ماموم
كسی كه در نماز به امام جماعت اقتداء كرده است.
اگر مأموم سهواً پیش از امام سلام دهد، نمازش صحیح است و لازم نیست دوباره با امام سلام دهد، بلکه اگر عمداً هم پیش از امام سلام دهد، نمازش اشکال ندارد؛ هر چند از اوّل نماز قصد داشته باشد.
عنوان مسئله:
اگر مأموم سهواً پیش از امام سلام دهد، نمازش صحیح است و لازم نیست دوباره با امام سلام دهد، بلکه اگر عمداً هم پیش از امام سلام دهد، نمازش اشکال ندارد؛ هر چند از اوّل نماز قصد داشته باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی تکبیرة الاحرام نماز را از روی احتیاط دو بار بگوید، نمازش صحیح است؟
- آیا امامت زن بر زنان جایز می باشد؟در صورت جواز، فاصله بین امام زن و ماموم زن چقدر باید باشد؟
- اگر امام به رکوع برود و ماموم مشغول خواندن تسبیحات دوم باشد آیا میتواند به دو تسبیح اکتفا کند و خود را به امام برساند یا باید تسبیحات سوم را نیز بگوید؟
- اگر کسی امام جماعت را قبول نداشته باشد و در بین دو نماز نمازش را اعاده کند اجازه دارد به افراد دیگر بگوید که من نمازم را اعاده میکنم یا حالتی به خود بگیرد که توجه دیگران را جلب کند؟
- در صورت بودن روحانی یا امکان دسترسی به روحانی آیا اقامه نماز جماعت در مسجد به همراه امام جماعت غیر روحانی صحیح است؟
- در وضعیت فعلی که جمعیت حجاج خیلی زیاد است، عدهای از ضعفا نمیتوانند خلف مقام نماز بخوانند و یا مصادف با اذیت طواف کنندگان شده و اطمینان به اتمام نماز ندارند. در این صورت نماز خواندن در فاصله دورتر چه حکمی دارد؟ و آیا لازم است صبر کند و موقعی طواف کند که بتواند نمازش را خلف مقام بخواند؟
- اگر مقداری از بدن یا موی زن هنگام نماز آشکار شود و قبل از تمام شدن نماز یا بعد از آن متوجّه گردد، حکم نمازش چیست؟
- اگر در اثنای نماز عذری پیش بیاید و شخص تردید کند که نماز را ادامه دهد یا قطع کند؛ نمازش چه حکمی دارد؟
- اگر در اثنای نماز عذری پیش بیاید و شخص تردید کند که نماز را ادامه دهد یا قطع کند؛ نمازش چه حکمی دارد؟
- اگر در اثنای نماز عذری پیش بیاید و شخص تردید کند که نماز را ادامه دهد یا قطع کند؛ نمازش چه حکمی دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر مأموم در بین نماز جماعت، سهوا (ولو با برخورد شخص دیگری با او) از امام جماعت جلوتر قرار بگیرد، ولی بلافاصله به جای خود که عقبتر از امام است برگردد، نماز جماعتش صحیح است یا نه؟
- [آیت الله سبحانی] اگر امام سهواً کلمه یا آیه ای را در نماز یا غلط خواند و یا اصلاً نخواند حکم نماز امام و مأموم چیست؟ (با فرض اینکه مأموم نمی تواند به امام بفهماند).
