برخی از اختلافات شکلی بین ما با اهل سنت وجود داشته و دارد.دست بسته نماز خواندن، توسط اهل سنت، نحوه وضوگرفتن آنان و تفاوت آن با شیعه و ... از اموری است که می توان از آن به عنوان برخی از اختلافات شکلی در مسائل فقهی نام برد. علت این اختلافات به مسائل کلی تر ی بر می گردد که در دیگر سوا لات این سایت به طور مفصل به آن پردا خته شده است.(به سؤالات 1523 (سایت: ) ، 248 (سایت: ) ، 277 (سایت: ) ، رجوع کنید). اما چرا شیعه در نماز به جای " آمین" ، "الحمد لله رب العالمین"، می گویند؟ نماز جزء عبادات توقیفی است؛ به این معنا که قالب و محتوای آن باید توسط شارع مشخص شود. در نماز به جز ذکر خداوند، نباید کلام دیگری گفته شود، که در غیر این صورت، نماز باطل می شود. شیعه چون تمام مذهب خود را از دستورات اهل بیت (ع) گرفته است، در این مورد نیز با توجه به دستورات اهل بیت (ع)، عمل می کند. براساس روایاتی که از ایشان به ما رسیده است، گفتن "آمین" بعد از قراءة " سوره حمد"، چون جزء نماز نیست، جایز نمی باشد. امام صادق (ع) می فرماید:« هرگاه در نماز جماعت بودی و امام جماعت حمد را تمام کرد، آمین نگو! بلکه " الحمد لله رب العالمین" بگو!»[1]. مراجع محترم تقلید نیز، بر اساس این روایات، چنین فتوا داده اند: "از مبطلات نماز آن است که بعد از خواندن حمد ، "آمین" بگوید، ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید، نمازش باطل نمی‏شود."[2] در پایان لازم است عرض کنیم: بر اساس فقه شیعه گفتن "الحمد لله رب العالمین" بعد از سوره حمد واجب نیست بلکه مستحب است[3] اما اکثر اهل سنت گفتن "آمین" را لازم می دانند[4]. بنابراین اهل سنت، باید برای اثبات مدعای خود، دلیل موجهی از قرآن! یا سنت بیاورند. [1] طوسی، محمد بن الحسن، التهذیب، ج2، ص74. [2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 617. این حکم مورد اتفاق همه فقهاء محترم است. [3] همان، ص 559. [4] البته بنا بر تصریح برخی از بزرگان و مفسران اهل سنت، آمین جزء نماز نیست. (محمد رشید رضا، المنار، ج1، ص 39)
چرا ما شیعیان پس از سوره حمد " الحمد لله رب العالمین" می گوییم (فلسفه اش چیست؟) و چرا می گوییم اگر به جای آن " آمین" بگوییم، نماز باطل است؟
برخی از اختلافات شکلی بین ما با اهل سنت وجود داشته و دارد.دست بسته نماز خواندن، توسط اهل سنت، نحوه وضوگرفتن آنان و تفاوت آن با شیعه و ... از اموری است که می توان از آن به عنوان برخی از اختلافات شکلی در مسائل فقهی نام برد. علت این اختلافات به مسائل کلی تر ی بر می گردد که در دیگر سوا لات این سایت به طور مفصل به آن پردا خته شده است.(به سؤالات 1523 (سایت: ) ، 248 (سایت: ) ، 277 (سایت: ) ، رجوع کنید). اما چرا شیعه در نماز به جای " آمین" ، "الحمد لله رب العالمین"، می گویند؟ نماز جزء عبادات توقیفی است؛ به این معنا که قالب و محتوای آن باید توسط شارع مشخص شود. در نماز به جز ذکر خداوند، نباید کلام دیگری گفته شود، که در غیر این صورت، نماز باطل می شود. شیعه چون تمام مذهب خود را از دستورات اهل بیت (ع) گرفته است، در این مورد نیز با توجه به دستورات اهل بیت (ع)، عمل می کند. براساس روایاتی که از ایشان به ما رسیده است، گفتن "آمین" بعد از قراءة " سوره حمد"، چون جزء نماز نیست، جایز نمی باشد. امام صادق (ع) می فرماید:« هرگاه در نماز جماعت بودی و امام جماعت حمد را تمام کرد، آمین نگو! بلکه " الحمد لله رب العالمین" بگو!»