به زارع بگوید زمین را به تو واگذار کردم وزارع هم بگوید قبول کردم، یا بدون این که حرفی بزنند مالک، زمین را واگذار کند وزارع قبول نماید، دوم - صاحب زمین وزارع هردو مکلّف وعاقل باشند و با قصد واختیار خود مزارعه را انجام دهند وسفیه نباشند یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند ولی با اجازه ولیّ صحیح است و همچنین ممنوع التصرف از طرف حاکم شرع نباشد; سوم - مالک وزارع از تمام حاصل زمین ببرند، پس اگر مثلاً شرط کنند که آنچه اوّل یا آخر می‌رسد، مال یکی از آنان باشد مزارعه باطل است; چهارم - سهم هرکدام نصف یا ثلث حاصل ومانند اینها باشد پس اگر مالک بگوید در این زمین زراعت کن و هرچه می‌خواهی به من بده، صحیح نیست; پنجم - مدّتی که باید زمین در اختیار زارع باشد معیّن کنند و باید مدّت به قدری باشد که در آن مدّت به دست آمدن حاصل ممکن باشد; ششم - زمین قابل زراعت باشد، هفتم - اگر منظور هرکدام از آنان زراعت مخصوصی است چیزی را که زارع باید بکارد معیّن کنند ولی اگر زراعت معیّنی را در نظر ندارند، یا زراعتی را که هردو در نظر دارند معلوم است، لازم نیست آن را معیّن نمایند; هشتم - مالک زمین را معیّن کند، پس کسی که چند قطعه زمین متفاوت دارد، اگر بزارع بگوید در یکی از اینها زراعت کن و آن را معیّن نکند مزارعه باطل است; نهم - خرجی را که هرکدام آنان باید بکنند معیّن نمایند ولی اگر خرجی را که هرکدام باید بکنند معلوم باشد، لازم نیست آن را معیّن نمایند.
- تا وقتی خریدار وفروشنده از مجلس معامله متفرّق نشده‌اند می‌توانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد، تا سه روز حقّ به هم زدن معامله را دارد و همچنین اگر پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد وجنس را تحویل نگیرد، فروشنده میتواند معامله را به هم بزند، ولی کسی که مالی‌را صلح می‌کند در این سه صورت حقّ به هم زدن صلح را ندارد و در هشت صورت دیگر از موارد خیارات که در احکام خرید وفروش گفته شد میتواند صلح را به هم بزند.
- حقّ به هم زدن معامله را خیار می‌گویند و خریدار و فروشنده در یازده صورت میتواند معامله را به هم بزنند: اوّل آن که از مجلس معامله متفرّق نشده باشند واین خیار را خیار مجلس می‌گویند. دوم آن که مغبون شده باشند )خیار غبن(. سوم در معامله قرارداد کنند که تا مدّت معیّنی هر دو یا یکی از آنان بتوانند معامله را به هم بزنند )خیار شرط(. چهارم فروشنده یا خریدار مال خود را بهتر از آنچه هست نشان دهد وطوری کند که قیمت مال در نظر مردم زیاد شود )خیار تدلیس(. پنجم فروشنده یا خریدار شرط کند که کاری انجام دهد، یا شرط کند مالی را که می‌دهد طور مخصوصی باشد، و به آن شرط عمل نکند که در این صورت دیگری میتواند معامله را به هم بزند )خیار تخلّف شرط(. ششم در جنس یا عوض آن عیبی باشد )خیار عیب(. هفتم معلوم شود مقداری از جنسی را که فروخته‌اند، مال دیگری است بصورت اشاعه که اگر صاحب آن به معامله راضی نشود، خریدار میتواند معامله را به هم بزند، یا پول آن مقدار را از فروشنده بگیرد، و نیز اگر معلوم شود مقداری ازچیزی را که خریدار عوض قرار داده، مال دیگری است وصاحب آن راضی نشود فروشنده میتواند معامله را به هم بزند، یا عوض آن مقدار را از خریدار بگیرد پس اگر ممزوج و مشاع باشد )خیار شرکت است والاّ خیار تبعّض صفقه است(. هشتم فروشنده خصوصیّات جنس معیّنی را که مشتری ندیده به او بگوید، بعد معلوم شود طوری که گفته نبوده است، در این صورت مشتری میتواند معامله را به هم بزند و نیز اگر مشتری خصوصیّات عوض معیّنی را که می‌دهد بگوید، بعد معلوم شود طوری که گفته نبوده است، فروشنده میتواند معامله را به هم بزند )خیار رؤیت(. نهم مشتری پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد و فروشنده هم جنس