دستور
امر (انشا) به واداشتن کسی به انجام کاری از طریق دستور اطلاق می‌شود.
برای تحقق رکوع باید بعد از خم شدن سر و بدن آرام بگیرد و در حال ذکر واجب آن نیز باید سر و بدن آرام باشد و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده‌اند بگوید، بنا بر احتیاط واجب آرام بودن سر و بدن لازم است.
عنوان مسئله:
برای تحقق رکوع باید بعد از خم شدن سر و بدن آرام بگیرد و در حال ذکر واجب آن نیز باید سر و بدن آرام باشد و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده‌اند بگوید، بنا بر احتیاط واجب آرام بودن سر و بدن لازم است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر قبل از آن که به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام گیرد، عمدا ذکر رکوع را بگوید، نمازش چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] در سجده و رکوع بعد از قرائت ذکر واجب، گفتن چه ذکری افضل است؟
- [آیت الله بهجت] کسی که مشغول خواندن نماز مستحبی در حال حرکت است، جهت رکوع چه مقدار لازم است که سر خود را خم نماید؟
- [آیت الله بهجت] اگر در رکوع و سجود پس از ذکر واجب، دعا و ذکری به غلط خوانده شود، به نماز صدمه می زند؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی سهواً یا جهلاً ذکر رکوع یا سجده یا اذکار در حال قیام را در حال حرکت بدن بگوید و یا کسی میدانسته که نباید در حال حرکت بدن ذکر رکوع یا سجود و یا هر ذکر دیگری را بگوید ولی آن را فراموش کرده باشد و یا بر اثر بیتوجهی و غفلت و عادت، قسمتی از اذکار را در حال حرکت ادا کرده باشد؛ مثلاً قبل از اینکه سر بر سجده گذارده و بدنش آرام گیرد، ذکر سجده را شروع کرده یا قبل از اینکه ذکر سجدهاش را بهطور کامل تمام کند سر از سجده برداشته باشد، در موارد فوق چه حکمی دارد؟ ج) اگر از روی جهل یا سهو یا فراموشی اذکار نماز را در حال حرکت بگوید، نمازش صحیح است و در غیر این صورت نماز اشکال پیدا میکند. س: برخی بهطور عرفی یاد گرفتهاند که در حال برخاستن از رکوع یا سجده ذکر (الله اکبر) بگویند و چه بسا توجهی هم به این ندارند که از باب استحباب میگویند یا به قصد ذکر مطلق و یا تفاوت مستحب بودن ذکر و قصد ذکر مطلق را نمیدانند، در این موارد که در حال حرکت بدن ذکر (الله اکبر) را میگویند، نمازشان چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر نماز مستحبی را در غیر حال حرکت بخوانیم آیا رعایت قبله و استقرار بدن و شرایط سجده و رکوع لازم است یا نه؟ با توجه به اینکه در حال حرکت رعایت آن همه شروط لازم نیست؟
- [آیت الله خامنه ای] ج: به گردن آویختن آن اشکال ندارد، ولی بنا بر احتیاط واجب است که اسم مبارک پیامبر(صلی الله علیه وآله) با بدن تماس نداشته باشد.
- [آیت الله خامنه ای] آیا در اذکار نماز، قصد وجه لازم است به این صورت که شخص نیّت کند که این ذکر را به نیّت استحباب می گوید یا وجوب؟
- [سایر] لطفاً به این سؤالات پاسخ دهید: 1. آیا یک وقفه کوچک و لحظه ای انتظار پس از قرائت هر دو سوره و قبل از رفتن به رکوع لازم است؟ یا آن که می توان بلافاصله پس از قرائت سوره ها (حمد و اخلاص) و بدون هیچ وقفه ای و حتی بدون گفتن ذکر مستحب تکبیر به رکوع رفت؟ 2. در خصوص حکم قیام متصل به رکوع توضیحاتی را ارائه فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] آیا نشستن بین دو سجده لازم است یا سر برداشتن از مهر و دوباره گذاشتن کفایت می کند؟ و آیا اگر کسی سر از مهر بردارد و در همان حال که دستانش روی زمین است اندکی توقف کرده و دوباره به سجده رود اشکال دارد؟ و آیا فرقی بین نماز مستحبی و واجب در این مسأله وجود دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در سجده باید پس از رسیدن پیشانی به مهر سر و بدن آرام بگیرد و در حال ذکر واجب آن باید سر و بدن آرام باشد و موقع گفتن ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای سجده دستور داده‌اند بگوید، بنا بر احتیاط واجب آرام بودن سر و بدن لازم است.
- اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را میگوید، بیاختیار به قدری حرکت کند که سر یا بدن از حال آرام بودن خارج شود، بنا بر احتیاط واجب رجاءً ذکر را تمام کرده بعد از آرام گرفتن دوباره ذکر را بگوید، ولی اگر کمی حرکت کند که سر و بدن از حالت آرام بودن خارج نشود، یا دستها و انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.
