برادر شوهر
برادر شوهر به برادر زوج گفته می‌شود و از آن به مناسبت در باب نکاح نام برده شده است.
دایی به چه قسمت هایی از بدن دختر خواهرش می تواند نگاه کند؟ در واقع تا چه حد دختر مجاز است بدن خود را در مقابل دایی نپوشاند؟ در نزد پدر شوهر یا برادر شوهر چطور؟
نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است. و نگاه کردن به صورت و دست‌ها اگر به قصد لذّت باشد نیز حرام است، ولی اگر بدون قصد لذت باشد مانعی ندارد و نگاه کردن به صورت و بدن و موی دختر نابالغ اگر به قصد لذّت نباشد و بواسطۀ نگاه کردن هم انسان نترسد که به حرام بیفتد اشکال ندارد، ولی بنا بر احتیاط باید جاهایی را که مثل ران و شکم معمولًا می‏پوشاند نگاه نکند. [1] اما نگاه کردن مرد به بدن زنانی که با آنان محرم است اگر بدون قصد لذّت باشد به جز عورتین اشکالی ندارد مگر شوهر که می‌تواند به تمام بدن همسرش به قصد لذت نگاه کند. حضرت امام خمینی(ره) در این زمینه فرموده‌اند:" مرد و زنی که با یکدیگر محرم هستند، اگر قصد لذّت نداشته باشند می‏توانند غیر از عورت به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند." [2] بنابراین دایی می‌تواند بدون قصد لذّت به همۀ بدن (به جز عورتین) زنانی که با آنان محرم است؛ از جمله دختر خواهرش نگاه کند و زن لازم نیست در مقابل محارم خود بدن و زیبایی‌های خود را بپوشاند [3] ، اما مرد با قصد لذت به هیچ جای از بدن محارم خود نمی‌تواند نگاه کند. خاطر نشان می‌شود دلیل حکم مذکور، شهرت آن بین فقها بوده که در اصطلاح، به آن شهرت فتوایی گفته می‌شود. همچنین، روایتی که غسل دادن میت توسط یکی از محارمِ غیر همجنس و جواز نگاه به بدن میت (در حالی که پارچه‌ای روی عورت او قرار گرفته) را جایز دانسته نیز، می‌تواند شاهد بر این حکم باشد. [4] در هر حال پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به شرح زیر می باشد: 1- برادر شوهر نامحرم است. 2- زن در برابر محارم غیر شوهر مانند پدر شوهر یا برادر خودش، لازم نیست حجاب شرعی را رعایت کند ولی پوشیدن لباس های محرک شهوت خلاف احتیاط است. لینک به سایت استفتائات [1] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 485، مسأله 2433. [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 489، مسأله 2437. [3] . گفتنی است که رعایت مسائل اخلاقی در این گونه امور ، پسندیده است و آن چه بیان شد تنها حکم فقهی مسئله بوده است. [4] . عاملی، سید محمد حسین، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ج‌6، ص 135، قم، دار الفقه للطباعة و النشر، چهارم، 1427 ه‍ ق؛ حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج‌2، ص 516، بَابُ «جَوَازِ تَغْسِیلِ الْمَرْأَةِ»، قم، مؤسسه آل البیت، اول، 1409 ه‍ ق.
نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است. و نگاه کردن به صورت و دست‌ها اگر به قصد لذّت باشد نیز حرام است، ولی اگر بدون قصد لذت باشد مانعی ندارد و نگاه کردن به صورت و بدن و موی دختر نابالغ اگر به قصد لذّت نباشد و بواسطۀ نگاه کردن هم انسان نترسد که به حرام بیفتد اشکال ندارد، ولی بنا بر احتیاط باید جاهایی را که مثل ران و شکم معمولًا می‏پوشاند نگاه نکند. [1] اما نگاه کردن مرد به بدن زنانی که با آنان محرم است اگر بدون قصد لذّت باشد به جز عورتین اشکالی ندارد مگر شوهر که می‌تواند به تمام بدن همسرش به قصد لذت نگاه کند. حضرت امام خمینی(ره) در این زمینه فرموده‌اند:" مرد و زنی که با یکدیگر محرم هستند، اگر قصد لذّت نداشته باشند می‏توانند غیر از عورت به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند." [2] بنابراین دایی می‌تواند بدون قصد لذّت به همۀ بدن (به جز عورتین) زنانی که با آنان محرم است؛ از جمله دختر خواهرش نگاه کند و زن لازم نیست در مقابل محارم خود بدن و زیبایی‌های خود را بپوشاند [3] ، اما مرد با قصد لذت به هیچ جای از بدن محارم خود نمی‌تواند نگاه کند. خاطر نشان می‌شود دلیل حکم مذکور، شهرت آن بین فقها بوده که در اصطلاح، به آن شهرت فتوایی گفته می‌شود. همچنین، روایتی که غسل دادن میت توسط یکی از محارمِ غیر همجنس و جواز نگاه به بدن میت (در حالی که پارچه‌ای روی عورت او قرار گرفته) را جایز دانسته نیز، می‌تواند شاهد بر این حکم باشد. [4] در هر حال پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به شرح زیر می باشد: 1- برادر شوهر نامحرم است. 2- زن در برابر محارم غیر شوهر مانند پدر شوهر یا برادر خودش، لازم نیست حجاب شرعی را رعایت کند ولی پوشیدن لباس های محرک شهوت خلاف احتیاط است. لینک به سایت استفتائات [1] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 485، مسأله 2433. [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 489، مسأله 2437. [3] . گفتنی است که رعایت مسائل اخلاقی در این گونه امور ، پسندیده است و آن چه بیان شد تنها حکم فقهی مسئله بوده است. [4] . عاملی، سید محمد حسین، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ج‌6، ص 135، قم، دار الفقه للطباعة و النشر، چهارم، 1427 ه‍ ق؛ حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج‌2، ص 516، بَابُ «جَوَازِ تَغْسِیلِ الْمَرْأَةِ»، قم، مؤسسه آل البیت، اول، 1409 ه‍ ق.
عنوان سوال:
دایی به چه قسمت هایی از بدن دختر خواهرش می تواند نگاه کند؟ در واقع تا چه حد دختر مجاز است بدن خود را در مقابل دایی نپوشاند؟ در نزد پدر شوهر یا برادر شوهر چطور؟
پاسخ:
نگاه کردن مرد به بدن زن نامحرم چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است. و نگاه کردن به صورت و دست‌ها اگر به قصد لذّت باشد نیز حرام است، ولی اگر بدون قصد لذت باشد مانعی ندارد و نگاه کردن به صورت و بدن و موی دختر نابالغ اگر به قصد لذّت نباشد و بواسطۀ نگاه کردن هم انسان نترسد که به حرام بیفتد اشکال ندارد، ولی بنا بر احتیاط باید جاهایی را که مثل ران و شکم معمولًا میپوشاند نگاه نکند. [1]
اما نگاه کردن مرد به بدن زنانی که با آنان محرم است اگر بدون قصد لذّت باشد به جز عورتین اشکالی ندارد مگر شوهر که می‌تواند به تمام بدن همسرش به قصد لذت نگاه کند.
حضرت امام خمینی(ره) در این زمینه فرموده‌اند:" مرد و زنی که با یکدیگر محرم هستند، اگر قصد لذّت نداشته باشند میتوانند غیر از عورت به تمام بدن یکدیگر نگاه کنند." [2]
بنابراین دایی می‌تواند بدون قصد لذّت به همۀ بدن (به جز عورتین) زنانی که با آنان محرم است؛ از جمله دختر خواهرش نگاه کند و زن لازم نیست در مقابل محارم خود بدن و زیبایی‌های خود را بپوشاند [3] ، اما مرد با قصد لذت به هیچ جای از بدن محارم خود نمی‌تواند نگاه کند.
خاطر نشان می‌شود دلیل حکم مذکور، شهرت آن بین فقها بوده که در اصطلاح، به آن شهرت فتوایی گفته می‌شود. همچنین، روایتی که غسل دادن میت توسط یکی از محارمِ غیر همجنس و جواز نگاه به بدن میت (در حالی که پارچه‌ای روی عورت او قرار گرفته) را جایز دانسته نیز، می‌تواند شاهد بر این حکم باشد. [4]
در هر حال پاسخ حضرت آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) به شرح زیر می باشد:
1- برادر شوهر نامحرم است.
2- زن در برابر محارم غیر شوهر مانند پدر شوهر یا برادر خودش، لازم نیست حجاب شرعی را رعایت کند ولی پوشیدن لباس های محرک شهوت خلاف احتیاط است. لینک به سایت استفتائات [1] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص 485، مسأله 2433. [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص 489، مسأله 2437. [3] . گفتنی است که رعایت مسائل اخلاقی در این گونه امور ، پسندیده است و آن چه بیان شد تنها حکم فقهی مسئله بوده است. [4] . عاملی، سید محمد حسین، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ج6، ص 135، قم، دار الفقه للطباعة و النشر، چهارم، 1427 ه ق؛ حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج2، ص 516، بَابُ «جَوَازِ تَغْسِیلِ الْمَرْأَةِ»، قم، مؤسسه آل البیت، اول، 1409 ه ق.