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مأموم سهواً یا به گمان اینکه امام وارد نماز شده، تکبیرة الإحرام را گفته است وظیفه اش چیست؟
- [آیت الله بهجت] اگر مأموم در نماز جماعت، نماز قضای یقینی و امام جماعت نماز احتیاطی بخواند؛ آیا نماز مأموم صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مأموم، نمازش چهار رکعتی و امام، دو رکعتی باشد، بعد از تشهد رکعت دوم، وظیفه مأموم چیست؟ آیا میتواند بنشیند و به سلام امام گوش دهد یا باید تا آخر سلام امام، به حالت تجافی باشد و سلام را گوش دهد یا این که باید بلند شود و به نمازش ادامه دهد؟
- [آیت الله مظاهری] می دانیم که در نماز جماعت، اگر انسان سهواً زودتر از امام جماعت سر از رکوع یا سجده بر دارد، باید دوباره خود را به رکوع یا سجده امام برساند. از بعضی افراد شنیده ام که وقتی مأموم دوباره به رکوع یا سجده رفت نباید ذکر بگوید. زیرا نمازش مشکل پیدا می کند، آیا این مطلب صحیح است ؟
- [آیت الله بهجت] اگر امام مشغول قرائت حمد و سوره باشد و مأموم سهوا به رکوع و پس از آن به سجده برود و بعد متوجّه شود که امام در حال رکوع است، حکم نمازش چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مأموم سهواً یا بهخاطر ندانستن مسأله در رکعت اول و دوم حمد و سوره را بخواند، آیا نمازش صحیح است یا باید اعاده و قضا نماید؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در نماز جمعه مأموم سهواً در رکعت اوّل بدون اینکه قنوت بگیرد به اندازه رکوع خم شود حکم نمازش چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در بین نماز جماعت بین امام و مأموم فاصله افتاد مثلاً پرده ای حایل شد و مأموم بلافاصله حایل را برطرف کرد حکم نمازش چیست؟ آیا باعث فرادا شدن نمازش می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- موقعی که مأموم نیت میکند، باید امام را معیّن نماید، ولی دانستن اسم او لازم نیست، مثلاً اگر نیت کند: اقتدا میکنم به امام حاضر، نمازش صحیح است.
- اگر مأموم سهواً حمد و سوره بخواند، یا خیال کند صدایی را که میشنود صدای امام نیست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده، نمازش صحیح است.
- اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام باشد، لازم نیست نیت فرادی کند.
- اگر بین مأموم و امام یا بین مأموم و مأموم دیگری که واسطه اتصال مأموم با امام است کمتر از مقدار اندام انسان در حال سجده - که حدود یک متر است - فاصله باشد، مانعی ندارد، ولی اگر بیش از این مقدار فاصله شود، جماعتش صحیح نیست، بنابراین اگر چند نفر که نمازشان باطل است فاصله شوند، نمیتواند اقتدا کند و اگر در وسط نماز به مقدار اندام انسان در حال سجده فاصله شود، به احتیاط واجب قصد فرادی نماید و نماز را تمام کند. به هر حال اگر شک داشته باشد که نماز امام یا مأمومین سمت راست یا سمت چپ یا جلو صحیح است یا نه، میتواند به جماعت خود ادامه دهد و اقتدا نماید و بچه ممیّز؛ یعنی بچهای که خوب و بد را میفهمد، اگر شرایط نماز را رعایت کند، نمازش صحیح است و اگر شک داشته باشند که نمازش صحیح است یا نه، حکم به صحّت نمازش می‌شود.
- اگر جای مأموم بلندتر از جای امام باشد، اشکال ندارد، ولی اگر به قدری بلند باشد که نگویند اجتماع کردهاند، نماز جماعت صحیح نیست. سوم: (بین امام و مأموم فاصله نباشد) مسأله 1428 - لازم است بین امام و مأموم بیش از مقدار اندام انسان در حال سجده فاصله نباشد و بنا بر احتیاط واجب کمتر از این مقدار باشد و همچنین است اگر انسان به واسطه مأمومی که جلوی او قرار دارد به امام متّصل باشد و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای ایستادن کسی که جلوی او ایستاده، هیچ فاصله نداشته باشد.
- اگر در نماز، بین مأموم و امام، یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه او به امام متّصل می‌شود، بیشتر از مقدار اندام انسان فاصله شود، نمازش فرادی می‌شود و بنا بر احتیاط مستحب فوراً قصد فرادی کند و اگر به اندازه اندام انسان فاصله شود، بنا بر احتیاط واجب فوراً قصد فرادی نماید و نماز را تمام کند.
- اگر مأموم در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگر چه کلمات را تشخیص ندهد، باید حمد و سوره را نخواند و اگر صدای امام را نشنود، مستحب است حمد و سوره بخواند، ولی باید آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند، اشکال ندارد.
- اگر اشتباهاً سر از رکوع یا سجده بردارد و سهواً یا به خیال این که به امام نمیرسد به رکوع یا سجده نرود، جماعت و نمازش صحیح است، هر چند معلوم شود که اگر برمیگشته به امام میرسیده است.
