دیوانه
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفته‌اند.
پدر و جدّ پدری دیوانه می‌توانند زن او را طلاق دهند، مگر آن که طلاق زن برای دیوانه مفسده داشته باشد.
عنوان مسئله:
پدر و جدّ پدری دیوانه می‌توانند زن او را طلاق دهند، مگر آن که طلاق زن برای دیوانه مفسده داشته باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پدر خانوادهای از دنیا رفته است و کودک صغیر دارد. جد پدری نیز قبلا مرحوم شده است. برگزاری مجلس ترحیم و شرکت کردن دیگران در این مراسم و استفاده از اطعام و پذیرایی آنان چه حکمی دارد؟
- اگر در زمان طلاق، زن بگوید از عادت پاک است و صیغه طلاق جاری شود و پس از آن انکار کند و بگوید دروغ گفتم، طلاق باطل است؟
- در صورتی که مهریه زن مدت دار باشد، آیا طلاق دادن او یا فوتش باعث حالّ شدن مهریه می شود؟ و ورثه او حق مطالبه دارند؟
- زنی بر اثر بیماری واگیر دار که از جانب مرد به وی منتقل شده و درمان قطعی ندارد، متحمل هزینه های فراوان شده است. با توجه به اینکه شوهر این بیماری را کتمان نموده و اکنون نیز او را طلاق داده آیا زن می تواند طلب دیه نماید؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث، جد یا جدّه پدری یا پدر و مادری با برادران پدری یا پدر و مادری باشد، ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله سبحانی] پدر کودکی در زندان است آیا جد پدری کودک وظیفه پرداخت نفقه نوه اش را دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر دسترسی به پدر و جدّ پدری وجود نداشته باشد، آیا اذن آنها ساقط است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] چنانچه عقد موقتی بدون اجازه پدر یا جد پدری صورت بگیرد، وظیفه چیست؟
- [آیت الله سیستانی] بچه ای که نه پدر و نه جد پدری ندارد حق حضانت او با طائفه مادر مثل دائی و جد مادری است یا حق عمو می باشد ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا دختری که پدر و جد پدری اش فوت شده اند می تواند بدون اذن خانواده ازدواج کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا ولایت پدر و جد پدری نسبت به فرزند صغیر در عرض هم قرار دارد یا در طول هم است؟
- [آیت الله بهجت] پس از فوت پدر، آیا مادر در قبال حضانت فرزندان صغیر می تواند از جدّ پدری مطالبه ی اجرت کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پس از فوت پدر، آیا مادر در قبال حضانت فرزندان صغیر می تواند از جدّ پدری مطالبه اجرت کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر بین جدّ پدری و پدر در ازدواج دختر صغیره یا باکره رشیده اختلاف شد، قول کدام یک مقدم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- پدر و جدّ پدری طفل و نیز وصیّ پدر و وصیّ جدّ پدری (که به ایشان برای تصرّف در اموال کودک وصیّت شده است) در صورتی که مفسده نداشته باشد، می‌توانند مال طفل را بفروشند و مجتهد عادل هم میتواند مال دیوانه یا طفل یتیم یا مال کسی را که غایب است بفروشد، ولی بنا بر احتیاط فقط در صورت ضرورت به این کار اقدام ورزد.
- پدر و جدّ پدری می‌توانند در صورتی که مفسده نداشته باشد برای پسر یا دختر نابالغ یا دیوانه خود ازدواج کنند و در اینجا فرقی نیست که دیوانه با حال دیوانگی بالغ شده باشد، یا پس از بالغ شدن دیوانه شده باشد و بعد از آن که دختر بالغ شد نمیتواند ازدواجی را که برای او کردهاند بهم بزند و اگر پسر بالغ شد بنا بر احتیاط واجب اجازه وی رعایت شود، مخصوصاً اگر عقد را جدّ انجام داده باشد، بنابراین در صورت عدم اجازه پسر، او را شوهر آن دختر بحساب نیاورند و دختر هم تا طلاق صورت نگرفته، با دیگری ازدواج نکند.
- پدر یا جدّ پدری می‌توانند دختری را که به حدّ بلوغ رسیده و رشیده است، یعنی مصلحت خود را تشخیص میدهد در صورتی که باکره باشد شوهر دهند و مستحبّ و مطابق احتیاط استحبابی آن است که رضایت دختر را در این مورد جلب کنند و اجازه مادر و برادر لازم نیست و اگر دختر باکره بالغه رشیده بخواهد با کسی ازدواج کند و پدر و جدّ پدری اجازه نمیدهند، چنانچه ممانعت ایشان بدون رعایت مصلحت دختر باشد، اجازه آنان لازم نیست، ولی اگر آنها ازدواج را به صلاح دختر ندانسته لذا ممانعت به عمل آورند، ازدواج دختر بدون اجازه پدر یا جدّ پدری باطل است.
- اگر پدر یا جدّ پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگر چه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدّت صیغه باشد؛ مثلاً برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند، چنانچه صلاح بچه باشد، میتواند مدّت آن زن را ببخشد، ولی زن دائمی او را نمیتواند طلاق دهد.
