احتیاط مستحب
احتیاط غیر الزام‌آور را احتیاط مستحب گویند.
نصاب گنج در طلای سکه‌دار همچون نصاب طلا در زکات؛ یعنی بیست دینار شرعی و در نقره سکه‌دار همچون نصاب نقره در زکات؛ یعنی دویست درهم شرعی است، درباره تبدیل این وزنها به وزنهای کنونی در مسأله 1904 و 1905 توضیح داده خواهد شد و گنجی که طلا و نقره سکه‌دار نیست، خمس ندارد - مگر از باب منافع کسب که در مسأله 1761 به بعد گذشت - هر چند احتیاط مستحبّ آن است که اگر قیمت آن به مقدار یکی از دو نصاب طلا و نقره برسد، خمس آن را بدهد.
عنوان مسئله:
نصاب گنج در طلای سکه‌دار همچون نصاب طلا در زکات؛ یعنی بیست دینار شرعی و در نقره سکه‌دار همچون نصاب نقره در زکات؛ یعنی دویست درهم شرعی است، درباره تبدیل این وزنها به وزنهای کنونی در مسأله 1904 و 1905 توضیح داده خواهد شد و گنجی که طلا و نقره سکه‌دار نیست، خمس ندارد - مگر از باب منافع کسب که در مسأله 1761 به بعد گذشت - هر چند احتیاط مستحبّ آن است که اگر قیمت آن به مقدار یکی از دو نصاب طلا و نقره برسد، خمس آن را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
- نصاب معدن بیست دینار شرعی است، یعنی اگر قیمت چیزی را که از معدن بیرون آورده، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به بیست دینار شرعی برسد، باید خمس آن را بدهد، در تبدیل دینار شرعی به اوزان کنونی آرای چندی ارائه شده است: مشهور؛ دینار شرعی را 34 مثقال معمولی طلا دانسته، در نتیجه نصاب معدن 15 مثقال معمولی طلا یعنی تقریبا 69 / 1 گرم خواهد بود، ولی همچنان که در مسأله 1904 خواهد آمد، دینار شرعی ظاهراً بیش از این مقدار بوده، لذا نصاب معدن از مقدار فوق بیشتر است، نصاب معدن بنا بر یک نظر، تقریبا 84 / 7 گرم طلا و بنا بر نظر دیگر، تقریبا 89 / 3 گرم طلا میباشد، ولی بهتر است بر طبق قول مشهور عمل شود.
- اگر کسی مرد مسلمانی را بکشد دیهای که باید قاتل یا عاقله وی بدهند یکی از شش چیز است: اوّل: در قتل عمدی صد شتر که بنا بر احتیاط واجب داخل سال ششم شده باشند و بهتر آن است نری باشند که اخته و رگ مالیده نیست و در قتل شبه عمد و خطای محض شرائط دیگری از جهت سن و نری و مادگی در شتر معتبر است که در کتابهای فقهی مفصل آمده است. دوم: دویست گاو. سوم: هزار گوسفند. چهارم: دویست حلّه، حلّه نوعی پارچه بوده و چون در تفسیر آن اختلافاتی در میان لغویان وجود دارد، احتیاط آن است که برای پرداخت دیه، سایر اقسام آن را اختیار کنند. پنجم: هزار دینار طلای شرعی که بنا بر مشهور مقدار هر دینار طلا 18 نخود طلای سکّهدار میباشد. ششم: ده هزار درهم که بنا بر مشهور هر درهم 12 / 6 نخود نقره سکّه است. درباره مقدار دقیقتر دینار و درهم در مسأله 1872، 1904 و 1905 توضیح بیشتری داده شد. و اگر مقتول زن مسلمان باشد، دیه او در هر یک از شش چیز نصف دیه مرد است و اگر مقتول کافر ذمّی باشد در صورتی که مرد باشد دیه او هشتصد درهم و در صورتی که زن باشد دیه او چهارصد درهم میباشد و اگر کافر غیر ذمّی باشد دیه ندارد.
- اگر به واسطه غوّاصی، یعنی فرو رفتن در دریا، لؤلؤ و مرجان یا جواهر دیگری بیرون آورند، روییدنی باشد یا معدنی، چنانچه بعد از کم کردن مخارجی که برای بیرون آوردن آن کردهاند قیمت آن به حدّ نصاب برسد، باید خمس آن را بدهند و نصاب آن بنا بر احتیاط واجب یک دینار شرعیست که بنا بر مشهور 18 نخود طلا (تقریبا 3 / 4 گرم) میباشد ولی در مسأله 1904 خواهیم گفت که مقدار دینار شرعی بیشتر بوده، بنا بر یک نظر تقریبا 4 / 24 گرم و بنا بر نظر دیگر تقریبا 4 / 46 گرم میباشد، ولی بهتر است بر طبق قول مشهور عمل شود.
