آیا به جای غسل واجب می توان با غسل مستحب اعمال حج را انجام داد؟

در ابتدا باید متذکر شد؛ هر طهارتی (وضو، تیمم، غسل مستحب،..) که برای نماز کفایت کند، برای اعمالی از حج که باید همراه طهارت باشد کفایت می کند. بنابراین ابتداءً باید چند بحث را مطرح کرد:   1- آیا با غسل واجب می توان اعمالی مانند نماز یا اعمال حج که منوط به وضو (طهارت از حدث) است، انجام داد؟   2- آیا غسل های مستحب در این خصوصیت (کفایت از طهارت) جانشین غسل واجب می شوند؟   نسبت به سؤال اول باید گفت: بنا بر نظر عده ای از مراجع محترم با هر غسل واجبی نمی توان نماز و اعمالی که به چنین طهارتی نیاز دارند انجام داد و تنها غسل واجبی که این خصوصیت را دارد غسل جنابت است.   آیات عظام امام، بهجت، خامنه‏ای و صافی: تنها با غسل جنابت می‏توان نماز خواند، ولی با غسل های دیگر باید وضو هم گرفت[1].   بنابراین نه تنها غسل مستحب کفایت از طهارت نمی کند بلکه غسل های واجب غیر از جنابت نیز کفایت نمی کند.   اما با فرض کفایت غسل های واجب به جای وضو آیا غسل مستحب نیز می تواند جایگزین شود (سؤال دوم)؛ نظر بعضی از مراجع محترم این است که با همه غسل های واجب و مستحب می توان نماز خواند اگر چه در غیر جنابت احتیاط در گرفتن وضو است.   آیت‏الله مکارم: با همه غسل‏های واجب و مستحب، می‏توان نماز خواند و گرفتن وضو واجب نیست. اما احتیاط مستحب آن است که در غیر غسل جنابت، وضو هم بگیرد[2].   آیات عظام تبریزی، سیستانی، نوری و وحیدخراسانی: با همه غسل‏های واجب و مستحب- غیر از غسل استحاضه متوسطه- می‏توان نماز خواند اگر چه احتیاط مستحب آن است که [در غیر غسل جنابت‏] وضو هم بگیرد[3].   بنا به نظر این مراجع محترم می توان برای ایجاد طهارت از حدث در نماز، به غسل های مستحب، اکتفا کرد. پس؛ انجام اعمال حجی که نیاز به این طهارت دارد با انجام غسل مستحب اشکالی ندارد.   بدیهی است بنا براین نظر، هیچ غسل مستحب، در بقیه آثار همانند طهارت از حدث (حالتی که با جنابت و مس میت و... ایجاد می شود و برای برطرف شدنش نیاز به انجام غسل داریم)، کفایت از غسل واجب نمی کند.[4]     [1]   . توضیح‏المسائل مراجع، 391 و 646. [2]   . همان، م 391 و 646. [3]   . همان، م 391 و 646 آیت‏الله وحید، توضیح‏المسائل، م 397 و آیت‏الله نوری، توضیح‏المسائل، م 392 و 647.(با استفاده از سؤال 3249.) [4]  . برای آگاهی بیشتر نک:  القواعد و الفوائد، ج‏1، ص 83.