خودداری
خودداری همان امتناع است. از آن در بابهای مختلفی نظیر طهارت، تجارت، شرکت، ودیعه، کفالت، نکاح، ظهار، ایلاء، لعان و قضاء سخن گفته‌اند.
مواردی که مستحب است انسان از کارهایی که روزه را باطل میکند خودداری نماید
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا تنفّس بخار غلیظ در حمام یا بخور دادن با آب جوش یا داروهای گیاهی روزه را باطل میکند؟
- آیا گردوغبار اشیایی مانند آرد و گچ و سیمان، روزه را باطل میکند؟ اگر شخص ناچار از این‌ها باشد- مانند این‌که در محلی که کارخانه سیمان است زندگی میکند- تکلیفش چیست؟
- اگر کسی تصمیم قطعی برای باطل کردن روزه بگیرد ولی پیش از انجام مبطل پشیمان شود، روزهاش باطل است؟
- اگر کسی تصمیم قطعی برای باطل کردن روزه بگیرد ولی پیش از انجام مبطل پشیمان شود، روزهاش باطل است؟
- اگر کسی تصمیم قطعی برای باطل کردن روزه بگیرد ولی پیش از انجام مبطل پشیمان شود، روزهاش باطل است؟
- آیا وارد شدن پوستهای کنده شدهی لب در دهان، روزه را باطل میکند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] آیا نسوار (ناس) روزه را باطل میکند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا چرک گلو روزه را باطل میکند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا مبطلات روزه، در روزه واجب یا مستحب فرق میکند؟
- [سایر] آیا دیدن فیلمها و عکسهای مستهجن به قصد لذت بردن روزه را باطل میکند؟ دیدن قسمتی از بدن زنان چطور؟ حتی اگر انسان جنب نشود!
- [آیت الله مظاهری] قطره ریختن در چشم در روزه ماه رمضان، روزه را باطل میکند؟
- [آیت الله بروجردی] خوردن، یا آشامیدن سهوی در روزه واجبی و ندبی صوم را باطل میکند یا خیر؟
- [آیت الله مظاهری] استنشاق (آب در بینی کردن) در حال روزه، آیا روزه را باطل میکند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر انسان یکی از چیزهایی را که روزه را باطل میکند، نشناسد و در نتیجه به هنگام روزه گرفتن مرتکب آن شود یا در صورت عدم ارتکاب، اصلاً نیّت خودداری از آن را به جهت این که نمیداند مبطل است، نداشته باشد، روزهاش صحیح است یا باطل؟
- [آیت الله مظاهری] کسی که نمیداند روزه ماه رمضان مسافر باطل است، اگر روزه گرفت و سفر کرد و تا افطار، کاری که روزه را باطل میکند، انجام نداد، روزة او صحیح است یا باید قضا کند؟ آیا فرقی میکند که قبل از افطار بفهمد که روزهاش باطل است یا بعد از افطار؟
- [آیت الله سیستانی] در چه صورتی باطل کردن روزه مستحب است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر روزهدار سهواً یکی از کارهایی که روزه را باطل میکند انجام دهد و به خیال این که روزهاش باطل شده، در ادامه روز نیّت روزه نکند روزهاش باطل است، هرچند کاری که روزه را باطل میکند انجام ندهد.
- در ماه مبارک رمضان سیگار کشیدن و استعمال سایر دخانیات به صورت آشکار به گونهای که بیاحترامی به روزه بشمار آید جایز نیست، بلکه بنا بر احتیاط در غیر این صورت نیز استفاده نشود و چنانچه روزهدار در ماه رمضان از دخانیات استفاده کند، بنا بر احتیاط در بقیه روز از کارهایی که روزه را باطل میکند خودداری نماید و روزه آن روز را نیز قضا کند.
- در روزه مستحب، اگر قصد کند کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد، یا مردّد شود که به جا آورد یا نه، چنانچه بجا نیاورد و پیش از مغرب دوباره نیت روزه کند، روزه او صحیح است.
- اگر روزهدار اتفاقاً به قدری تشنه شود که از ادامه روزه بر جان خود بترسد یا روزه بر او حرجی یا ضرری باشد، میتواند به قدری که سیراب نشود، آب بیاشامد و روزه او باطل میشود و اگر ماه رمضان باشد باید در بقیه روز از به جا آوردن کاری که روزه را باطل میکند، خودداری کند؛ بلکه بنا بر احتیاط در روزه واجب غیر ماه رمضان نیز امساک نماید.
- اگر چیزی را به زور در گلوی روزهدار بریزند، روزه او باطل نمیشود؛ همچنین است در سایر مبطلات؛ مگر عمداً خود را در چنین شرایطی قرار داده باشد، ولی اگر مجبورش کنند که کارهایی را که روزه را باطل میکند انجام دهد، مثلاً به او بگویند: اگر غذا نخوری، ضرر جانی به تو میزنیم و خودش برای جلوگیری از ضرر چیزی بخورد، روزه او باطل میشود.
- اگر انسان در خواب محتلم شود و بعد بیدار شود و ببیند جنب شده و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، باید در آن روز از کارهایی که بر روزهدار حرام است خودداری کند و بعد روزه آن روز را قضا کند.
