بنا بر فتوای همه مراجع معظم تقلید چنین تجوید و قرائتی اگر عمدی باشد نماز قطعاً باطل است امام خمینی (ره) در این زمینه می فرماید: "اگر یکی از کلمات حمد یا سوره را نداند یا عمداً آن را نگوید یا به جای حرفی حرف دیگر بگوید، مثلًا به جای (ض) (ظ) بگوید یا جایی که باید بدون زیر و زبر خوانده شود، زیر و زبر بدهد، یا تشدید را نگوید نماز او باطل است."[1] از این مسأله استفاده می شود که اگر کسی عمداً در کلمه" وَ لاَ الضَّالِّینَ" به جای (ض)، (ز) بگوید نمازش باطل است چنانکه حضرت آیت ا...العظمی سیستانی به آن تصریح کرده اند.[2] اما اگر آن شخص امام جماعت نباشد و بخواهد نمازش را به صورت فرادی به جا آورد در این صورت اگر نمازش را به غلط می خواند و بعضی از حروف را به حرف های دیگر تبدیل می کند و نمی تواند درستش را یاد بگیرد همان کفایت می کند لازم نیست حتماً نمازش را به جماعت بخواهد ولی مستحب است؛ اما اگر بتواند یاد بگیرد و تصحیح نماید اما یاد نگیرد بنابر احتیاط واجب در صورت امکان باید نمازش را به جماعت بخواند .[3] [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص 552 ، مسأله 1000 . [2] همان. [3] الامام الخمینی، تحریر الوسیلة، ج1، ص152، المسالة 16.
یکی از دوستان هنگام نماز جماعت به جای وَلاَ الضَّالِّیْنَ می گفت وَلاَ الزالِّیْنَ آیا چنین تجوید و قرائتی صحیح است؟
بنا بر فتوای همه مراجع معظم تقلید چنین تجوید و قرائتی اگر عمدی باشد نماز قطعاً باطل است امام خمینی (ره) در این زمینه می فرماید: "اگر یکی از کلمات حمد یا سوره را نداند یا عمداً آن را نگوید یا به جای حرفی حرف دیگر بگوید، مثلًا به جای (ض) (ظ) بگوید یا جایی که باید بدون زیر و زبر خوانده شود، زیر و زبر بدهد، یا تشدید را نگوید نماز او باطل است."[1] از این مسأله استفاده می شود که اگر کسی عمداً در کلمه" وَ لاَ الضَّالِّینَ" به جای (ض)، (ز) بگوید نمازش باطل است چنانکه حضرت آیت ا...العظمی سیستانی به آن تصریح کرده اند.[2] اما اگر آن شخص امام جماعت نباشد و بخواهد نمازش را به صورت فرادی به جا آورد در این صورت اگر نمازش را به غلط می خواند و بعضی از حروف را به حرف های دیگر تبدیل می کند و نمی تواند درستش را یاد بگیرد همان کفایت می کند لازم نیست حتماً نمازش را به جماعت بخواهد ولی مستحب است؛ اما اگر بتواند یاد بگیرد و تصحیح نماید اما یاد نگیرد بنابر احتیاط واجب در صورت امکان باید نمازش را به جماعت بخواند .[3]
[1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص 552 ، مسأله 1000 . [2] همان. [3] الامام الخمینی، تحریر الوسیلة، ج1، ص152، المسالة 16.
- [آیت الله اردبیلی] آیا رعایت دو مدّ لازم که در (ولا الضّالّین) وجود دارد، واجب است؟
- [آیت الله سبحانی] آیا رعایت دو مد در (ولا الضالین)واجب است و یا یکی از آن دو، لطفاً بیان فرمایید؟
- [آیت الله بهجت] منظور از صحیح بودن قرائت امام جماعت چیست؟ آیا باید حروف را از مخارج آن طبق اصول تجوید بخواند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا صحیح است که نمازگزار هنگام خواندن (غیر المغضوب علیهم) آن را بدون عطف فوری، با وقف بخواند و سپس (ولا الضالین) را قرائت نماید؟ آیا در تشهد وقف بر (محمد)(صلی الله علیه وآله) در جمله (اللهّم صلّ علی محمد) و سپس قرائت عبارت (آل محمد) صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] عدم رعایت تجوید در نماز چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] برای نماز رعایت تجوید به چه اندازه لازم است؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] برای نماز رعایت تجوید به چه اندازه لازم است؟
- [آیت الله بهجت] آیا قرائت "صراط الذین انعمت علیهم" به صورت "صراط من انعمت علیهم" و نیز قرائت "و لا الضالین" به صورت "و غیر الضالین" جزو قرائات مشهوری است که در قرائت نماز جایز می باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] وظیفه شرعی شخص به خصوص معلم قرآن کریم که یقین دارد امام جماعت نماز خود را از جهت تجوید غلط می خواند چیست؟ در حالی که این فرد به دلیل عدم شرکت در نماز جماعت در معرض تهمت های زیادی قرار گرفته است.
- [آیت الله بهجت] اگر مأموم در نماز جماعت، نماز قضای یقینی و امام جماعت نماز احتیاطی بخواند؛ آیا نماز مأموم صحیح است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر در بین نماز جماعت نیّت فرادی نماید، نمیتواند دوباره نیّت جماعت کند ولی اگر مردد شود که نیّت فرادی کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد که نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در بین نماز جماعت نیت فرادی نماید، نمیتواند دوباره نیت جماعت کند، ولی اگر مردّد شود که نیت فرادی کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد که نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] اگر در بین نماز جماعت نیت فرادی نماید، بنابر احتیاط واجب نباید دوباره نیت جماعت کند. ولی اگر مردد شود که نیت فرادی کند یا نه، و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر در بین نماز جماعت نیّت فرادی نماید، بنابر احتیاط واجب نمیتواند دوباره نیّت جماعت کند؛ ولی اگر مردّد شود که نیّت فرادی کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] اگر در بین نماز جماعت نیت فُرادی نماید، نمیتواند دوباره نیت جماعت کند، ولی اگر مردد شود که نیت فُرادی کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد که نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله بهجت] اگر در بین نماز جماعت نیت فُرادی نماید، بنا بر احتیاط واجب نباید دوباره نیت جماعت کند، ولی اگر مردّد شود که نیت فُرادی کند یانه، و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به جهت ندانستن خصوصیات خارجی نماز جماعت نداند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه، اذان و اقامه ساقط است ولی اگر به جهت تردید در حکم مسأله نداند نماز جماعت صحیح بوده یا نه، مثلاً در وجوب و عدم وجوب سوره شک دارد در نتیجه در نماز جماعتی که بدون سوره خوانده شده شک میکند که آیا صحیح است یا نه، در این صورت اذان و اقامه ساقط نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بر روی چیزی که مانع از اتصال در صفوف جماعت است سوراخهایی ایجاد کنند نیز اتصال در جماعت برقرار نمیشود و نماز افرادی که به واسطه این مانع از جماعت جدا شدهاند، به جماعت صحیح نیست.
- [آیت الله مظاهری] رعایت کردن آنچه را که علمای تجوید میگویند نظیر مدّهای واجب، مراعات مخارج حروف، وقف به حرکت، وصل به سکون و مانند اینها واجب نیست بلکه اگر طوری بخواند که بگویند عربی صحیح است، کفایت میکند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده یا کافر بوده یا بدون وضو نماز خوانده، نماز جماعت او صحیح است.