فوت
فوت در دو معنای مردن ( مرگ ) و سپری شدن وقت عبادت دارای وقت، همچون نماز و روزه (قضاء شدن) به کار می‌رود؛ واژه فوت کردن یعنی دمیدن.
آیا به بچه هایی که والدینشان زودتر از پدرشان فوت کرده ارث تعلق می گیرد یا نه؟
سوال شما مجمل است و به خوبی معنای آن دانسته نمی شود. اگر سؤالتان این است: اگر پدر قبل از پدر بزرگ فوت کند، آیا به فرزندانش از این پدر بزرگ ارث می رسد؟ به جواب آن دقت فرمایید. در مورد طبقات ارث و تفصیل آن می توانید به سؤال های شماره 1325 (سایت: 1320) مراجعه فرمائید. اما درباره سؤال، یادآوری می کنیم که: تا فرزندی برای میت وجود داشته باشد (پسر یا دختر) ارث به نوادگان نمی رسد. و در صورتی به نوادگان سهم الارث می رسد که تمام فرزندان میت (میت در اینجا، پدر بزرگ یا مادر بزرگ است.) قبل از میت، وفات کرده باشند. حال به فتاوای مراجع محترم تقلید توجه فرمائید: 1. اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را می‏برد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را می‏برد، مثلًا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت می‏کنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می‏دهند.[1] 2. اگر تمام فرزندان میّت قبل از او مرده باشند، فرزندان آنها (نوه‏ها) از متوفّی ارث می‏برند. اگر یک یا چند فرزند میّت زنده باشند، نوه‏ها ارث نمی‏برند، هر چند پدر آنها فوت شده باشد؛ و آنها حقّ ندارند ادعای سهم الارث پدر خود را در فرض حیات بکنند. نحوه ارث بردن به این صورت است که فرض می‏شود فرزندان میّت زنده هستند و سهم هر یک را طبق مسائل قبل معیّن نموده و بین فرزندان آنها تقسیم می‏کنیم.[2] برطبق نظر اسلام، و بنا بر طبقات ارث که در نمایه های سؤال های شماره 1325 (سایت: 1320) مشخص شده است، تا طبقه بالاتر باشد، ارث به طبقه زیرین نمی رسد. [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 713، مسأله 2739. [2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 713.
سوال شما مجمل است و به خوبی معنای آن دانسته نمی شود. اگر سؤالتان این است: اگر پدر قبل از پدر بزرگ فوت کند، آیا به فرزندانش از این پدر بزرگ ارث می رسد؟ به جواب آن دقت فرمایید. در مورد طبقات ارث و تفصیل آن می توانید به سؤال های شماره 1325 (سایت: 1320) مراجعه فرمائید. اما درباره سؤال، یادآوری می کنیم که: تا فرزندی برای میت وجود داشته باشد (پسر یا دختر) ارث به نوادگان نمی رسد. و در صورتی به نوادگان سهم الارث می رسد که تمام فرزندان میت (میت در اینجا، پدر بزرگ یا مادر بزرگ است.) قبل از میت، وفات کرده باشند. حال به فتاوای مراجع محترم تقلید توجه فرمائید: 1. اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را می‏برد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را می‏برد، مثلًا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت می‏کنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می‏دهند.[1] 2. اگر تمام فرزندان میّت قبل از او مرده باشند، فرزندان آنها (نوه‏ها) از متوفّی ارث می‏برند. اگر یک یا چند فرزند میّت زنده باشند، نوه‏ها ارث نمی‏برند، هر چند پدر آنها فوت شده باشد؛ و آنها حقّ ندارند ادعای سهم الارث پدر خود را در فرض حیات بکنند. نحوه ارث بردن به این صورت است که فرض می‏شود فرزندان میّت زنده هستند و سهم هر یک را طبق مسائل قبل معیّن نموده و بین فرزندان آنها تقسیم می‏کنیم.[2] برطبق نظر اسلام، و بنا بر طبقات ارث که در نمایه های سؤال های شماره 1325 (سایت: 1320) مشخص شده است، تا طبقه بالاتر باشد، ارث به طبقه زیرین نمی رسد. [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 713، مسأله 2739. [2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 713.
پاسخ:
سوال شما مجمل است و به خوبی معنای آن دانسته نمی شود. اگر سؤالتان این است: اگر پدر قبل از پدر بزرگ فوت کند، آیا به فرزندانش از این پدر بزرگ ارث می رسد؟ به جواب آن دقت فرمایید.