- اگر پیش از آن که به مقدار رکوع خم شود و سر و بدن آرام گیرد، با علم و عمد ذکر رکوع را بگوید، نمازش باطل است.
- اگر با علم و عمد در حال حرکت بدن ذکر بگوید، مثلاً موقع رفتن به رکوع یا رفتن به سجده تکبیر بگوید، چنانچه آن را به قصد ذکر خاصی که در نماز دستور داده‌اند بگوید باید نماز را دوباره بخواند و این امر در ذکرهای مستحب مطابق احتیاط وجوبیست و اگر به این قصد نگوید بلکه بخواهد ذکری گفته باشد، نمازش صحیح است.
- کسی که نمیتواند به اندازه واجب رکوع خم شود اگر بتواند باید با کمک یا تکیه دادن به چیزی رکوع کند و اگر به هیچ وجه نتواند باید برای رکوع با سر اشاره کند و کافیست و به احتیاط مستحب هر اندازه هم که میتواند خم شود و اگر نتواند با سر اشاره کند بنا بر احتیاط واجب به نیت رکوع چشمها را ببندد و باید ذکر آن را بگوید و به نیت برخاستن از رکوع چشمها را باز کند و اگر از این هم عاجز است، به نیت ذکر رکوع، ذکر را بگوید و در هر دو صورت اخیر پس از بهبودی نماز را دوباره بخواند.
- اگر پیش از آن که به مقدار رکوع خم شود و سر و بدن آرام گیرد سهواً یا به جهت ندانستن مسأله سر بردارد باید دوباره رکوع کند و اگر به مقدار رکوع خم شود ولی پیش از تمام شدن ذکر واجب سهواً یا به جهت ندانستن مسأله سر بردارد، چنانچه پیش از آن که از حال رکوع خارج شود متوجه شود، باید در حال آرامی بدن ذکر را بگوید و اگر بعد از آن که از حال رکوع خارج شد متوجه شود، نماز او صحیح است.
- اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد و سر و بدن آرام گیرد، با علم و عمد ذکر سجده را بگوید، یا بدون ذکر یا قبل از تمام شدن آن سر از سجده بردارد، یا در حال ذکر واجب یا ذکر مستحبی که به قصد ورود میگوید بدن را حرکت دهد، نمازش باطل است و این امر در ذکر مستحب بنا بر احتیاط وجوبی است.
- اگر بعد از رسیدن به حد رکوع و آرام گرفتن بدن سر بردارد و دو مرتبه به قصد خضوع به اندازه رکوع خم شود و بدنش آرام گیرد، نمازش باطل است.
- اگر بعد از رکوع یا سجود شک کند که کارهای واجب آن (مانند ذکر و آرام بودن بدن) را انجام داده یا نه، به شک خود اعتنا نمیکند.
- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد، بنا بر احتیاط باید نماز را به صورت فرادی تمام کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] در رکوع باید به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد و در ذکر مستحبّ هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده‌اند، بگوید بنابر احتیاط واجب، آرام بودن بدن لازم است.
- [آیت الله اردبیلی] باید بدن در رکوع به مقدار ذکر واجب آرام باشد و در ذکر مستحب نیز اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده‌اند بگوید، بنابر احتیاط واجب آرام بودن بدن لازم است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . در رکوع باید موقع خواندن ذکر واجب بدن آرام باشد، و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده اند، بگوید بنابر احتیاط واجب، آرام بودن بدن لازم است.
- [آیت الله سبحانی] در رکوع باید به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده اند بگوید بنابر احتیاط واجب، آرام بودن بدن لازم است.
- [امام خمینی] در رکوع باید به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده اند بگوید بنابر احتیاط واجب، آرام بودن بدن لازم است.
- [آیت الله اردبیلی] باید بدن در سجده به مقدار ذکر واجب آرام باشد و هنگام گفتن ذکر مستحب نیز اگر آن را به قصد ذکری که برای سجده دستور داده‌اند بگوید، بنابر احتیاط آرام بودن بدن لازم است.
- [آیت الله نوری همدانی] در رکوع باید به مقدار ذکر واجب ،بدن آرام باشد و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده اند بگوید ، بنابر احتیاط واجب ، آرام بودن لازم است .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در رکوع باید به مقدار ذکر واجب بدن آرام باشد و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده اند بگویند بنابر احتیاط واجب باید بدن آرام باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] در سجود باید به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد وموقع گفتن ذکر مستحبّ هم اگر آن را به قصد ذکری که برای سجده دستور داده‌اند بگوید، آرام بودن بدن لازم است.
- [آیت الله بروجردی] در سجود باید به مقدار ذکر واجب بدن آرام باشد و موقع گفتن ذکر مستحب هم، اگر آن را به قصد ذکری که برای سجده دستور داده‌اند بگوید، آرام بودن بدن لازم است.