آیا ممکن است که انسان نماز وحشت را در هر زمانی برای میت بخواند؟ آیة الکرسی در نماز وحشت تا علی عظیم است یا هم فیها خالدون؟ آیا خواندن نماز وحشت یک نفر برای میت کافی است؟

در آموزه‌های دینی نمازی با عنوان(وحشت) وجود ندارد، بلکه آنچه به این نام در بین مردم معروف شده است نماز «لیلة الدفن» یا «صلاة الهدیه»[1] می‌باشد و آن نمازی است که در شب اول دفن مؤمن برای او خوانده می‌شود و به این خاطر نماز وحشت نامیده شده که فردی که از دنیا رفته هنوز با عالم قبر آشنایی و انسی ندارد و در خود احساس ترس و وحشت دارد و این نماز با فضل الهی وحشت را از او دور می‌کند، پس در واقع نماز رفع وحشت است نه نماز وحشت.
درباره زمان خواندن این نماز گفتنی است، گر چه بین مؤمنین مرسوم است که بین نماز مغرب و عشا خوانده شود، اما ظاهر آن است که در تمام طول شب اول دفن میت (از اول شب تا صبح) می‌توان آن‌را اقامه کرد، اگر چه بهتر، بعد از نماز عشا است.[2]
درباره چگونگی خواندن نماز وحشت تعبیراتی در کلمات فقها وجود دارد:
1. در رکعت اول سوره حمد و سپس آیة الکرسی است و خواندن از «الله لا اله الا هو» تا «و هو العلی العظیم»[3] کافی است.[4] (بدون سوره توحید) و در رکعت دوم سوره حمد و سپس 10 مرتبه سوره قدر «انا انزلناه» خوانده می‌شود و وقتی نماز تمام شد، چنین گفته می‌شود: «اللهم صل علی محمد و آل محمد وَ ابعَث ثوابَها الی قَبرِ فُلان» و به جای کلمه فلان، نام میت را می‌برد.
2. در رکعت اول بعد از حمد آیة الکرسی را بنا بر احتیاط تا «هُم فِیها خالِدُون» خوانده و... .[5] بنابراین، امام خمینی(ره) نیز به خواندن تا «فِیها خالِدُون» فتوا نداده است بلکه در این امر احتیاط نموده‌اند.
البته نماز دیگری در این مورد نقل شده است که پیامبر(ص) در موردش چنین فرمود: «هیچ ساعتی در نزد میت سخت‌تر از شب اول قبر نیست، پس بر مردگان خود رحم کنید با صدقه دادن و اگر قدرت صدقه دادن نداشتی دو رکعت نماز برای میت به این ترتیب بخوان: در رکعت اول بعد از حمد، دو مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد، ده بار سوره تکاثر بخواند و بعد از نماز چنین بگوید: اللهم صل علی محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الی قبر ذلک المیت فلان ابن فلان (به جای فلان اول نام خود میت و به جای فلان دوم، نام پدرش را می‌گویی)».[6] در روایت آمده که این نماز باعث راحتی میت و گشادگی قبر او تا روز قیامت و زیاد شدن حسنات و ثواب‌های انجام دهنده این نماز و بالارفتن درجه او می‌شود.[7]
3. نماز وحشت واجبی کفایی نیست تا بگوییم که با خواندن یک نفر ساقط می‌شود. نماز مستحبی است که هر فردی می‌تواند آن‌را خوانده و ثوابش را به میت هدیه کند.   [1] . حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج ‌8، ص 168، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق. [2] . قمّی، شیخ عباس، الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی، ج ‌1، ص 262، قم، منشورات صبح پیروزی، چاپ اول، 1423ق. [3] . بقره، 255. [4] . ر. ک: گلپایگانی، سید محمد رضا، مجمع المسائل ج ‏1، ص 190، س 261، قم، دار القرآن الکریم، چاپ دوم، 1409ق. [5] . خمینی، سید روح الله، نجاة العباد، ص 62، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، 1422ق؛ الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی، ج ‌1، ص 262. [6] . نجاة العباد، ص 62. [7] . ابن طاووس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، 1406ق؛ قمی، شیخ عباس، حاشیه مفاتیح الجنان، مترجم: الهی قمشه‌ای، مهدی، نماز برای اموات، ص 402، قم، نشر مؤمنین، چاپ چهارم، 1381ش.