[1]. مراجع محترم تقلید نیز، بر اساس این روایات، چنین فتوا داده اند: "از مبطلات نماز آن است که بعد از خواندن حمد ، "آمین" بگوید، ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید، نمازش باطل نمیشود."[2] در پایان لازم است عرض کنیم: بر اساس فقه شیعه گفتن "الحمد لله رب العالمین" بعد از سوره حمد واجب نیست بلکه مستحب است[3] اما اکثر اهل سنت گفتن "آمین" را لازم می دانند[4]. بنابراین اهل سنت، باید برای اثبات مدعای خود، دلیل موجهی از قرآن! یا سنت بیاورند. [1] طوسی، محمد بن الحسن، التهذیب، ج2، ص74. [2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص: 617. این حکم مورد اتفاق همه فقهاء محترم است. [3] همان، ص 559. [4] البته بنا بر تصریح برخی از بزرگان و مفسران اهل سنت، آمین جزء نماز نیست. (محمد رشید رضا، المنار، ج1، ص 39)
- [آیت الله بهجت] ذکر مستحبی بعد از سوره حمد، "الحمد للّه " است یا "الحمد للّه رب العالمین"؟
- [سایر] آیا گفتن (الحمد لله رب العالمین) بعد از سوره حمد فقط برای مأمومین مستحب است، یا برای امام جماعت نیز مستحب می باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] در نماز جماعت ظهر و عصر برغم اینکه مأمومین صدای امام جماعت و اتمام سوره حمد را نمی شنوند عموماً پس از شنیدن (بسم الله الرحمن الرحیم) سوره بعد، ذکر الحمد لله رب العالمین را بر زبان جاری می نمایند. با توجه به اینکه این ذکر مخصوص پایان سوره حمد می باشد آیا در این صورت صحت نماز دچار اشکال نمی شود؟
- [سایر] تفسیر امام حسن عسکری (ع) از (الحمد لله رب العالمین) چیست؟
- [سایر] تفسیر امام حسن عسکری (ع) از «الحمد لله رب العالمین» چیست؟
- [آیت الله خوئی] آیا جایز است که مأموم بعد از آنکه امام جماعت سوره حمد را تمام کرد الحمد اللََّه رب العالمین را بلند بگوید؟
- [آیت الله مظاهری] آیا تکلّم سهوی در نماز، به چیزهایی که ذکر خدا محسوب میشود، مثلاً پس از عطسه، (الحمد لله ربّ العالمین) بگوید یا صلوت بفرستد، اشکالی دارد؟
- [سایر] چرا شیعیان بعد از سوره حمد ، آمین نمی گویند ؟
- [آیت الله بهجت] آیا امام جماعت می تواند بعد از تمام شدن قرائت حمد، جمله ی "الحمد للّه رب العالمین" را بگوید یا تنها مأموم می تواند؟ و اگر امام جماعتی یقین به جواز داشته باشد، نماز او و مأمومین چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] اگر شخصی قبل از تمام شدن سوره فاتحه آمین بگوید، آیا نمازش باطل است؟
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در قنوت هر ذکری بگوید اگرچه یک سبحان اللّه باشد؛ کافی است و بهتر است بگوید: لا اله الا اللّه الحلیم الکریم لا اله الا اللّه العلی العظیم سبحان اللّه رب السموات السبع و رب الارضین السبع و ما فیهن و ما بینهن و رب العرش العظیم و الحمد للّه رب العالمین.
- [آیت الله بروجردی] در قنوت هر ذکری بگوید اگر چه یک (سُبْحانَ اللهِ) باشد کافیست و بهتر است بگوید:(لا اِلهَ الا اللهُ الْحَلیمُ الْکَریمُ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ العَلِی العَظیمُ، سُبْحانَ اللهِ رَبِّ السَّمواتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ اَلاَْرْضینَ السَّبْعِ وَ ما فیهنَّ وَ ما بَینَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ العَظیمِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ العالَمینَِ).