- [آیت الله بهجت] آیا دختر خوانده به پدر، دایی، عمو، برادر محرم است و یا شوهر دختر خوانده به مادر خانم محرم می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] دختر باکره، عاقله و رشیدهای پدر و جدّ پدری وی فوت شده عمو، مادر، ناپدری و دائی دارد موقع شوهر کردن و شوهر دادن این دختر عمو و ناپدری و دائی در مقابل همدیگر جبهه گرفته و سخت مبارزه میکنند عمو و ناپدری برای پسر عمو تلاش میکنند و دائی برای پسر خود در تلاش است این دختر مظلومه در وسط دو جبهه واقع شده است از هر طرف مورد حمله دوستان قرار گرفته است آیا از این سه نفر کدامیک حقّ ولایت دارند یا خود دختر وکیل نفس خود است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا دایی یا عموی جوان می‌تواند دختر خواهر یا دختر برادر خود را که جوان است، ببوسد؟
- [آیت الله بروجردی] زنی مرده است و وارث او شوهر و یک دختر عموی پدر و چند اولاد از سه دایی اَبَوَینی می‌باشد، طریق تقسیم تَرَکه او به چه نحو است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بدون اذن پدر عقد فضولی دختر واقع شده و دخول هم صورت پذیرفته اگر پدر دختر اجازه ندهد وظیفه چیست؟
- [آیت الله بهجت] زنی فوت کرده و شوهر دارد و یک دایی پدر و مادری و یک عمّه ی پدری، آیا دایی عمّه را حاجب می شود؟
- [آیت الله بهجت] اگر خانمی دخترِ برادر شوهر خود را شیر دهد، آیا غیر از آن دختر، فرزندان دیگر دو برادر می توانند باهم ازدواج کنند؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا ازدواج با دختر زن پدر جائز است؟ و آیا فرقی وجود دارد بین اینکه دختر زن پدر از شوهر سابق بوده یا از شوهر لاحق؟
- [سایر] هرگاه فردی تغییر جنسیت دهد، چه تأثیری بر عناوین خانوادگی، مانند: برادر، خواهر، عمو، عمه، دایی، خاله و نیز پدر و مادر دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] پولی را که پدر دختر از داماد میگیرد آن را مهریه دخترش قرار میدهند به این معنی که مبلغ را کاملادختر از شوهر خود به عنوان مهریه خود اخذ کند هر مقداری را که دختر خواست برای خودش جهیزیه تهیّه کند و اضافه از آن را به پدر یا برادر خود هبه کند حلال است یا خیر و در صورتی که برای دختر حلالیّت پیدا کند آیا خمس آن بعد از یک سال به ذمّه پدر است یا دختر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر وارث میّت فقط (پدر و مادر و یک دختر) باشد، چنانچه میّت (دو برادر) یا (چهار خواهر) یا (یک برادر و دو خواهر) پدری نداشته باشد، مال را پنج قسمت میکنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را میبرد و اگر (دو برادر) یا (چهار خواهر) یا (یک برادر و دو خواهر) پدری داشته باشد، مال را شش قسمت میکنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت میبرد و یک قسمت باقیمانده را چهار قسمت میکنند، یک قسمت را به پدر و سه قسمت را به دختر میدهند؛ مثلاً اگر مال میّت را 24 قسمت کنند، 15 قسمت آن را به دختر و 5 قسمت آن را به پدر و 4 قسمت آن را به مادر میدهند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وارث میت، فقط پدر و مادر و یک دختر باشد، چنانچه میت دو برادر و چهار خواهر، یا یک برادر و دو خواهر پدری نداشته باشد، مال را پنج قسمت میکنند؛ پدر و مادر، هر کدام یک قسمت، و دختر سه قسمت آن را میبرد، و اگر دو برادر یا چهار خواهر، یا یک برادر و دو خواهر پدری داشته باشد، مال را شش قسمت میکنند؛ پدر و مادر، هر کدام یک قسمت، و دختر سه قسمت میبرد، و یک قسمت باقی مانده را چهار قسمت میکنند؛ یک قسمت را به پدر و سه قسمت را به دختر میدهند، مثلاً اگر مال را 24 قسمت کنند، 15 قسمت آن را به دختر، و 5 قسمت آن را به پدر، و 4 قسمت آن را به مادر میدهند.