در مورد طبقات ارث و تفصیل آن می توانید به سؤال های شماره 1325 (سایت: 1320) مراجعه فرمائید. اما درباره سؤال، یادآوری می کنیم که: تا فرزندی برای میت وجود داشته باشد (پسر یا دختر) ارث به نوادگان نمی رسد. و در صورتی به نوادگان سهم الارث می رسد که تمام فرزندان میت (میت در اینجا، پدر بزرگ یا مادر بزرگ است.) قبل از میت، وفات کرده باشند. حال به فتاوای مراجع محترم تقلید توجه فرمائید:
1. اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگر چه دختر باشد، سهم پسر میت را میبرد و نوه دختری او اگر چه پسر باشد، سهم دختر میت را میبرد، مثلًا اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر میدهند.[1]
2. اگر تمام فرزندان میّت قبل از او مرده باشند، فرزندان آنها (نوهها) از متوفّی ارث میبرند. اگر یک یا چند فرزند میّت زنده باشند، نوهها ارث نمیبرند، هر چند پدر آنها فوت شده باشد؛ و آنها حقّ ندارند ادعای سهم الارث پدر خود را در فرض حیات بکنند. نحوه ارث بردن به این صورت است که فرض می‌شود فرزندان میّت زنده هستند و سهم هر یک را طبق مسائل قبل معیّن نموده و بین فرزندان آنها تقسیم میکنیم.[2]
برطبق نظر اسلام، و بنا بر طبقات ارث که در نمایه های سؤال های شماره 1325 (سایت: 1320) مشخص شده است، تا طبقه بالاتر باشد، ارث به طبقه زیرین نمی رسد.
[1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 713، مسأله 2739.
[2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج2، ص: 713.
- [سایر] پدر و خواهرم هر دو در یک روز بر اثر تصادف فوت کردند، با توجه به اینکه نمیدانیم دقیقاً کدامیک زودتر فوت کرده است، آیا فرزندان خواهرم از پدرم ارث میبرند یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] ارث بچه ای که در کودکی بعد از پدر بمیرد، چگونه حساب می گردد؟ و همچنین فوت بعد از مادر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر کسی قبل از پدرش فوت کند آیا بعد از فوت پدر به فرزندان او از سهم الارث پدرشان چیزی می رسد یا نه؟
- [آیت الله خامنه ای] پدر و فرزندی در سانحه رانندگی در آن واحد فوت نموده اند و حسب نظریه (کمسیون پزشکی قانونی) تقدم و تأخر زمانی فوت نامبردگان مجهول می باشد. اعلام فرمایید در مثل ما نحن فیه. اصل قاعده عدم توارث ثابت است یا اصل توارث؟ به بیان دیگر آیا متوفیان (پدر و پسر) از یکدیگر ارث می برند یا خیر؟ با توجه به این که زمان فوت نامبردگان مجهول و معلوم نمی باشد که کدامیک زودتر فوت نموده اند.: با توجه به اینکه در ما نحن فیه، متوفیان از طبق اول ارث وارثی ندارند و صرفاً زوجه باقی است آیا تمام ماترک متعلق سهم زوجه است یا اینکه به طبق دوم ارث (برادر و خواهر متوفی) نیز ارث تعلق می گیرد؟ میزان سهم هر یک نیز معیّن گردد؟
- [آیت الله بروجردی] هرگاه پدری از اموال اولاد صغیر خود - که از مادر آنها به ارث رسیده - فروخت و به مصرف لازمه آنها رسانید، آیا اولاد حق دارند که بعد ازفوت پدرشان به اندازهای که از اموال آنها پدرشان به مخارج لازمه آنها رسانیده مطالبه و اخذ از ما تَرَک پدرشان بنمایند؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی به نام محمد فاقد اولاد می‌باشد و فوت کرده اموال او به همسر تعلق گرفته پس از آن همسر او نیز فوت کرده است که یک خواهر که از پدر و مادر یکی هستند دارد و خواهر و برادرانی که از پدر یکی و از مادر جدا هستند دارد، نحوه تعلق ارث به ایشان چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مادرم زودتر از پدربزرگم رحلت کردندپدر بزرگم در زمان حیات فرمودند به فاطمه یعنی مادرما مثل بچه های دیگرش ارث برسد ووصیت کردند و رحلت کردند حالا به پسر و دختر مادر ما دو به یک میرسد یا مساوی؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مادرم زودتر از پدربزرگم رحلت کردندپدر بزرگم در زمان حیات فرمودند به فاطمه یعنی مادرما مثل بچه های دیگرش ارث برسد ووصیت کردند و رحلت کردند حالا به پسر و دختر مادر ما دو به یک میرسد یا مساوی؟
- [سایر] برادرم زودتر از پدرم فوت کرده(با فاصله 35 روز). حالا فرزندان مرحوم برادرم انتظار ارث از مرحوم پدر بزرگ را دارند. هرچند میدانند که ارث به آنها تعلق نمیگیرد. اما مادرشان(زنداداش) دائما مسئله عاطفه را مطرح می‌کند. توضیح اینکه:1. پدرم از مرحوم برادر، همسر و نوهها ناراضی بودند.2. سایر وراث پدرم، یعنی من، برادر و خواهرم از پرداخت هرگونه مبلغی از ارث به فرزندان برادرم رضایت نداریم. حال در مقابل بحث عاطفه که دائما مطرح میکنند، ما چگونه عدم رضایت خود را از طریق شرعی و اخلاقی مطرح کنیم؟