- اگر عمداً در ماه رمضان هنگام اذان صبح نیّت روزه - حتی نیّت ارتکازی - نداشته باشد مثلاً عمداً بدون نیّت روزه بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، روزهاش باطل است ولی باید در روز از انجام کارهایی که روزه را باطل میکند خودداری ورزد و اگر در اثر غفلت بدون نیت روزه تا اذان صبح خواب بماند و قبل از ظهر بیدار شود و تا آن وقت یکی از مبطلات روزه را بجا نیاورده، بنا بر احتیاط واجب باید روزه آن روز را بگیرد و قضا نیز بنماید و چنانچه بعد از ظهر بیدار شود یا یکی از مبطلات روزه را انجام داده، نمیتواند نیت روزه کند ولی باید در بقیه روز از مبطلات روزه اجتناب نماید و بعداً روزه آن روز را قضا کند.
- جماع روزه را باطل میکند، اگر چه منی هم بیرون نیاید.
- بنا بر احتیاط مستحب، رساندن غبار غلیظ یا غیرغلیظ به حلق، روزه را باطل میکند؛ چه غبار از چیزی باشد که خوردن آن حلال است، مثل آرد یا غبار چیزی باشد که خوردن آن حرام است، مثل خاک، ولی اگر غبار را فرو برد و به قدری غلیظ باشد که به فرو بردن آن عرفاً خوردن گفته میشود، بنا بر احتیاط روزه باطل میگردد.
- اگر نداند یا فراموش کند که ماه رمضان است و پیش از ظهر متوجّه شود، چنانچه کاری که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد، بنا بر احتیاط واجب باید نیت روزه نماید و بعداً روزه آن روز را قضا کند و اگر کاری که روزه را باطل میکند انجام داده باشد، یا بعد از ظهر متوجه شود، روزه او باطل است؛ ولی باید تا مغرب کاری که روزه را باطل میکند انجام ندهد و بعد از ماه رمضان هم آن روز را قضا نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] اگر روزهدار سهواً یکی از کارهایی را که روزه را باطل میکند انجام دهد و به خیال این‌که روزهاش باطل شده عمداً دوباره یکی از آنها را به جا آورد، روزه او باطل میشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر روزهدار سهواً یکی از کارهائی که روزه را باطل میکند انجام دهد و به خیال این که روزهاش باطل شده، عمداً دوباره یکی از آنها را بجا آورد، روزه او باطل میشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] لازم نیست انسان نیّت روزه را از قلب خود بگذراند یا مثلاً بگوید فردا روزه میگیرم، بلکه همینقدر که برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل میکند انجام ندهد کافی است وبرای آن که یقین کند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح ومقداری هم بعد از مغرب از انجام کاری که روزه را باطل میکند خودداری نماید.
- [آیت الله خوئی] لازم نیست انسان نیت روزه را از قلب خود بگذراند یا مثلًا بگوید فردا را روزه میگیرم، بلکه همین قدر که بنا داشته باشد برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل میکند انجام ندهد، کافی است. و برای آن که یقین کند تمام این مدت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری هم بعد از مغرب از انجام کاری که روزه را باطل میکند خودداری نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر روزهدار سهواً یکی از کارهایی که روزه را باطل میکند انجام دهد و به خیال این که روزهاش باطل شده عمداً دوباره یکی از آنها را به جا آورد، روزهی او باطل میشود.
- [آیت الله خوئی] اگر روزهدار سهواً یکی از کارهایی که روزه را باطل میکند انجام دهد و به خیال این که روزهاش باطل شده، عمداً دوباره یکی از آنها را بهجا آورد، روز او باطل میشود.
- [آیت الله مظاهری] نیّت یعنی توجّه به عمل برای اطاعت فرمان خدا، و لازم نیست انسان نیّت را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذارند، بلکه همین قدر که برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل میکند انجام ندهد کافی است و برای آنکه یقین کند تمام این مدّت را روزه بوده، باید مقداری پیش از اذان صبح و مقداری هم بعد از مغرب از انجام کاری که روزه را باطل میکند خودداری نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . احتیاط مستحب آن است که روزهدار از استعمال آمپول خودداری کند، و فرقی بین آمپولها نیست، و اگر لازم شد و تزریق کرد، روزه او باطل نمیشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] برای شش نفر مستحبّ است در ماه رمضان اگرچه روزه نیستند، از کاری که روزه را باطل میکند خودداری نمایند: اوّل مسافری که در سفر کاری که روزه را باطل میکند انجام داده باشد و پیش از ظهر به وطنش یا به جایی که میخواهد ده روز بماند برسد. دوم مسافری که بعد از ظهر به وطنش یا به جایی که میخواهد ده روز در آنجا بماند برسد. سوم مریضی که پیش از ظهر خوب شود وکاری که روزه را باطل میکند، انجام داده باشد. چهارم مریضی که بعد از ظهر خوب شود. پنجم زنی که در بین روز از خون حیض یا نفاس پاک شود. ششم کافری که در روز مسلمان شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] روزه روز عاشورا و روزی که انسان شک دارد روز عرفه است یا عید قربان مکروه است، ولی مستحب است در روز عاشورا انسان، بدون قصد روزه تا عصر از خوردن و آشامیدن خودداری کند.