- [آیت الله خوئی] در قنوت هر ذکری بگوید، اگرچه یک (سبحان الله) باشد کافی است. و بهتر است بگوید: (لا اله الا الله الحلیم الکریم، لا اله الا الله العلی العظیم، سبحان الله رب السموات السبع و رب الارضین السَبِع و ما فیهن و ما بینهن و رب العرش العظیم و الحمد لله رب العالمین).
- [آیت الله مظاهری] در قنوت هر ذکری بگوید گرچه یک )سُبْحانَ اللَّهِ( باشد، کافی است و بهتر است بگوید: (لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ الْحَلیمُ الْکَریمُ لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ الْعَلِیُّ الْعَظیمُ سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ السَّمواتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ الْاَرَضینَ السَّبْعِ وَ ما فیهِنَّ وَ ما بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ وَ الْحَمْدُ للَّهِِ رَبِّ الْعالَمینَ).(1)
- [آیت الله نوری همدانی] در قنوت هر ذکری بگوید ، اگر چه یک سبحان الله باشد ، کافی است و بهتر است بگوید :( لا اله الا الله ا لحلیم الکریم لا اله الاالعلی العظیم سبحان الله رب السموات السبع و رب الارضین السبع و ما فیهن وما بینهن و رب العرش العظیم و الحمد لله رب العالمین .
- [آیت الله جوادی آملی] .در قنوت، هر دعا و ذکری کافی است, هرچند بهتر است، گفته شود: (لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ الْحَلِیمُ الْکَرِیمُ، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ، سُبْحَانَ اللهِ رَبِّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ الاَرَضِینَ السَّبْعِ، وَ مَا فِیهِنَّ وَ مَا بَیْنَهُنَّ، وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ، وَ الْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ).
- [امام خمینی] در قنوت هر ذکری بگوید اگر چه یک (سبحان الله ) باشد کافی است. و بهتر است بگوید: (لا اله الا الله الحلیم الکریم، لا اله الا الله العلی العظیم، سبحان الله رب السموات السبع و رب الارضین السبع و ما فیهن و ما بینهن و رب العرش العظیم و الحمد لله رب العالمین ).
- [آیت الله بهجت] در قنوت هرذکری بگوید ، اگر چه یک ( سبحان اللّه ) باشد، کافی است و بهتر است بگوید : ( لااِلهَ اِلاَّ اللّه الْحَلِیمُ الْکَریم لااِلهُ الاّ اللّه الْعَلِیُّ الْعَظِیم سُبْحانَ اللّه رَبِّ السَّمواتِ السَّبْع وَ رَبِّ الاْءَرَضِینَ السَّبْع وَ ما فیهِنَّ وَ ما بَیْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِیم وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِین ) .
- [آیت الله شبیری زنجانی] در قنوت هر ذکری بگوید؛ اگر چه یک سبحان اللَّه باشد، کافیست و بهتر است بگوید: (لا إِلهَ إلّا اللَّهُ الحلیمُ الکَریمُ، لا إِلهَ إلّا اللَّهُ العَلِیُّ العَظِیمُ، سُبحانَ اللَّهِ رَبِّ السَّمواتِ السَّبْعِ ورَبِّ الأرضینَ السَّبْعِ وما فیهِنَّ وما بَیْنَهُنَّ ورَبِّ العَرْشِ العَظیم، و الحمدُ للَّهِ ربِّ العالَمینَ).
- [آیت الله وحید خراسانی] مستحب است کسی که میت را در قبر می گذارد با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پای میت از قبر بیرون بیاید و مستحب است وقتی از قبر بیرون امد بگوید انا لله و انا الیه راجعون و الحمد لله رب العالمین اللهم ارفع درجته فی اعلی علیین و اخلف علی عقبه فی الغابرین و عندک نحتسبه یا رب العالمین و مستحب است غیر از خویشان میت کسانی که حاضرند با پشت دست خاک بر قبر بریزند و اگر میت زن است کسی که با او محرم می باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمی نباشد خویشانش او را در قبر بگذارند