- اگر انسان در زمینی که ملک کسی نیست گنجی پیدا کند، چنانچه از گنجهای قدیمیست که زمان بسیاری از پنهان شدن آن گذشته - به طوری که عرفاً آن را بدون مالک بشمار میآورند - میتواند آن را به ملکیت خود درآورد و در این صورت اگر گنج از جنس طلا و نقره سکه‌دار باشد، باید خمس آن را بدهد و لازم نیست که معامله با آن گنج در حال حاضر مرسوم باشد و اگر از جنس طلا یا نقره سکه‌دار نباشد، در صورتی خمس آن لازم است که به تنهایی یا با منفعتهای دیگر از مخارج سالش زیاد بیاید و چنانچه گنج عرفاً بدون مالک به شمار نمیآید (یا به این جهت که گنج قدیمی نیست و مثلاً از چیزهاییست که در عصر حاضر یا زمانهای نزدیک به آن مرسوم است یا به جهت اینکه در ظرفی قرار گرفته که نشان میدهد مدّتزمان بسیاری از پنهان شدن آن نگذشته) در این صورت چنانچه نتواند صاحب آن را پیدا کند باید آن را صدقه دهد و صدقه به احتیاط واجب باید با اجازه مجتهد جامعالشرایط باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله جوادی آملی] .نصاب گنج , بیست دینار طلا یا دویست درهم نقره است که قیمت هر کدام کمتر باشد , معیار نصاب خواهد بود , بنابراین اگر ارزش بیست دینار طلا بیشتر از قیمت دویست درهم نقره بود، معیارِ نصاب س نجی، قیمت دویست درهم است و اگر ارزش بیست دینار طلا کمتر از قیمت دویست درهم نقره بود، معیار نصاب، قیمت بیست دینار طلا خواهد بود. مصادیق گنج اشیای با ارزشی؛ مانند طلا و نقره خواه مسکوک و خواه غیر مسکوک و جواهرات و سنگ های قیمتی , همچنین اشیای عتیقه و آثار باستانی و مانند آنها، از مصادیق گنجاند.
- [آیت الله بهجت] نصاب گنج 10? مثقال نقره یا 1? مثقال طلاست؛ یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج بهدست میآورد، بعد از کم کردن هزینه اخراج، به 10? مثقال نقره سکه‌دار یا 1? مثقال طلای سکه‌دار برسد، باید خمس آن را بدهد، و در تعلق خمس به گنج نیز گذشتن سال معتبر نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر دو نفر گنجی پیدا کنند که قیمت آن به نصاب گنج که 20 مثقال طلای شرعی است، برسد، اگرچه سهم هریک آنان به این مقدار نباشد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهند.
- [آیت الله نوری همدانی] نصابِ گنج بنابر احتیاط 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا است یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج بدست می آورد ، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به 105 مثقال نقرة سکّه دار یا 15 مثقال طلای سکّه دار برسد ، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نصاب گنج بنابر احتیاط (105) مثقال نقره یا (15) مثقال طلا است. یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج بدست می آورد بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به (105) مثقال نقره سکه دار یا (15) مثقال طلای سکّه دار برسد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] نصاب گنج اگر نقره باشد صد و پنج مثقال نقره مسکوک و اگر طلا باشد پانزده مثقال طلای مسکوک است یعنی اگر قیمت انچه که از این دو به دست می اورد به حد نصاب برسد باید خمس ان را بعد از کم کردن مخارجی که برای ان کرده بدهد و اگر از غیر طلا و نقره باشد بنابر احتیاط واجب هر چند به یکی از این دو حد نرسد باید بعد از کم کردن مخارج خمس را بدهد
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر دو نفر گنجی پیدا کنند که از نقره یا طلا باشد در صورتی که قیمت ان به صد و پنج مثقال نقره مسکوک در نقره یا پانزده مثقال طلای مسکوک در طلا برسد اگر چه سهم هر یک انان به این مقدار نباشد بنابر احتیاط واجب خمس ان را بدهند و همچنین در صورتی که از غیر طلا و نقره باشد اگر چه به حد نصاب نرسد
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر چند فقره گنج در مکان های مختلف پیدا شود، هر یک جداگانه محاسبه می شود و ارزش هرکدام به مقدار نصاب رسید , خمس دارد و آنکه به مقدار نصاب نرسید، خمس ندارد , اما اگر در یک مکان , چند گنج یافت شود , مجموع آنها یک گنج محسوب می‌شود و روی هم نصاب سنجی می‌شود; اگر قیمت آن ها به مقدار بیست مثقال طلا یا دویست مثقال نقره هرکدام که قیمت کمتری داشته باشند رسید، خمس دارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت انها روی هم صد و پنج مثقال نقره مسکوک در نقره یا پانزده مثقال طلای مسکوک در طلا باشد باید خمس ان را بدهد ولی چنانچه در چند جا پیدا کند هر کدام از انها که قیمتش به این مقدار برسد باید خمس ان را بدهد و انچه که قیمت ان به این مقدار نرسیده است خمس ندارد ولی اگر گنج پیدا شده غیر از طلا و نقره باشد در هر دو صورت بنابر احتیاط واجب بدون ملاحظه نصاب خمس ان را بدهد
- [آیت الله بروجردی] نصاب گنج بنا بر احتیاط 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا است، یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج به دست میآورد، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده، به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.