- کسی که پشت ستون ایستاده، اگر از طرف راست یا چپ به واسطه مأموم دیگر به امام متّصل نباشد، نمیتواند اقتدا کند، بلکه بنا بر احتیاط اگر به واسطه مأموم دیگر هم متّصل باشد ولی از صف قبل هیچ کس را نبیند، نماز جماعتش صحیح نیست. دوم: (جای امام از مأموم بلندتر نباشد) مسأله 1426 - جای ایستادن امام، باید از جای مأموم بلندتر نباشد، ولی اگر مکان امام مقدار خیلی کمی بلندتر باشد، اشکال ندارد و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی که بلندتر است بایستد در صورتی که سراشیبی آن زیاد نباشد و طوری باشد که به آن زمین مسطّح بگویند، مانعی ندارد.
- اگر انسان نداند نمازی را که امام میخواند نماز واجب یومیه است یا نماز مستحب، نمیتواند به او اقتدا کند، البته میتواند رجاءً به او اقتدا کرده که اگر بعداً بفهمد که نماز واجب بوده، نمازش صحیح میباشد. شرائط نماز جماعت اول: (بین امام و مأموم حائل نباشد.) مسأله 1420 - در صحت جماعت شرط است که بین امام و مأموم و همچنین بین مأموم و مأموم دیگری که واسطه بین مأموم و امام است، حائلی نباشد، (مراد از حائل چیزیست که مانع از دیدن شود؛ مانند پرده و دیوار و امثال اینها، بلکه به احتیاط مستحب شیشه هم در بین نباشد. ) پس اگر در تمام احوال نماز یا بعض آن بین امام و مأموم یا بین مأموم و مأموم دیگری که واسطه اتّصال است، حائلی باشد که مانع دیدن شود، جماعت باطل است. ولی اگر امام مرد و مأموم زن باشد، چنانچه بین آن زن و امام یا بین زن و مأموم دیگری که مرد است و زن به واسطه او به امام متّصل شده است، پرده و دیوار و مانند آن حائل شود، اشکال ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر مأموم سهواً پیش از امام سلام دهد ، نمازش صحیح است و لازم نیست دوباره با امام سلام دهد ، بلکه اگر عمداً هم پیش از امام سلام دهد ، اشکال ندارد .
- [آیت الله بروجردی] اگر مأموم سلام امام را بشنود، یا بداند چه وقت سلام میگوید، احتیاط واجب آن است که پیش از امام سلام نگوید و چنانچه عمداً پیش از امام سلام دهد، نمازش اشکال دارد، ولی اگر سهواً پیش از امام سلام دهد، نمازش صحیح است و لازم نیست دوباره با امام سلام دهد.
- [آیت الله خوئی] اگر مأموم سهواً پیش از امام سلام دهد، نمازش صحیح است و لازم نیست دوباره با امام سلام دهد. بلکه ظاهر این است که اگرعمداً هم پیش از امام سلام دهد درصورتی که از اول نماز قاصد نبوده نمازش اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر ماموم پیش از امام سهواً هم سلام دهد نمازش صحیح است .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مأموم عمداً پیش از امام سلام دهد نمازش اشکال دارد.(1) ولی اگر نیت فرادی کند یا سهواً پیش از امام سلام دهد، نمازش صحیح است و لازم نیست دوباره سلام دهد. ________ 1 یعنی بنابر احتیاط واجب به این نماز اکتفا نکند و نماز را اعاده کند. ________
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر ماموم سهوا پیش از امام سلام دهد نمازش صحیح است بلکه اگر عمدا هم پیش از امام سلام دهد در صورتی که از اول قصد عدول نداشته نمازش اشکال ندارد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مأموم سلام امام را بشنود، یا بداند چه وقت سلام می گوید، احتیاط مستحب آن است که پیش از امام سلام نگوید، و چنان چه عمداً یا سهواً پیش از امام سلام دهد، نمازش صحیح است، و لازم نیست دوباره با امام سلام دهد.
- [آیت الله مظاهری] امام و مأمومین باید متّصل به یکدیگر باشند و لازم نیست اتّصال از جلو باشد بلکه اگر از طرف راست یا چپ به امام یا مأموم دیگر متّصل باشد نمازش صحیح است، پس کسی که پشت ستون ایستاده است اگر از طرفی به امام یا مأموم دیگر متّصل باشد نمازش صحیح است هرچند امام یا مأموم دیگر را نبیند و همچنین اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد نماز کسانی که دو طرف درب ایستادهاند و صف جلو را نمیبینند اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مأموم سهواً حمد وسوره بخواند، یا خیال کند صدایی را که میشنود صدای امام نیست وحمد وسوره بخواند و بعد بفهمد صدای امام بوده، نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] اگر ماموم پیش از امام عمدا هم سلام دهد نمازش صحیح است.