را تحویل ندهد که اگر مشتری شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد و همچنین فروشنده، در این صورت فروشنده میتواند معامله را به هم بزند و اگر جنسی را که خریده مثل بعضی از میوه‌ها باشد که اگر یک روز بماند ضایع می‌شود، چنانچه تا شب پول آن را ندهد و شرط نکرده باشد که دادن پول را تأخیر بیندازد، فروشنده میتواند معامله را به هم بزند )خیار تأخیر(. دهم حیوانی را خریده باشد که تا سه روز میتواند معامله را به هم بزند و اگر در عوض حیوانی که خریده، حیوان دیگری داده باشد، فروشنده نمی‌تواند معامله را به هم بزند )خیار حیوان( و خیار حیوان برای فروشنده نیست اگر چه ثمن حیوان باشد. یازدهم فروشنده نتواند جنسی را که فروخته است تحویل دهد، مثلاً اسبی را که فروخته فرار نماید که در این صورت مشتری میتواند معامله را به هم بزند )خیار تعذّر تسلیم( واحکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تخمی را که به مصرف زراعت رسانده، اگر از خودش باشد، به مقدار قیمت آن میتواند از حاصل کسر کند، و اگر خریده باشد، میتواند قیمتی را که برای خرید آن داده، جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تخمی را که به مصرف زراعت رسانده، اگر از خودش باشد، به مقدار قیمت آن می تواند از حاصل کسر کند. و اگر خریده باشد، می تواند قیمتی را که برای خرید آن داده جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بذری که به مصرف زراعت رسانده از آن خود او باشد، میتواند به مقدار وزن آن از محصول کسر نماید و اگر خریده باشد، میتواند قیمتی را که برای خرید پرداخت نموده، جزء مخارج حساب کند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] تخمی را که به مصرف زراعت رسانده؛ چه از خودش باشد یا خریده باشد؛ نمی تواند نیز از حاصل کسر کند و سپس ملاحظه نصاب بنماید بلکه نصاب را نسبت به مجموع حاصل باید ملاحظه نماید.
- [آیت الله خوئی] تخمی را که به مصرف زراعت رسانده چه از خودش باشد، یا خریده باشد نمی‌تواند نیز از حاصل کسر کند و سپس ملاحظه نصاب بنماید بلکه نصاب را نسبت به مجموع حاصل باید ملاحظه نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] تخمی را که به مصرف زراعت رسانده چه از خودش باشد یا خریده باشد نمی تواند از حاصل کسر کند و سپس ملاحظه نصاب نماید بلکه باید نصاب را نسبت به مجموع حاصل ملاحظه نماید
- [آیت الله شبیری زنجانی] بنا بر احتیاط بذری را که به مصرف زراعت رسانده، چه از خودش باشد یا خریده باشد، نمی‌تواند از حاصل کسر کند و سپس ملاحظه نصاب نماید، بلکه نصاب را نسبت به مجموع حاصل باید ملاحظه نماید.
- [آیت الله سیستانی] بذری را که به مصرف زراعت رسانده ، چه از خودش باشد یاخریده باشد ، نمی‌تواند نیز از حاصل کسر کند و سپس ملاحظه نصاب بنماید ، بلکه نصاب را نسبت به مجموع حاصل باید ملاحظه نماید .
- [آیت الله بروجردی] اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد، پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمی‌شود، ولی اگر زراعت را بخرد، پولی را که برای خرید آن داده میتواند جزء مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند، امّا باید قیمت کاهی را که از آن به دست می‌آید از پولی که برای خرید زراعت داده کسر نماید؛ مثلاً اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد، فقط چهار صد تومان آن را میتواند جزء مخارج حساب نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مخارجی را که برای گندم و جو و خرما و انگور کرده است حتی مقداری از قیمت اسباب و لباس را که بوسیله زراعت کم شده، میتواند از حاصل کسر کند، و چنانچه پیش از کم کردن اینها وزن محصول به 288 من، 45 مثقال کم برسد،، بنابر احتیاط واجب باید زکات باقیمانده آن را بدهد.