- اگر پدر یا جدّ پدری غایب باشند، به طوری که نتوان از آنها اذن گرفت و دختر احتیاج به ازدواج داشته باشد، اجازه پدر و جدّ لازم نیست و همچنین اگر دختر باکره نباشد اجازه پدر و جدّ لازم نیست، ولی اگر بکارت دختر به سببی غیر از شوهر از بین رفته باشد، مثل آن که در اثر پرش یا نعوذ باللَّه زنای وی یا نزدیکی غیر شوهر با وی از روی اشتباه، از بین رفته باشد، اجازه پدر یا جدّ پدری لازم است.
- اگر پدر یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرند، چنانچه پسر در موقع عقد مالی نداشته باشد، باید کسی که برای پسر زن گرفته مهر زن را بدهد و اگر پسر در موقع عقد مالی داشته، خودش مدیون مهر زن است.
- پدر یا جد پدری می‌توانند در صورتی که برای دختر نابالغ مفسده نداشته باشد، او را به عقد ازدواج درآورند و پس از ازدواج، نزدیکی با همسر نابالغ جایز نیست ولی دیگر بهرهگیریهای جنسی اشکال ندارد. اگر مرد با همسر نابالغ خود نزدیکی کند، این کار حرام عقد آنها را باطل نمیسازد و نزدیکی آنها پس از بالغ شدن همسر نیز حرام نمیگردد، ولی اگر با این کار دختر افضا شود؛ یعنی راه بول و حیض یا راه حیض و غایط او یکی شود، باید ارش بپردازد، یعنی خسارتی را که به همسر وارد کرده جبران کند و اگر پس از افضا او را طلاق دهد، به جای ارش باید دیه کامل بپردازد و در هر حال، علاوه بر مهریه همسر باید تا پایان عمر نفقه او را نیز بدهد، هر چند او را طلاق دهد و او نیز با شوهر دیگری ازدواج کند.
- پدر و جدّ شوهر - هرچه بالا روند - و پسر و نوه پسری و دختری شوهر - هرچه پایین آیند - خواه در موقع عقد یا وقتی که زن او بوده باشند، یا بعداً بدنیا بیایند - به زن او محرم هستند.
- اگر وارث میّت زن یا شوهر و پدربزرگ یا مادربزرگ مادری به همراه پدربزرگ یا مادربزرگ پدری باشند، به خاطر ارث بردن زن یا شوهر، از سهم پدربزرگ یا مادربزرگ مادری چیزی کم نمیشود، بلکه از سهم پدر بزرگ یا مادربزرگ پدری کم می‌شود، بنابراین پدربزرگ یا مادربزرگ مادری 13 و شوهر یا زن 12 یا 14 را (به تفصیلی که گفته خواهد شد) میبرند و آنچه میماند، سهم پدربزرگ یا مادربزرگ پدری است.
- اگر ولیّ بچه مال او را اجاره دهد، یا چیزی را برای او اجاره کند، یا خود او را اجیر دیگری نماید، یا برای او اجیری بگیرد، اشکال ندارد، البتّه اگر ولیّ بچه پدر یا جدّ پدری وی باشد، در صورتی میتواند برای بچه عقد اجاره منعقد کند که این اجاره مفسدهای برای بچه نداشته باشد و در سایر اولیاء، همچون حاکم شرع و وصیّ و قیّم کودکان در صورتی اجاره آنها برای کودک صحیح است که این اجاره برای کودک مصلحت داشته باشد و اگر شرط مفسده نداشتن یا مصلحت داشتن رعایت شود، کودک پس از بلوغ نیز نمیتواند اجاره را به هم بزند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] پدر و جد پدری [شخص] دیوانه می‌توانند زن او را طلاق بدهند.
- [آیت الله خوئی] پدر و جد پدری دیوانه، می‌توانند زن او را طلاق بدهند.
- [آیت الله سیستانی] پدر و جدّ پدری دیوانه دائمی ، می‌توانند زن او را در صورتی که به صلاح او باشد طلاق بدهند .
- [آیت الله مظاهری] پدر و جد پدری دیوانه اگر مصلحت باشد می‌توانند زن او را طلاق بدهند امّا اگر همسر دائمی برای صغیر عقد کرده باشند نمیتوانند او را طلاق دهند.
- [آیت الله علوی گرگانی] پدر وجدّ پدری دیوانه می‌توانند زن او را طلاق بدهند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بچّهای دیوانه شود و با حال دیوانگی بالغ گردد، پدر و جدّ پدری او، اگر به مصلحتش باشد، می‌توانند زن او را طلاق بدهند.
- [آیت الله سبحانی] پدر و جد پدری دیوانه اگر مصلحت باشد می توانند زن او را طلاق بدهند.
- [آیت الله وحید خراسانی] پدر و جد پدری دیوانه دایمی می توانند زن او را با وجود مصلحت طلاق بدهند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] پدر و جد پدری دیوانه می توانند زن او را طلاق بدهند.
- [آیت الله نوری همدانی] پدر و جّد پدری دیوانه اگر مصلحت باشد می توانند زن او را طلاق بدهند.