- [امام خمینی] اگر وارث میت فقط پدر و مادر و یک دختر باشد، چنانچه میت دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری نداشته باشد، مال را پنج قسمت میکنند، پدر و مادر، هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را میبرد و اگر دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری داشته باشد، مال را شش قسمت میکنند، پدر و مادر، هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت میبرد و یک قسمت باقیمانده را چهار قسمت میکنند یک قسمت را به پدر و سه قسمت را به دختر میدهند، مثلًا اگر مال میت را 24 قسمت کنند 15 قسمت آن را به دختر و 5 قسمت آن را به پدر و 4 قسمت آن را به مادر میدهند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر وارث میت فقط پدر و مادر و یک دختر باشد؛ چنانچه میت دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری نداشته باشد؛ مال را پنج قسمت می کنند؛ پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را می برد. و اگر دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری داشته باشد؛ مال را شش قسمت می کنند: پدر و مادر؛ هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت می برد و یک قسمت باقیمانده را چهار قسمت می کنند: یک قسمت را به پدر و سه قسمت را به دختر می دهند و در نتیجه مال میت را 24 قسمت می کنند: 15 قسمت آن را به دختر و 5 قسمت آن را به پدر و 4 قسمت آن را به مادر می دهند.
- [آیت الله بهجت] اگر وارث میت فقط پدر و مادر و یک دختر باشد، چنانچه میت دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری نداشته باشد، مال را پنج قسمت می کنند، پدر و مادر، هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را می برد و اگر دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری داشته باشد، مال را شش قسمت می کنند، پدر و مادر، هرکدام یک قسمت و دختر سه قسمت می برد و یک قسمت باقیمانده را چهار قسمت می کنند یک قسمت را به پدر و سه قسمت را به دختر می دهند، مثلاً اگر مال میت را 24 قسمت کنند 15 قسمت آن را به دختر و 5 قسمت آن به پدر و 4 قسمت آن را به مادر می دهند، ولی در آن تأمل است.
- [آیت الله سبحانی] اگر وارث میّت فقط پدر و مادر و یک دختر باشد، چنانچه میت دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری نداشته باشد، مال را پنج قسمت می کنند، پدر و مادر، هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را می برد و اگر دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری داشته باشد، مال میت را 24 قسمت می کنند 15 قسمت آن را به دختر و 5 قسمت آن را به پدر و 4 قسمت آن را به مادر می دهند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط دایی و خاله پدری و دایی و خاله مادری و دایی وخاله پدر و مادری باشد، دایی و خاله پدری ارث نمیبرد و باید مال راسه قسمت کنند، یک قسمت آن را دایی و خاله مادری بطور مساوی بین خودشان قسمت نمایند وبقیه را به دایی و خاله پدر و مادری بدهند که بطور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- [آیت الله بروجردی] اگر وارث میت فقط پدر و مادر و یک دختر باشد، چنانچه میت دو برادر، یا چهار خواهر، یا یک برادر و دو خواهر پدری نداشته باشد، مال را پنج قسمت میکنند:پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را می برد و اگر دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری داشته باشد، مال را شش قسمت میکنند:پدر و مادر هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت میبرد و یک قسمت باقیمانده را چهار قسمت میکنند:یک قسمت را به پدر و سه قسمت را به دختر میدهند، مثلاً اگر مال میت را به 24 قسمت کنند، 15 قسمت آن را دختر و 5 قسمت آن را به پدر و 4 قسمت آن را به مادر میدهند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت فقط پدر ومادر ویک دختر باشد، چنانچه میّت دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر ودو خواهر پدری نداشته باشد، مال را پنج قسمت میکنند، پدر ومادر هرکدام یک قسمت ودختر سه قسمت آن را میبرد و اگر دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر ودو خواهر پدری داشته باشد، مال را شش قسمت میکنند، پدر ومادر هرکدام یک قسمت ودختر سه قسمت میبرد ویک قسمت باقیمانده را چهار قسمت میکنند، یک قسمت را به پدر وسه قسمت را به دختر میدهند مثلاً اگر مال میّت را 24 قسمت کنند، 15 قسمت آن را به دختر و5 قسمت آن را به پدر و4 قسمت آن را به مادر میدهند.
- [آیت الله مظاهری] پدر و جدّ هر چه بالا روند، پسر، نوه دختری و پسری هرچه پایین آیند، برادر و پسر برادر و پسر خواهر، هرچه پایین آیند، عمو و دایی و عمو و دایی پدر و مادر هرچه بالا روند و پدر و جدّ شوهر هرچه بالا روند و پسر و نوه پسری و دختری شوهر هرچه پایین آیند و داماد و شوهر مادر بعد از نزدیکی با مادر، به زن محرم میباشند.