- [آیت الله خامنه ای] دو برادر در قطعه زمینی شریک هستند و یکی از آنان سهم خود را به پسر برادربزرگش بصورت هبه معوّض بخشیده و تحویل او داده است، آیا فرزندان هبه کننده، حق دارند بعد از فوت پدرشان ادّعای ارث در آن مقدار از زمین را بکنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن از قیمت اموال غیر منقول در حال فوت متوفی ارث میبرد بنابر این اگر بعد از فوت میت اموال افزایش قیمت داشت زن از قیمت افزوده شده ارث نمیبرد همانطور که از سایر نماءات و منافع ان ارث نمیبرد البته در صورت افزایش قیمت مصالحه با زن میت بسیار پسندیده است خصوصا اگر ندادن قیمت به جهت تاخیر ورثه صورت گرفته باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی. خاله میت زنده نباشند فرزندان آنان جایگزین آنها شده و سهم الارث آنها را بر فرض اینکه پدرشان زنده باشد می برند منتهی فرزندان عمو وعمه سهم خود رابه نحوی تقسیم می کنند که هر پسر دو برابر دختر ارث ببرد اما بین فرزندان دایی و خاله مال بالسویه تقسیم می شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالی به ارث به او برسد وبداند کسی که این مال از او به ارث رسیده خمس آن را نداده، باید خمس آن را بدهد و نیز اگر در خود آن مال خمس نباشد ولی انسان بداند کسی که آن مال از او به ارث رسیده، خمسبدهکار است، باید ذمّه میّت را فارغ نماید از مالی که به او تعلّق گرفتهاست.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی که از راه نامشروع باردار شده، جایز نیست بچه اش را سقط کند و فرزند او حساب می شود فقط ارث از او نمی برد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر چند نفر که از همدیگر ارث میبرند مثل پدر و پسر و زن و شوهر در یک حادثه بمیرند و معلوم نباشد کدامیک اول مرده اند همه از یکدیگر ارث میبرند. در تقسبم ارث فرض میکنیم که اول یکی از آنها فوت نموده و بنا بر این فرض اموال او را بین ورثه او تقسیم میکنیم و سهم کسانی که فوت کرده اند را به ورثه زنده آنها میدهیم. سپس فرض میکنیم که دیگری اول فوت نموده وبنا بر این فرض اموال او را بین ورثه او تقسیم میکنیم (در این فرض کسی را که در فرض سابق فرض کرده بودیم اول مرده است زنده فرض میکنیم) و سهم الارث افرادی که فوت شده اند را به ورثه زنده آنها میدهیم.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر یک یا چند فرزند میت زنده باشند نوه ها ارث نمی برند هر چند پدر آنها فوت شده باشد و آنها حق ندارند ادعای سهم الارث پدر خود را در فرض حیات بکنند. طبقه دوم نسبی
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، برای بچهای که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث میبرد، اگر احتمال بدهند دو بچه است، سهم دو پسر را کنار میگذارند، و اگر احتمال بدهند بیشتر است، مثلاً احتمال بدهند که زن به سه بچه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند، و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند.
- [آیت الله بهجت] اگر پدر و مادر مفقود شوند، بنابر اظهر حق سرپرستی برای جدّ پدری به جای پدر و جدّه مادری به جای مادر به همان صورتی که در پدر و مادر گفته شد ثابت است، و احتیاط در رعایت رضایت جدّ پدری است، و اگر اینها هم مفقود شوند، حق سرپرستی برای کسی که از نظر ارث به بچه نزدیکتر است؛ یعنی اگر بچه بمیرد از او ارث میبرد، خالی از وجه نیست.
- [امام خمینی] هرگاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، در صورتی که میت بچه ای داشته باشد که در شکم مادر است، و در طبقه او وارث دیگری هم مانند اولاد و پدر و مادر باشد، برای بچه ای که در شکم است، که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می برد، سهم دو پسر را کنار می گذارند. ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است، مثلا احتمال بدهند که زن سه بچه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار می گذارند. و چنانچه مثلا یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم می کنند.
- [آیت الله نوری همدانی] هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند ، در صورتی که میّت بچه ای داشته باشد که در شکم مادر است و در طبقة او وارث دیگری هم مانند اولاد و پدر و مادر باشد ، برای بچه ای که شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می برد ؛ سهم دو پسر را کنار می گذارند ، ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است ؛ مثلاً احتمال بدهند که زن به سه بچّه حامله باشد ، سهم سه پسر را کنار می گذارند ، و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمده ؛ زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم می کنند .